Porcupine TreeConcert

Je kon zomaar in het Engels, Duits, Italiaans en zelfs het Zweeds worden aangesproken: het was duidelijk dat fans uit de hele wereld naar het Tilburgse 013 waren gekomen voor de twee concerten van Porcupine Tree. Niet zonder reden: de groep besloot in de zaal opnames te maken voor hun nieuwe dvd en daarnaast omvatte de korte tournee slechts een handjevol met concerten. Een vijftien man tellende cameraploeg, met visueel specialist Lasse Hoile aan het roer, was al daags voor het eerste concert voorbereidingen aan het treffen. Doel van de opnames is om het ‘Fear Of A Blank Planet’ materiaal te filmen voor een dvd die daarnaast als opvolger van het in 2006 verschenen “Ariving Somewhere…” een volledig andere inhoud zou hebben. Dat beloofde dus veel: voorafgaand aan de twee uitverkochte concerten in Tilburg was al duidelijk dat de bezoekers aan beide optredens een brede keuze uit het repertoire van de band konden verwachten.

In vergelijking met het Heineken Music Hall concert van vorig jaar december, voelt Porcupine Tree in 013 weer als een optreden in je eigen huiskamer. Knusser en minder massaal. En overal zijn T-shirts uit alle tijdperken van de groep te zien: van oude “The Sky Moves Sideways”-shirts tot een groepje met ‘Royal Swiss Porcupine Tree Appreciation Society’-shirts, dat op beide avonden goed vertegenwoordigd is. De eerste avond gaat de band onder luid gejuich ‘gewoon’ van start met een integrale uitvoering van het succesalbum uit 2007, inclusief de begeleidende backdropfilms op drie schermen en een snoeihard geluid waarin de drums van Gavin Harrison overheersen. Een nogal log begin van een lange avond.

Toch begint de groep gaandeweg meer te overtuigen, met name vanaf het lange Anesthetize dat alle muzikale velden van de groep verkent. Dreigend, drammerig, maar ook dromerig. Na een korte pauze, waarin camera’s van nieuwe tapes worden voorzien, schakelt Steven Wilson over op akoestische gitaar en gaat de groep verder met Normal. Niet het makkelijkste stuk uit de setlist, maar ook weer eentje waarin de band zijn veelzijdigheid toont. Als daarna Stars Die wordt ingezet, klinkt gejoel van vooral de ‘eerste generatie’ fans. Een nummer van bijna 15 jaar oud (sommige huidige fans van de band waren toch nog niet eens geboren), zelden live gespeeld en inmiddels uitgegroeid tot een klassieker. Erg fraai, maar live werkt het nummer niet echt goed. Dat is zeker wel het geval met het tweeluik Half Light (waarbij Wilson op een lichtgevende gitaar speelt) en Sever, met heerlijke zweverige klanken van toetsenman Barbieri, solide basspel van Colin Edwin en sterke vocale uithalen van Wilson. Ook een stuk als Dark Matter krijgt van het publiek veel waardering. Dat het “Signify”-album nog meer aandacht krijgt, blijkt wel uit de toegift, als The sleep Of No Dreaming wordt ingezet. Gewoon als kwartet en dus zonder Wesley, die gelukkig even pas op de plaats maakt. Je ontkomt op zo’n moment niet aan een prachtig déjà vu gevoel. Om het eerste concert daarna met rampestamper Halo af te sluiten is een prima keus. De groep heeft dan tweeëneenhalf uur gespeeld en daarmee zit de eerste krachtmeting er op.

Een dag later is het ’s middags tijd om in de zaal wat ‘fixes’ op te nemen en houdt de groep een fotosessie. Als dan om half negen met Normal wordt begonnen aan set numero 2, zit de stemming er vanaf het begin beter in dan de avond ervoor. Dat heeft ook zijn uitwerking op de groep; alles loopt op rolletjes en zelfs het “Fear Of A Blank Planet”-materiaal wordt minder routineus gespeeld. Daarnaast zal het ook niemand verbazen dat vlak voor aanvang van het tweede optreden nog flink aan de setlist is bijgeschaafd. Wat kan beter in vergelijking met gisteren? Ook is de variatie in de set, en dus de balans en samenhang tussen nummers, veel beter te noemen. Vlak voor Way Out Of Here vertelt Wilson dat het nummer is gebaseerd op een jonge fan van de band, die al luisterend naar haar iPod door een trein is overreden. De beladen opmerking maakt veel indruk. Ook neemt hij het publiek op de hak: ‘ik zie dat sommigen van jullie, in vergelijking met gisteren, niet van plek zijn veranderd… doen jullie vast om het monteren van de dvd makkelijker te maken, of niet?’

Echte verassingen komen ook langs: zo speelt de groep Drown With me en Prodigal, een stuk dat nog nooit eerder in Nederland werd gespeeld en vijf jaar geleden slechts sporadisch op de setlist van de “In Absentia”-tournee stond. Lag de nadruk tijdens het eerste concert ook op materiaal van het “Signify”-album, nu komen de “In Absentia”-liefhebbers aan de beurt. Wedding Nails komt beter uit de verf en Strip The Soul is prachtig verweven met het muzikale coda .3, waaraan Wesley vloeiende gitaarpartijen toevoegt. Na maar liefst vier toegiften, met onder meer het onvermijdelijke maar publieksfavoriete Trains (‘gewoon voor de lol en niet voor de dvd’ zegt Wilson) en een sterke tweede uitvoering van The Sleep Of No Dreaming zit ‘de klus’ erop. Nu is het wachten op het eindresultaat. Terloops meldt Wilson tijdens het tweede concert nog dat de groep ook aan nieuw materiaal werkt. Het tweeluik in 013 zal dus, samen met de uit te brengen dvd, ongetwijfeld het einde markeren van wederom een boeiende periode uit het bestaan van de groep.

Verslag: Wouter Bessels
Fotografie: Eric de Bruijn (c) Progwereld