Banco Del Mutuo SoccorsoAlbum

Een van de redenen waarom ik zo aangetrokken ben tot Italiaanse progressieve rock uit de gulden jaren ’70 is dat bands als Premiata Forneria Marconi, Banco Del Mutuo Soccorso en Museo Rosenbach niet alleen het Britse progidioom van bands als Genesis verder wisten te ontwikkelen door een grotere rol toe te kennen aan barokke klassieke muziek, maar vooral dat bands als de voornoemde zelfs apartere ideeën als concepten gebruikten dan hun Engelstalige tegenhangers.

Zo heeft Museo Rosenbach een album uitgebracht over Nietzsche’s “Also Sprach Zarathustra” en baseerde Il Rovescio Della Medaglia hun album “Io Come Io” op een subjectiviteitsconcept van de Duitse filosoof G.W.F. Hegel. Ook Banco Del Mutuo Soccorso (BMS), beschouwd als een van de belangrijkste Italiaanse progbands, heeft in deze periode een dergelijk semi-filosofisch album opgenomen: hun conceptplaat “Darwin!” (met een feestelijk uitroepteken) is namelijk een op de darwinistische evolutieleer gestoelde excursie langs de biologische ontwikkeling van de mensheid.

Op het eerste gezicht is het misschien merkwaardig dat een band “On The Origin Of Species” (1859) en andere werken van Charles Darwin gebruikt om een muzikaal verhaal te vertellen. Beschouwd in de context van de tijd waarin Darwin zijn bevindingen over de flora en fauna van de Galapagoseilanden publiceerde is dit echter minder vreemd dan het lijkt: in het Victoriaanse tijdperk was het in het Verenigd Koninkrijk – en met name in de hoofdstad Londen – gebruikelijk om over allerhande actuele en belangrijke onderwerpen operettes en theaterstukken op te voeren. Zo kwam het bijvoorbeeld voor dat er reeds enkele weken na de berechting of executie van een spraakmakende crimineel theaterstukken (al dan niet muzikale) over zijn leven werden opgevoerd. Vanuit dit perspectief bezien is “Darwin!” dan ook een passend eerbetoon aan het werk van de belangrijkste bioloog sinds Linnaeus.

Ook in muzikaal opzicht zou Darwin zich niet hoeven schamen voor deze lofzang aan zijn adres. Hoewel rockmuziek uiteraard nog niet bestond in de negentiende eeuw, zou het progressieve karakter van de muziek van BMS Darwin moeten kunnen bekoren – progressie is immers een synoniem van evolutie. “Darwin!”, dat met slechts een half uur speeltijd de lange ontwikkeling van de mens behoorlijk beknopt weergeeft, bestaat uit afwisselend zeer stuwende stukken – sterk teruggrijpend op het werk van Emerson, Lake and Palmer – die gemengd worden met de opera- achtige zang die zo typerend is voor veel Italiaanse prog, en een flinke dosis klassieke muziek, zoals bijvoorbeeld de klavecimbel in het laatste nummer met de toch wel aanzienlijke titel Ed Ora Io Domando Tempo Al Tempo Ed Egli Mi Risponde… Non Ne Ho! De zeer evenwichtige combinatie van deze elementen maakt niet alleen dat “Darwin!” direct herkenbaar is als een uitstekend BMS-product, maar ook dat het album gerekend kan worden tot het beste dat Italië muzikaal te bieden heeft.

Het nummer Miserere Alla Storia kan goed gezien worden als een model voor het geluid van Banco Del Mutuo Soccorso. Het nummer begint met Emersoniaans pompend toetsenwerk, waarna een rustige, semiklassieke interlude de compositie tot rust maant. Volgens Darwins theorie vindt natuurlijke selectie echter plaats door abrupte mutaties tussen generaties, en de plotselinge overgang naar het orgel-thema dat vervolgens verder ontwikkeld wordt door piano en een reutelende Hammond en twee korte gitaar- en toetsensolo’s past dan ook uitstekend binnen het concept. De zachte doch lichtelijk dissonante afbouw op klarinet vormt vervolgens de brug naar het afsluitende stadium van het album – wat vast het punt is waarop de mensheid de progrock ontdekt.

De sterke dynamiek en veelheid aan stijlen die “Darwin!” tentoonspreidt corresponderen prachtig met de veelzijdigheid van Darwins werk en de veelomvattendheid van zijn evolutietheorie. Deze klassieke plaat is echter niet alleen een prachtig monument voor de bioloog zelf maar ook een excellente staalkaart van de Italiaanse prog – een ecosysteem waar Banco Del Mutuo Soccorso op basis van platen als “Darwin!” zeker aanspraak zou kunnen maken op het recht van de sterkste(n).

Christopher Cusack

2CD: