Interview Within Temptation

Interview en redactie: Ruard Veltmaat
Foto’s: Robert Westerholt
Datum: 6-9-2011

Voorafgaand aan het concert dat Within Temptation die avond in Raalte zou geven, kreeg ik slechts vijftien minuten voor een interview met gitarist Robert Westerholt. Toen ik inclusief een fotomoment vertrok uit de herenkleedruimte van Within Temptation, waren er veertig minuten verstreken. En dat lag nog aan mij ook. Ik had nog veel meer kunnen vragen, maar de voorbereide vragen waren voldoende beantwoord, dus wie ben ik om de tijd van de sympathieke bandleider in beslag te nemen? Dit zegt genoeg over de ontspannen Robert Westerholt die geduldig zijn visie gaf over een aantal zaken rondom Within Temptation. Het nieuwe album, de aankomende tour, het songfestival en zijn gezinsleven zorgen voor een hernieuwde kennismaking met de symfonische metalband door Progwereld.

Voordat we beginnen, ken je Progwereld eigenlijk wel?
Robert: Van naam en faam  natuurlijk wel, maar ik moet eerlijkheidshalve bekennen dat ik niet heel vaak op jullie site kom. Nu struin ik sowieso niet vaak de muzieksites af op het internet en daarom kom ik dus ook maar zelden op die van Progwereld.

Oké, dan gaan we gelijk over op het laatste album. “The Unforgiving” is een conceptverhaal gebaseerd op comics.  Hoe is het originele idee ontstaan en waarom was die drijfveer zo groot om daar een heel spektakel van te maken? Tenslotte kost het maken van een aantal comics en filmpjes het nodige geld.

Ja, het kost meer dan als je niets doet, dat lijkt me duidelijk. Het is meer een samenkomst van diverse dingen. Voorop stond aan het begin de creatieve uitdaging die we elke keer weer hebben voorafgaand een nieuw album. We willen onszelf elke keer weer verbeteren en een ander pad inslaan dat we nog niet eerder zijn ingeslagen. We zijn altijd geïnspireerd geweest door films en boeken en daardoor kwam al snel het idee om muziek bij een film te maken. In het verleden is onze muziek soms wel gebruikt voor de filmwereld en tv-series, maar altijd achteraf en nooit vooraf. Nu zijn we daar een tijdje naar op zoek gegaan, maar konden niets naar onze zin vinden. Dat komt ook door de omstandigheden die het maken van een film met zich meebrengt. Het voortraject is vaak heel lang, denk alleen al aan de financiering van een film, maar als er dan een ‘Go’ wordt gegeven moet de film ook vaak binnen drie maanden afgerond zijn. Dat is natuurlijk moeilijk te combineren met het maken van een volledig album. We kenden een vriend (Romano Molenaar) die comics tekent en toen kwam het idee op om dus zelf iets op te zetten. De comics en muziek als basis, aangevuld met korte filmpjes. We wilden ook niet een traditioneel conceptalbum zoals je ze in de progwereld wel vaker ziet creëren. Het moest gewoon één geheel worden waar het ene aspect het andere aanvult.

Hoe zijn jullie op het idee van Mother Maiden gekomen, was er een soort  story teller nodig voor het concept?
Nou, het is bedacht door de schrijver van het script, Steven O’Connel. Toen we bij hem kwamen hadden we een aantal elementen dat we graag wilden zien en hij kwam vervolgens met de basis van “The Unforgiving”.  Het verhaal gaat over een groep mensen die na hun overlijden een nieuwe kans krijgt op deze wereld. Ze hebben in hun leven een verkeerde keuze gemaakt, zoals een verslaafde vrouw die haar vader doodschiet. In de herkansing gaan ze het kwaad op de wereld bestrijden om hun eigen karma op te schonen. Het hele concept, muziek, film en comics heeft natuurlijk linkjes naar de bekende band Iron Maiden en Mother Maiden is daar één van. Om het geheel aan elkaar te plakken is Mother Maiden gecreëerd die daarom ook vaak terugkomt in de filmpjes.

Kan je uitleggen wat jullie nu precies bedoelen met de jaren tachtig invloeden, want ik ben zelf ook een kind van de jaren tachtig, maar bij mij openbaarde die invloed zich eigenlijk niet gelijk.  Wellicht op Sinéad na, waar het wel te merken is.
Wij komen zelf uit de jaren tachtig en daar liggen ook onze muzikale roots. In de jaren tachtig werd er natuurlijk een bepaalde melodie gebruikt die je bijvoorbeeld in de jaren negentig niet of nauwelijks hoorde. Zelfs bands als Nirvana en ik noem maar wat, Linkin Park speelden heel rechttoe, rechtaan. In de jaren tachtig was dat veel melodieuzer. Denk aan bands als Depeche Mode en dergelijke. Totaal verschillend, maar toch. We hebben vooral die melodieuze lijn willen gebruiken, wat meer uit het gevoel komt dan dat je wellicht ook daadwerkelijk kan horen op het album.  Het ligt er in die zin niet bovenop, maar bijvoorbeeld de kenners van Iron Maiden en Metallica van de jaren tachtig zullen bepaalde aspecten terugvinden in dit album. En de nummers zijn ook grotendeels up-tempo, veel meer dan we tot op heden gedaan hebben.

Hoe belangrijk is Daniël Gibson voor jullie? Hoe moet ik hem zien, echt als composer van Within Temptation of als inspirator?
Daniël is en echte producer. En een producer moet natuurlijk het beste uit de band halen. Hij is momenteel een onmisbare schakel in ons schrijfproces. Hij kan zich heel makkelijk aanpassen en is niet gefocust op één bepaald dingetje. Daarnaast is hij klassiek muzikant en liefhebber van metal, dus we hebben heel veel overeenkomsten. Maar we zijn niet alleen afhankelijk van hem alleen, wij werken niet alleen met een producer maar ook met klassieke arrangeurs. Wij van Within Temptation schrijven de hoofdlijn en de arrangeurs werken het vervolgens uit. Ik persoonlijk schrijf heel veel songs met Daniël, maar ook met Sharon erbij. Sharon schrijft overigens ook veel met Martijn Spierenburg, onze toetsenist. Daniël is dus absoluut heel belangrijk voor ons, door ons ‘product’ te verbeteren, maar “Mother Earth” en “Enter” hebben we ook zonder hem gedaan en deden we het op een andere manier.

Waarom hebben jullie gekozen voor Nicka Hellenberg  die de drums op het album voor zijn rekening heeft genomen? Echt bekend is hij volgens mij niet.
Dat komt omdat onze Stefan Helleblad, onze sound engineer hem introduceerde en heel enthousiast over hem was. Ik kende hem zelf ook niet, maar hij was op dat moment precies onze oplossing omdat we net afscheid hadden genomen van Stephen (Van Haestregt). Nicka is een sessiemuzikant die zichzelf gevormd heeft door het Van Halen tijdperk.

Maar hoe komt zo’n samenwerking dan tot stand?
Onze demo’s zijn al heel uitgebreid als ze bij de muzikanten komen die er nog aan moeten sleutelen en dat was in dit geval ook zo. Nicka hoefde het alleen nog maar in zijn thuisbasis Zweden in te drummen en doordat wijzelf of Daniël continu met elkaar communiceerden ging dat heel snel en makkelijk.

Grappig is het gegeven dat ik een aantal maanden voor het songfestival de  recensie van “The Unforgiving”  heb geschreven en toevalligerwijze staat in die recensie dat het refrein van Iron het goed zou doen op het Europees songfestival. Een aantal weken later komt de discussie ook daadwerkelijk los. Hebben jullie daar überhaupt serieus over nagedacht en waarom zou het in de toekomst niet kunnen?
Is dat zo? Haha. Dan had je een vooruitziende blik of wellicht heeft Jan Smit wel jouw recensie gelezen! Nou, we gaan het in elk geval niet doen, dat is zeker. We zijn absoluut niet  anti songfestival, maar het past gewoon niet bij ons en het heeft voor ons geen enkele meerwaarde. Songfestivalpubliek is niet de onze en het is ook een heel andere muziekstijl ondanks de vreemde excessen die we de laatste jaren hebben gezien. We zijn wel heel gecharmeerd van het feit dat mensen aan ons denken en dat ze vertrouwen in ons hebben.

Zeker weten? Nederland zou dan wel eens succes kunnen hebben na tien jaar mislukking?
Ach, ik ben van mening dat je voor zo’n festival niet gevestigde namen moet gebruiken. Daarbij denk ik dat het songfestivalpubliek niet op ons zit te wachten. Nederland moet in zijn algemeen wat frisser tegen het songfestival aankijken en als we dan toch laatste worden, kunnen we ook wel eens wat experimenteren.

Dit album was voor Sharon waarschijnlijk de grootste uitdaging in haar carrière? In mijn recensie schreef ik dat ik een beetje bang ben voor de diversiteit die ze in het album laat horen en dat het live nog wel eens problemen kan opleveren.
Nou, daar is ze zelf ook altijd bang voor, maar ik niet. Toevallig dat ik net een aantal opnames terug heb gezien van ons laatste optreden op Lowlands en ik stond met mijn mond open naar het scherm te kijken, zo onder de indruk was ik. Ze staat te springen, loopt al zingend rond en zingt nog zuiver ook. We hadden die dag net een nieuwe microfoon dus dat was nog eens extra wennen, maar ik denk dat Sharon gewoon heel veel kan, meer dan ze zelf denkt. Een verschil met de vorige albums is ook dat we nu na bijna een half jaar later pas weer gaan optreden, dus het gevoel van het album moet ze eerst weer oppakken. Wat betreft het laatste album; ze kan elke keer wat anders en dat heeft ze nu dus ook gedaan. Daarom was ze enigszins bang dat ze dat weer moeilijk kon oppakken. Gek genoeg hebben wij allebei in de periode tussen het verschijnen van het album en de optredens van nu heel veel naar de cd geluisterd, in tegenstelling tot de vorige albums. Als je dan het hele productieproces hebt ondergaan, van componeren tot opnemen, artwork regelen etc,  komt zo’n album helemaal mijn keel uit, dan ben je er helemaal klaar mee. Maar voor Sharon is het altijd heel belangrijk dat ze rust neemt, veel slaapt en goed inzingt voor een optreden.

Voelt het vreemd aan dat jullie nu pas gaan touren in verband met de zwangerschap en bevalling van Sharon?
Ja heel erg. Heel vreemd. Dit is een situatie die we nog niet eerder hebben gehad.

Is de motivatie dan groter of juist niet?
De motivatie is dan groter, absoluut. Je leeft er erg naar toe, maar het gevolg is ook dat de spanning ook veel groter is dan anders. Je vergeet bepaalde dingen, die je met repetities dan weer op scherp moet zetten, maar bepaalde dingen zijn toch weer anders tijdens live shows. Met name de feeling met het publiek voelt in het begin toch wel weer anders aan.

Hebben jullie veel gerepeteerd voorafgaand aan deze shows en de komende tour?
Nou, wij oefenen nooit zo heel veel. We zijn als band enorm op elkaar ingespeeld, maar ik denk dat we vijf dagen in de oefenruimte hebben gestaan en in drie dagen de complete set hebben geoefend. Maar vaak gaan die oefendagen verloren aan technische aspecten die opgelost moeten worden.

Hebben jullie een eigen oefenruimte?
Nee, die huren we gewoon af. De meeste van ons hebben een eigen studio bij huis, maar die zijn natuurlijk niet groot genoeg voor ons allemaal.

Bij de tour van de vorige albums gingen de kinderen ook vaak mee, is dat nu ook zo?
Nee, onze oudste moet inmiddels ook gewoon naar school en heeft vriendjes en vriendinnetjes en spreekt natuurlijk ook momenten af om te spelen. Gelukkig hebben we de opa’s en oma van beide kanten paraat. We hebben er ook wel rekening mee gehouden met de planning. We gaan niet aan één stuk rondreizen, maar hebben ook gaten tussendoor gecreëerd waardoor we twee of drie weken onderweg zijn en dan ook eens een week rust kunnen nemen. We moeten het gewoon zien hoe het gaat. Als het niet gaat dan zal ik wat vaker thuis moeten blijven.

Hoe bedoel je dat?
Dan zal ik vervangen worden door een andere gitarist. Ik ben van ons tweeën vervangbaar, een andere gitarist kan makkelijker mijn taken overnemen dan dat iemand de taken over kan nemen van Sharon. Dat is echt wel iets waar we rekening mee moeten houden.

Hoe ziet die tour er uit?
We gaan eerst een weekje naar De Verenigde Staten begin september en dan beginnen we daarna in Nederland. Van daar uit gaan we dan West Europa in. Zuid Amerika staat ook nog op de planning maar dat zal volgend jaar worden, net als Japan.

Het album had wel een heel mooie entree in de Verenigde Staten, of niet?
Ja, geweldig. Hij kwam meteen op plaats 50 binnen in de Billboard 200 Chart . Daardoor verkochten we gelijk de eerste week al 12.000 albums. Maar in Amerika suddert een album ook nog een tijd door in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Europa. Daar kan een cd geweldig binnenkomen in een hitparade, maar vervolgens zakt die ook weer heel snel. In Amerika gaat dat veel geleidelijker. Het is daar ook belangrijk dat je een tour doet.

Jullie hebben ook een nieuwe theatertour aangekondigd, hoe gaat die er uit zien?
Hah, dat is een goeie. Hij is al wel gepland maar we moeten die nog wel helemaal invullen. Maar dat is juist ook nog de uitdaging. We zijn nu natuurlijk gefocust op de grote shows, waar we veel meer spektakel willen hebben. In de theatershows willen we een veel intiemer sfeer creëren, die daardoor ook gedetailleerd moet zijn.

Luisteren jullie zelf überhaupt naar prog of is het meer metal wat de klok slaat?
Ik moet eerlijkheidshalve zeggen dat ik buiten onze eigen muziek vrij weinig andere muziek beluister. De nieuwe revelaties zijn mij bijvoorbeeld onbekend, omdat we gewoon geen tijd hebben om een rustig moment te nemen om naar muziek te luisteren. Maar ik luister zelf graag naar prog hoewel ik het niet vaak opzet. Bijvoorbeeld een band als Anathema is geweldig, maar daar moet je ook de rust voor nemen om de muziek goed te begrijpen. Daarnaast ben ik nog steeds een grote Marillionfan. Ik ben geen  liefhebber van technische prog zoals bands als Dream Theater en een groot gedeelte van veel hedendaagse progmetalbands hun muziek maakt. Prog heeft nog steeds mijn interesse, alleen ik luister en kijk ik er bijvoorbeeld op kanalen als You Tube op een vluchtige manier naar en dat is jammer. Daardoor kan je niet in een cd kruipen zoals we vroeger altijd deden met een grote groep vrienden. Die tijd hebben we helaas niet meer.

Nog een vraag over het downloaden: ik mag verwachten dat een band van jullie kaliber nog steeds wat verdient aan het uitbrengen van cd’s?
Ach, verdienen? Op zich wel, als we het alleen bij de cd’s zouden houden. Maar als je zulke producties als de onze doet, met dure videoclips, filmpjes en comics, dan slinkt die opbrengst ook drastisch. Maar dat willen wij zelf graag, dus daar zeuren wij niet over. We zien het als een investering en omdat we onze fans een uitdaging willen bieden. Daarnaast vinden we het enorm leuk en geeft het een voldoening. Het geld waar we van leven verdienen we grotendeels met optredens, dat is een feit. De cd-verkoop is natuurlijk wel dramatisch gedaald in de loop der jaren. Neem bijvoorbeeld de progmuziek.  Als je acht geleden 30.000 cd’s had verkocht had je het netjes gedaan. Dan hield je er ook wat aan over. Maar een gemiddelde progband mag tegenwoordig tevreden zijn als ze 3000 albums hebben verkocht. De cijfers die we momenteel zien zijn eigenlijk te belachelijk voor woorden. Als ik eerlijk ben denk ik dat er van cd-verkoop over vijf jaar helemaal niets meer over is. Daar komen waarschijnlijk wel weer andere initiatieven voor, maar nu nog niet. Straks gaan we naar een tijd waar je bijvoorbeeld een abonnementje neemt en waar je dan beperkt  of onbeperkt naar muziek kan luisteren. Uiteindelijk is dat ook een goede oplossing, want we worden wel betaald door sites als bijvoorbeeld Spotify door middel van rechten. Dan zie je in elk geval nog wat van je inspanning en investering terug. Begrijp me niet verkeerd; wij vinden onszelf niet zielig en je hoeft echt geen medelijden te hebben, want wij hebben onze naam al gevestigd. Wij hebben al een basis waar we over kunnen beschikken, maar voor beginnende bands is het tegenwoordig niet makkelijk om zichzelf te bedruipen en een bepaalde manier van onafhankelijkheid op te bouwen.

Laatste vraag; wat zijn jullie doelen voor de komende jaren?
We willen het concept van “The Unforgiving” toch nog een tijdje doortrekken, dat vinden we hartstikke leuk. Het heeft ons erg geïnspireerd en hopen dat die film uiteindelijk een keer tot stand komt en dan laat ik het even afhangen of dat een pakket van korte filmpjes is of een lange film. Maar muzikaal laten we ons gewoon leiden door wat we op dat moment leuk vinden. Dat kan dus een snoeiharde plaat zijn, maar bijvoorbeeld ook een wat meer spacy of proggy album. We hebben ons nooit laten leiden door verkoopcijfers of verwachtingen, maar momenteel zijn we heel vrij in ons doen en laten. We kunnen ons gezin en privé-leven goed combineren met ons werk, dat is een luxe positie, gelukkig maar.