Tool

Fear Inoculum

Info

Uitgekomen in: 2019
Land van herkomst: Verenigde Staten
Label: RCA Records


Website: https://toolband.com/

Tracklist
Fear Inoculum (10:20)
Pneuma (11:53)
Litanie Contre La Peur (2:14)
Invincible (12:44)
Legion Inoculant (3:09)
Descending (13:37)
Culling Voices (10:05)
Chocolate Chip Trip (4:48)
7empest (15:43)
Mockingbeat (2:05)
Recusant Ad Infinitum (6:42)
Danny Carey: drums, percussie
Justin Chancellor: basgitaar, zang
Adam Jones: gitaar
Maynard James Keenan: zang
Fear Inoculum (2019)
10,000 Days (2006)
Lateralus (2001)
Ænema (1996)
Undertow (1993)
Opiate ep (1992)

De Amerikaanse band Tool was in de jaren negentig van de vorige eeuw hét toonbeeld van progressiviteit binnen de rock- en metalscene. Ik durf te zeggen dat Tool het voorbeeld is geweest voor veel progressieve rockbands die in de 21e eeuw zijn ontstaan.

Uit de portfolio van Tool is ongelooflijk veel inspiratie geput en veel artiesten doen dat tegenwoordig nog steeds. Dan heb ik het vooral over bands die progressieve rock en metal hoog in hun vaandel hebben staan. Doe voor de aardigheid eens een klein testje, luister opnieuw eens naar het nummer The Grudge van het album “Lateralus”. Zet dan de structuur, ritmiek, dreiging en uitbarstingen op dat album eens naast de muziek van veel bands die in deze eeuw als paddenstoelen uit de grond schoten. Dan moet je op zijn minst toegeven, er is in de Westerse wereld veel geluisterd naar Tool.

Een waar media-offensief kwam ons deze zomer tegemoet. Na het nieuwe album van A Perfect Circle kwam Maynard James Keenan als boegbeeld van beide bands ook met het nieuws dat er een Tool album aankwam. Nieuw werk waar de fans dertien jaar op hebben moeten wachten! Hopeloos werden de fans van speculaties en verwachtingen, door de band gevoed, maar vaak ook door de media. Persoonlijk vergelijk ik de situatie van Tool de voorgaande jaren met een Britse band uit hetzelfde tijdperk, Anathema. Die band had overigens andere redenen om lang te wachten met een cd maar zij deden er ‘slechts’ zeven jaar over. De fanbase van die band snakte ook naar een nieuw album, wat resulteerde in een soort van verafgoding door zowel fans als media. Hetzelfde gebeurde met Tool. Hoe langer het uitstel, hoe groter de hype werd op forums en social media. Als je als liefhebber van progressieve rock nog nooit van Tool had gehoord óf de muziek niet mooi vond, dan was je geen knip voor de neus waard.

Het was ook de grootste beperking die de band zichzelf aandeed: de verwachtingen lagen intern zo hoog, dat er een angst binnen de band sloop dat de nieuwe songs niet aan de hoge eisen konden voldoen. Desondanks sijpelden de geruchten in het begin van 2019 al door. De band uit Los Angeles zou eindelijk met het nieuwe album komen. Langzamerhand kwamen er steeds meer details in het nieuws en het meest spraakmakende nieuwsfeit was dat de band al zijn albums op het muziekplatform Spotify beschikbaar zou maken. Iets waarvoor de bandleden voorheen pertinent op tegen waren, want, echte fans kopen fysiek materiaal van de band en downloaden of streamen niets! Ook zou het nieuwe album gelijk op de releasedatum te beluisteren zijn. De gelijknamige single werd in de eerste week al meer dan 3,9 miljoen keer gestreamd. Hoezo interesse in de band?

Maar liefst zes tracks langer dan tien minuten, één van bijna vijf minuten en daarbij nog een aantal bijzondere intermezzo’s. Dat kenmerkt het nieuwe album “Fear Inoculum”, wat staat voor angst voor het onbekende. Het is natuurlijk klip en klaar dat dit onderwerp door mastermind en zanger Maynard James Keenan op sombere en poëtische wijze wordt vertaald in zijn songteksten. Dit zeggende ga ik volledig uit van mijn interpretatie van de songtekst en niet op wat ik fysiek heb kunnen lezen. De reden hiervoor: ik heb door de actualiteit helaas de songteksten nog niet kunnen inlezen. Maar hé, de frontman kennende zal zijn blik op de wereld niet veel positiever zijn dan pakweg twintig jaar geleden.

Hoe heeft de muziek van de Amerikanen de tand des tijds doorstaan? Op basis van een handvol volledige luistersessies kan ik melden dat er eigenlijk niet heel veel veranderd is. De fans die een hoog verwachtingspatroon hadden, worden wellicht toch enigszins teleurgesteld, want structureel en muzikaal is er niet significant veel veranderd ten opzichte van twintig jaar geleden. De muziek is nog steeds indrukwekkend, bezwerend, meeslepend, onderhuids en soms ook gewoonweg eigenaardig. En… vloeken in de kerk, soms ook nét even te langdradig. Voorspelbaar maar toch ook duidelijk aanwezig is dat het metal geluid productioneel een upgrade heeft gehad en aangepast is aan de huidige technieken. Het klinkt allemaal net weer een stukje dynamischer. Nog steeds worden we getrakteerd op lange nummers vol polyritmiek, stevige en bezwerende riffs en gitaarsolo’s, complexe maar vooral ook razendknappe drums en het unieke, hypnotiserende zanggeluid van Keenan. Zoals gezegd moet je als luisteraar veelal een enorme dosis geduld hebben, want de composities worden op de nieuwe cd weer lang en breed uitgesponnen met behulp van bijzondere soundscapes. Om dan toch weer een link met Anathema te maken; die band maakte zeven jaar geleden met een vernieuwde sound weer een comeback, dat doet Tool wat mij betreft niet op dit album.

Het vernieuwende (en bijzondere) accent zit hem in de typische intermezzo’s. Neem bijvoorbeeld het afsluitende Mockingbird. Bizar, ongemakkelijk en aan het einde van het stuk denk ik, waarom? Die bijzondere Tool intermezzo’s gebruikt de band op dit album vaker dan voorheen en kan de nieuwe luisteraars ook afstoten. Neem als voorbeeld de bizarre klanken zoals ze ook in Mantra op “Lateralus” te horen zijn en de bijzondere vocalen in Lipan Conjuring op “10,000 Days”. Hoewel Chocolate Chip Trip op deze nieuwe cd niet als intermezzo wordt omschreven, is dit ook weer een absurd hersenspinsel van de band. De drumsolo van Carey wordt ingeleid door een excentriek klankenpallet van Tibetaanse bellen en elektronica. Het klinkt excentriek maar Carey laat essentiëlere klanken horen in andere songs dan in dit lelijke gedrocht. Maken dit soort ongebruikelijke toevoegingen de band bijzonder? Nee, vriend en vijand kunnen blijven argumenteren of dit kunstzinnig, knap gecomponeerd of muzikaal is, het vormt de ruggengraat van deze band.

Een willekeurig greep uit de songs dan maar. De titeltrack Fear Inoculum is gelijk al herkenbaar Tool. Een hypnotiserende sound drijft de spanning langzaam maar zeker op en het is wachten op een extreme uitbarsting, maar die blijft toch ietwat uit. Toch zorgen de gitaren voor een fascinerende geluidsmuur waar je langzaam verslaafd aan raakt. Razendknap en bezwerend is wat mij betreft ook Culling Voices. Ook hier weer een typisch lange inleiding, maar die kenmerkt zich door een gitaarsound met post-rock achtige trekjes. Hier eindelijk een heerlijk agressieve uitbarsting van gitaren en drums. Wauw! Wat een heerlijke track en daar komt’ie weer: typisch Tool. Maar ook Descending mag in dezelfde bewoordingen worden uitgedrukt; karakteristiek in aanpak en uitvoering. Het is fascinerend hoe voorspelbaarheid mooi kan blijven.

Ik zou een criticus van niets zijn als ik in deze recensie drummer Daniel Edwin Carey onderbelicht laat. Want wat klinkt zijn drumwerk weer fantastisch! Qua productie, maar vooral ook de feilloze ritmiek en precisie. Zijn aanslagen zijn een genot voor het oor en in mijn optiek is hij één van de redenen waarom deze band zo groot is geworden. In diverse commentaren wordt zijn drumwerk soms als (té) strak genoemd en hij is zelfs in interviews verfoeid door zanger Keenan. De drummer is één van de dwangmatige bandleden die alle details tot in de puntjes verzorgd wilde hebben. Persoonlijk kan ik er geen genoeg van krijgen. Hét ultieme bewijs van zijn kwaliteiten kan je vinden in 7empest, waar zijn strakke drums hét exceptionele meerwerk is naast de aangeslepen zang van Maynard. Maar dan mag ik ook het formidabele Tool gitaarwerk van Adam Jones niet vergeten waarmee de band jarenlang bewondering heeft geoogst. Waanzinnig goed, maar toch duurt deze song mij een aantal minuten te lang, juist doordat de spanningsboog in het tussenstuk iets te lang gehandhaafd blijft. Na een goede tien minuten ontstaat er toch wat vermoeidheid, waardoor de song in waardering inboet. Maar ach, daar zullen de meningen ook over verdeeld raken voorspel ik.

De conclusie kan wat mij betreft ook makkelijk worden gemaakt, hoewel een Tool album vanzelfsprekend meerdere luisterbeurten nodig heeft om tot volledige wasdom te komen. Veel liefhebbers van progressieve rock en prog-metal hebben deze band hoog zitten en die worden met “Fear Inoculum” wat mij betreft zeer zeker niet teleurgesteld. Zoals gezegd zijn de typische Tool elementen wederom aanwezig op de nieuwe schijf en zullen de hunkerende fan na dertien jaar nog steeds aanspreken. Gevoelsmatig heeft zanger Keenan een groter aandeel in de muziek dan voorheen en over de hele linie kan je het metal geluid als minder hard bestempelen.

Aan de andere kant zijn er prog-rock liefhebbers zijn die de muziek van Tool nooit hebben begrepen of anders gezegd, te langdradig of te ingewikkeld vinden. Die kunnen dit album dan ook gewoon weer overslaan, want makkelijk en toegankelijk is ook dit album niet. En de luisteraars die geen bijzondere hechtenis met deze band hebben moeten deze cd vooral nog even laten liggen, want de band laat de toegewijde fan een stevige prijs betalen. De versie die nu op de markt circuleert kost namelijk meer dan honderd euro! Maar… dan krijg je wel weer een bijzonder vormgegeven limited edition. En daar heeft de band de trouwe fan ook weer klem, die wil natuurlijk naast die dure collector ook de retail versie voor zijn verzameling. Marketingtechnisch gesproken bijzonder slim, die versie komt vooralsnog pas later dit jaar op de markt. Hopelijk is tegen die tijd de kerstman wat vriendelijker voor de portemonnee.

Koop bij bol.com

Send this to a friend