KaipaAlbum

Het Zweedse Kaipa maakte tussen 1975 en 1982 al furore met vijf fraaie symfoplaten. Als de band in 2002 verrassend terugkeert aan het front met het sterke “Notes From The Past”, lijkt me dat een eenmalige gebeurtenis. De meeste groepsleden hebben zo hun eigen bands waardoor Kaipa meer wat heeft van een verzameling muzikanten rondom oerleden Hans Lundin en Roine Stolt, dan van een vaste band. Gitarist Roine Stolt heeft The Flower Kings en Transatlantic, bassist Jonas Reingold speelt eveneens in The Flower Kings, Patrik Lundström zingt bij Ritual en drummer Morgan Ågren is de ene helft van het duo Matts and Morgan. Bovendien kon ik me voorstellen dat  het koetje aardig leeg gemolken was, want “Notes From The Past” was tot de nok toe gevuld. Wat zat ik er toch flink naast. Mijn verbazing was groot toen ik vernam dat Kaipa een opvolger had gemaakt, in dezelfde bezetting nog wel. ‘Never  change a winning team’ zei hij in goed Nederlands.

“Keyholder” heet de opvolger en hij heeft een symboliek van een sleutel naar de toekomst. De schijf zit wederom tjokvol met bruisende, frisse progrock. Verantwoordelijk hiervoor is toetsenist Hans Lundin. Zijn creativiteit als componist lijkt onbegrensd. Hij schreef alle acht nummers, waarvan drie stuks samen met die andere creatieveling uit Zweden, Roine Stolt. De invloed van Stolt is overduidelijk. Zijn virtuoze spel in het gevarieerde End Of The Rope is een genot om naar te luisteren. Met name de jazzrocksolo in het lange instrumentale middenstuk. De akoestische gitaar in Across The Big Uncertain zou, net als het op Yes lijkende Distant Voices, niet hebben misstaan op een album als “Stardust We Are” van The Flower Kings. In de overige nummers is de gitaar overwegend solistisch bezig. En hoe! Roine speelt beter dan ooit.  Toch is het ’t toetsenspel van Lundin, dat net als op de voorganger het bandgeluid domineert. Gulzig ronkt het Hammond orgel, de Mellotron legt hoogpolige tapijten neer en de alom aanwezige Polymoog fiedelt overal lekker doorheen. Lundin maakt het verschil met The Flower Kings waar Kaipa vaak niet onterecht mee wordt vergeleken. Soms zit Lundin erg dicht tegen het geluid van Tomas Bodin aan zoals in A Complex Work of Art, maar over het algemeen is zijn insteek een stuk symfonischer dan de jazzrockachtige benadering van z’n Flower Kings-collega.

Door de ongewijzigde bezetting klinkt “Keyholder” erg hecht in de basis. Jonas Reingold en Morgan Ågren zijn geweldig naar elkaar toegegroeid en ik overdrijf  dan ook niks als ik ze uitroep tot beste ritmetandem van de scène. De synchrone loopjes en de pittige, complexe ritmestructuren vliegen je om de oren, zonder dat de muziek daarbij iets ontoegankelijks krijgt. Dan weer knalt de bas je speakers uit dan weer zoeft Jonas heerlijk over de hals van zijn fretloze bas.

In een uitmuntende productie komen de bandleden genadeloos goed uit de verf. De zang van Patrick Lundström past perfect bij de muziek en in The Weed Of All Mankind zingt hij de sterren uitbundig van de hemel. Met zijn expressieve stem doet hij me hier wat denken aan Freddy Mercury van Queen. De zanglijnen zijn erg toegankelijk en nestelen zich na één keer draaien al in je hoofd. Sonic Pearls heeft een kort blokje tekst. Het is prachtig hoe de achtergrondzang van Lundin en Stolt zich bij de leadzang voegt, om samen te smelten met de onderliggende toetsenklanken. Dergelijke gloedvolle koortjes zitten overigens ook in Distant Voices.

Opvallend is de aandoenlijke stem van zangeres Aleena tijdens de gedragen stukken van A Complex Work Of Art en Across The Big Uncertain. Zij bereikt schijnbaar moeiteloos de hoge regionen en combineert dat met een Tracy Hitchings-achtige felheid. Alhoewel haar aandeel in het Kaipa-geluid vrij klein is, zorgt ze er wel voor dat “Keyholder” onmiskenbaar Kaipa is. Houd haar in hemelsnaam in de band. De cd sluit sfeervol af met Otherwordly Brights. De gitaarsolo aan het eind heeft een afgemeten uitbundigheid waardoor het nummer niet overmajesteus (lees: klef) overkomt.

”Keyholder” is een cd waar erg veel progliefhebbers plezier aan zullen beleven , omdat het complexe en het toegankelijke er zo goed hand in hand gaan en natuurlijk omdat er loei goede muzikanten op aan het werk zijn. Als Kaipa net zo’n productiviteit aan de dag weet te leggen als hun landgenoten The Flower Kings, nou, maak dan je borst maar nat. Het zou me niks verbazen.

Dick van der Heijde