Stephan ThelenAlbum

Stephan Thelen is een Amerikaanse gitarist die Zwitserland als zijn uitvalsbasis heeft gekozen. Hij maakt experimentele, jazzy gitaarrock, vergelijkbaar met het werk van bijvoorbeeld David Torn en Robert Fripp.

De laatste jaren maakte hij vooral platen met Sonar, een band die minimal music en rock combineert. De ontwikkeling van een aparte stijl van spelen waarbij de vervormde gitaar door een delay wordt gestuurd om ritmische patronen te spelen, inspireerde hem tot het maken van deze plaat. Daarbij heeft hij een beroep gedaan op een groot aantal van zijn collega’s, waardoor “Fractal Guitar” ook gezien kan worden als een ‘who is who’ van de moderne gitarist.

De eerdergenoemde David Torn speelt een nummer mee, maar ook Markus Reuter (Stick Men), Henry Kaiser, Jon Durant (bekende van de platen met Porcupine Tree bassist Collin Edwin), en Barry Cleveland (Cloud Chamber). Daarbij moet ik bekennen dat ik de bijdragen van de meeste gitaristen niet van elkaar kan onderscheiden, waardoor die ongekende samenscholing van snaargoden toch een beetje tevergeefs lijkt. Hoor ik daar nou de ‘cloud guitar’ van Durant, of is het de ‘touch guitar’ van Reuter of is het toch Thelen zelf op de ‘fractal’ dan wel ‘blue sky guitar’? Het is niet te zeggen, ze klinken allemaal als in walmen galm verzuipende roestig-ijzeren platen die langs elkaar schuiven.

Dat is natuurlijk een beetje het euvel van het vermangelen van je gitaarklanken met behulp van veel effecten: je moet wel een enorme grootheid zijn, wil je daarin nog herkenbaar zijn. Bill Frisell kan het, Robert Fripp uiteraard, maar je moet wel van heel goede huize komen, wil je de ene rondzingende gitaar kunnen onderscheiden van de andere.

Deze overpeinzingen kunnen de lezer het gevoel geven dat ik met chagrijn naar deze plaat heb zitten luisteren; dat is zeker niet het geval. Thelen heeft vijf lange composities opgeleverd waar je heerlijk bij weg kunt dromen, mooie ambiënte, experimentele muziek. De uitgesponnen stukken zijn gebaseerd op stuwende ritmes, waar de gitaristen meer of minder geïmproviseerde partijen spelen. Echte thema’s lijken er niet te zijn; iemand speelt een riedeltje dat in de galm en/of delay eindeloos blijft voorleven en een ander zet er langgerekte tonen onder. Ondertussen doen de effecten hun werk. De meest indrukwekkende partijen komen wat mij betreft van drummers Kaiser en Pasquinelli, die dat gitaargekeutel van een strak kader voorzien. En af en toe krijgt iemand het op zijn heupen en klinkt er ineens een fraaie gitaarsolo, meestal schatplichtig aan Robert Fripp, maar altijd wel erg goed.

Titelnummer Fractal Guitar wordt daarmee nog een opzwepend stuk ook, dat tegen de spacerock aanleunt. De andere composities zijn wat minder inspannend en meanderen sfeervol voor zich uit. Echte virtuositeit hoor je daarmee niet voorbij komen, maar dat lijkt me ook niet de opzet van Thelen. Uit de liner notes blijkt ook dat de meeste stukken zijn opgebouwd uit partijen die in de afgelopen drie jaar bij elkaar verzameld zijn, en die niet altijd bij elkaar bedacht waren. Dat maakt het eindresultaat des te knapper, maar ook wel een beetje vrijblijvend.

Maar nogmaals: het is eigenlijk vooral een heel mooi album, een gitaarplaat zonder machismo, dat is ook wel eens fijn. Dit is een plaat die het goed doet in de auto, of ’s avonds laat. Glaasje wijn, stukje kaas, blokje gefracteerde gitaar, niks meer aan doen. Thelen heeft een briljante sfeermaker afgeleverd.

Erik Groeneweg