PBII heeft na “1000Wishes” nog genoeg te wensen

Interview: Hans Ravensbergen
Datum: 29-1-2013

Op 17 januari 2012 publiceerde Progwereld een interview met PBII waarin onder meer de start van het nieuwe project “1000Wishes” aan de orde werd gesteld. Een jaar later, op een grijze zondagochtend, klopte ik wederom aan de oefenruimtedeur om verder te spreken over dit mooie project. Een project wat de vijf muzikanten gaandeweg zodanig boven het hoofd dreigde te groeien dat een projectorganisatie noodzakelijk werd. Want PBII heeft de periode van het maken van ‘een album’ al lang achter zich gelaten. De groep is binnen de progressieve rock en wellicht binnen heel (rock)muziekminnend Nederland de enige die ver over de grenzen van muziek heen kijkt. Een nieuw project van PBII betekent namelijk een multimedia-evenement gekoppeld aan een maatschappelijk thema waarbinnen een groot muzikaal hart klopt. Wat hebben Ronald Brautigam (RB), Alex van Elswijk (AvE), Michel van Wassem (MvW), Tom van der Meulen (TvdM), geluidsman John Groen (JG) en sopraan Nathalie Mees (NM) nog meer te vertellen over “1000Wishes”?.

Op 17 januari 2012 lichtte jullie een tip van de sluier op over “1000Wishes”. We zijn een jaar verder en we staan vlak voor de presentatie en de live-uitvoering van iets wat een multimediaspektakel gaat worden. Ik stel voor dat we de lezers stapsgewijs bij de hand nemen. Laten we eens beginnen met de organisatie van het project “1000Wishes”…
MvW: Het is nog net niet boven mijn hoofd gegroeid, maar drukt wel tegen mijn hersenpan aan.
RB: Wat betreft Kika hebben ze zich er niet actief mee bemoeid. We mogen dit onder hun vlag organiseren. Wij moeten het helemaal zelf doen. Dat hebben wij ook zo met ze afgesproken. Eigenlijk zijn we als band aan het ondernemen. We zijn in de basis als PBII een rockband, maar we zijn met 1000Wishes nu eigenlijk meer een bedrijf. Je moet het dus van boven af managen en dat doen we dan ook! We hebben afdelingen gemaakt met een taakverdeling van wie wat doet: financiën, public relations, marketing, sales, techniek, grafische ontwerp, etc. En ieder bandlid neemt daarbinnen zijn verantwoordelijkheid en moet naast de muziek nog iets anders aan dit project bijdragen. Anders lukt het gewoon niet.
MvW: Eigenlijk is het voor iedereen een tweede baan naast ons eigen werk. Het is inderdaad gewoon managen zoals dat in het bedrijfsleven ook gaat. Maar we zullen je een organogram sturen, haha.
TvdM: We hebben vanuit “Plastic Soup” natuurlijk al de nodige ervaring opgedaan. Dat hebben we meegenomen in dit project. De basis en ervaring waren er al, maar nu wordt daar een groter beroep op gedaan.

Wat was er eigenlijk eerder: het verhaal of de muziek? Het verhaal en ook het boek begon met een eerste idee op een A4-tje van Alex. De tekst op de cd is weer geschreven door Ruud Slakhorst. Hoe verhouden zich de tekst op de cd en het boek tot elkaar. Loopt dat synchroon of is het complementair?
RB: Er lagen al drie nummers voordat we begonnen. En het basisidee van Alex was er al (het A4-tje).
AvE: Daarna heeft Ronald van der Pol het verhaal en het boek verder geschreven. In de loop van de tijd hebben we een aantal demo’s gemaakt. Ruud (Slakhorst, wegens vakantie niet aanwezig bij dit interview, HR) heeft vervolgens de teksten gemaakt, gebaseerd op de rode draad van het verhaal. Vervolgens is het een wisselwerking geworden tussen Ronald van der Pol en ons.
MvW: Toen de eerste hoofdstukken van het boek er kwamen heeft Ruud waar nodig ook wat teksten aangepast.

(Vervolgens start tussen de bandleden een discussie over hoe het nu eigenlijk écht is gegaan, HR).

RB: Het thema was van het begin af aan bekend. Daarna werd het een uitwisseling van elkaars ideeën waarin we elkaar versterkten. Ieder keer wanneer Ronald van der Pol een hoofdstuk af had, mailde hij dat naar ons. Daar haalde Ruud weer inspiratie uit voor het schrijven van de songteksten. Het verhaal heeft door onze brainstormsessies ook meerdere wendingen gehad. We hebben zelfs nog twee redacteuren in de arm genomen. Maar die gingen zich uit enthousiasme te veel met het verhaal bemoeien waardoor het een andere kant op ging. Al zoekende vonden we uiteindelijk de juiste weg. Het is ook niet zo dat op de cd delen van het boek worden (na)gezongen. Er komen wel delen van het boek in voor, maar uiteindelijk liggen er verschillende producten die over hetzelfde onderwerp en verhaal gaan. Dat zijn het boek “Eric en het land van duizend wensen”, het album “1000Wishes” en de rockopera met orkest, band, dansers en acteurs. In het boek zitten weer veel details. Dat kan je met het album en de rockopera niet weergeven. We hebben ook veel steun gehad van Blonde BIZON, een theatercollectief van Elma ten Boekel en Marianne Kuijper. Zij hebben de opdracht gekregen om het script te schrijven voor de rockopera/theatervoorstelling, de choreografie en het lichtplan. Kortom hoe het live vorm wordt gegeven. Ze zijn ook de regisseurs van het livegedeelte. Dat is dus ook weer een apart deel. Daarnaast zijn er ook live verschillende vormen. De theatershow met een kleiner orkest en alleen als band PBII.

Beginnen we met de muziek. Want uiteindelijk draait het om de muziek. Of toch niet? Licht eens toe en is er muzikaal gezien ten opzichte van “Plastic Soup” wat veranderd?
TvdM: Het draait uiteindelijk allemaal om geld, haha. We zoeken iets waar we een win-win situatie mee kunnen creëren. Met “Plastic Soup” was dat het milieu, ondanks dat we geen milieuband zijn. Wat we altijd hebben uitgedragen. Je krijgt met het thema te maken en gaat je daarin verdiepen. Dat is nu precies hetzelfde. We zijn met Kika en andere mensen in gesprek gegaan en vervolgens raak je daarbij betrokken. Je gaat er dan ook echt in op en dat is de enige manier waarop je dit kunt doen. Het geeft zoals Michel al zei een belasting, maar dat heb je er voor over. Maar je vroeg naar de muzikale koers…
RB: Dat is wel de bedoeling. Onze muzikale stijl is niet veranderd. Dat is PBII en waarschijnlijk nog een stukje Plackband. Maar het is daarnaast weer vernieuwend. Dat heeft te maken met het feit dat we rekening hebben gehouden met de inbreng van een orkest. Daarna kwamen we erachter dat we dan te maken kregen met arrangementen. Dat verhaal is bekend (zie het interview van 17 januari 2012, HR). De muziek staat centraal, ook in de theatershow, al komt daar meer bij kijken.
TvdM: We zijn ook een band die bezig is zich meer te ontwikkelen. Om muzikaal verder te zoeken, maar ook hoe we kunnen zorgen dat we mensen naar de zalen krijgen. We hebben zelfs nagedacht om weer terug te gaan naar vroeger (vroeguh, HR) met bankstellen in rokerige kroegen met wiet en alles erop en eraan (ik merk op dat PBII dan maar psychedelische rock moet gaan spelen, HR). Maar de basis blijft om onze muziek te laten horen.

Hoe zit het deze keer met de ‘friends’ van PBII?
MvW: We hebben er een hele goede vriend bij… En vriendin! Nathalie Mees is een schot in de roos. Haar muzikaliteit past goed bij PBII en ze zet koffie…
RB: Nathalie Mees is haast ons nieuwe bandlid.
NM: Het volgende project doe ik natuurlijk ook mee (iedereen lacht in koor…, HR).

Er doet toch een gerenommeerd Engels gitarist mee…? Hoe kwam het contact tot stand en moesten jullie veel moeite doen om Steve Hackett over de streep te trekken?
RB: Met “Plastic Soup” had ik al per e-mail gevraagd of hij mee wilde doen. Maar zijn zakelijke situatie maakte dat toen niet mogelijk. Dat vond hij jammer, maar we hebben contact gehouden. Hij zei ook dat hij erg door mij geïnspireerd was… geintjuh… Toen ik hem informeerde over “1000Wishes” zegde hij gelijk toe mee te doen. Ondanks dat hij erg druk was met onder andere “Genesis Revisited 2”, wilde hij graag mee doen. Oorspronkelijk was het plan om hem iets akoestisch te laten doen, maar gaandeweg het project veranderde dat in iets elektrisch. We hadden een nummer waar nog geen solo op voor kwam, Evil Weed. We hebben hem dat nummer gestuurd en daar was hij gelijk enthousiast voor. We hebben hem helemaal de vrije hand gegeven. Net als wat we destijds hebben gedaan met John Mitchell en John Jowitt op “Plastic Soup”.

De verteller is Frits Lambrechts in de rol van opa. Een markant persoon en geknipt voor deze rol. Hoe kwamen jullie bij hem terecht?
RB: Dat is via Blonde BIZON gegaan. Opa is een belangrijke persoon in het verhaal. Die loopt daar als een rode draad doorheen, naast Eric zelf. Dat zijn de twee hoofdpersonen. Elma ten Boekel van Blonde BIZON kwam met dit idee voor het script. De invulling door Frits Lambrechts hebben zij ook voorgesteld en gekozen. Ze hebben ook nog gedacht aan Peter Faber, maar die kon niet vanwege zijn eigen show. Toen wij de eerste keer repeteerden met het jeugdorkest kwam Frits Lambrechts ook langs. Wanneer die man binnenkomt, kómt er ook iemand binnen. Dan valt iedereen stil. Het is zo’n markant persoon. Je moet je voorstellen toen hij zich meldde bij de receptie van de studio. Daar zat een meisje van een jaar of twintig die opeens uitriep: “de Hoofd Piet, de Hoofd Piet”, refererend aan de rol die Lambrechts jaren heeft gespeeld. Hij nam ook uitgebreid tijd om aandacht aan de kinderen te besteden. Dan hangt hij een heel verhaal op en je komt niet meer bij van het lachen. Hij belt ons ook regelmatig wanneer hij ideeën heeft. Hij is echt heel erg betrokken.
TvdM: Ja, en Nathalie krijgt ook een rol, die van zuster Hesther.
NM: Ik vind wel leuk dat ik mag acteren naast Frits Lambrechts.

Op 30 en 31 maart 2013 wordt “1000Wishes”live uitgevoerd. Ik trap vast een open deur in, maar wat zijn jullie verwachtingen?
TvdM: Het is al heel gaaf om voor zulke grote en volle zalen te spelen. De Schouwburg in Rijswijk heeft een capaciteit van 700 mensen. Zaterdag 30 maart is uitverkocht en de voorverkoop van 31 maart (matinee) loopt op dit moment zeer goed, we overwegen zelfs om een derde concert (avond) in te lassen. Dat zou dan betekenen dat we voor ruim 2000 man hebben opgetreden. Daarvoor geven we ook nog eens twee besloten concerten in de Convention Factory in Amsterdam. Daar spelen we voor ruim 1600 mensen. Overigens word ik op zondag 31 maart 65 jaar en ga dus met pensioen. Maar het gaat niet om mij, maar om het goede doel. Laat dat voor iedereen duidelijk zijn.

Hoeveel mensen doen er eigenlijk mee aan de uitvoeringen?
RB: Het Hofstads Jeugd Orkest bestaat uit 60 mensen, Dansplan heeft een groep van 20 dansers, er zijn 4 acteurs en wij als band met zijn vijven en Nathalie natuurlijk. En vergeet niet alle mensen die backstage bezig zijn: catering, geluid en podiumbouw. Er is een speciaal podium ontworpen en gebouwd met verschillende niveaus. Wij komen met de band achterin op een verhoging van 2½ meter te staan.
TvdM: Wat leuk was is dat die professionele podiumbouwers zelf ook enthousiast werden nadat ik ze had uitgelegd wat de bedoeling was. Omdat het voor een goed doel is, kregen we ook nog reductie op de kosten. Bijna alle mensen die op een of andere manier meedoen met de voorbereiding werden heel enthousiast en droegen naast het zakelijke stuk hun steentje bij. De manier waarop wij dit doen, zeg maar met passie, slaat op die mensen over.
RB: Je zag ook een verandering bij mensen die er in eerste instantie niet zo veel mee hadden.
MvW: Vergeet ook niet Mannes van der Burg, de man die de animaties heeft gemaakt. Hij is ook bekend van animaties die hij voor televisieprogramma’s maakt en kan gewoon alles maken.

Jullie hebben allemaal betaalde banen en een gezin. In “1000Wishes” is enorm veel tijd gaan zitten. Hoe zat het met de verdeling van die tijd en de medewerking van werkgever en gezin?
RB: Daarom hebben we ook veel taken verdeeld. Als iedereen alles moet doen gaat het gewoon niet. Natuurlijk blijft het heel veel werk. Maar met alles wat je doet, ik bedoel een hobby, kost dat tijd. Het is inderdaad ook veel meer werk dan dat je alleen een cd gaat maken.

Na het album, de live-uitvoeringen komt er natuurlijk een dvd…?
TvdM: We gaan het in ieder geval vastleggen. Maar het heeft ook met financiën te maken.
RB: Ga er maar vanuit dat er een dvd komt, maar hoe en wanneer weten we nog niet. Het is een show die niet het hele land doorgaat. Het is eenmalig, tenzij er later na de shows nog belangstelling komt. Maar als men 1000Wishes live wil zien adviseer ik de mensen om nu een kaartje aan te schaffen voordat het echt helemaal is uitverkocht!!
TvdM: Overigens stopt het jeugdorkest na de shows met dit project. Die hebben daarna weer andere projecten in de planning staan. Het idee is om op zoek te gaan naar een kleiner symfonieorkest. Je moet dan ook weer geschikte zalen gaan huren. En mensen voor het geluid. Je moet weten dat ieder orkestlid apart wordt doorversterkt. Dat geldt voor 60 orkestleden plus 5 bandleden en 4 acteurs. Dan moet je wel iemand hebben die dat kan. En vergeet ook de belichting niet, alles is geprogrammeerd volgens een vast lichtplan. De animaties zijn een wezenlijk onderdeel van het verhaal, voor het instarten daarvan werken we met video jockeys. We gaan ook met een speciale klankregisseur werken, we hebben daar onze arrangeur Marco C. de Bruin voor gevraagd. Een klankregisseur is de belangrijkste man voor het zaalgeluid tijdens de live shows. Hij leest real time alle partituren mee en regisseert de mensen achter de geluidstafel.

PBII heeft de afgelopen jaren een aantal bezettingswijzigingen ondergaan. Door dit project hebben jullie intensief met elkaar samengewerkt. Zijn jullie (verder) naar elkaar toegegroeid?
JG: We zijn absoluut verder naar elkaar toegegroeid.
RB: Ruud is natuurlijk nieuw in de band, maar die is volwaardig lid geworden. Niet alleen voor dit project. Overigens is de naam van dit project “1000Wishes” bekender geworden dan de naam PBII. Dat hebben we bewust zo gedaan, zoals sommige producten van Unilever ook bekender zijn in de markt dan de fabrikant zelf. Het merk 1000Wishes heeft een aparte website en een eigen Facebookpagina. Net als het jeugdorkest is PBII een onderdeel van 1000Wishes. We mogen dus meespelen in onze eigen film!
TvdM: Maar het is wel echt een project van- en geïnitieerd door de band. Want PBII is gewoon PBII en we hebben dan ook de ambitie om in de huidige bezetting voorlopig te blijven samenwerken.

Gaan jullie na “1000Wishes” in een gat vallen of zijn er al nieuwe wensen…?
Allen door elkaar: Nou nee hoor, dat valt wel mee.
MvW: We hebben nu heel groot uitgepakt. Hierna zouden we bijvoorbeeld wat akoestisch kunnen gaan doen.
TvdM: De periode hierna gaan we “1000Wishes” als PBII promoten door veel live te gaan spelen.
RB: Wanneer dat is weggeëbd gaan we weer verder denken.

Na afloop van het interview dronken we nog een bak koffie, waarna de mannen en dame in de oefenruimte hard aan de slag gingen om te oefenen voor de Rock Opera. Zo kreeg Progwereld als eerste buitenstaander live “1000Wishes” te horen.

Aan Ronald van der Pol (auteur van het boek “Eric en het land van duizend wensen”, Marco C. de Bruin (arrangeur), Marcel Geraeds (dirigent van het Hofstads Jeugdorkest) en de regisseurs Elma ten Boekel en Marianne Kuijper van Blonde BIZON legden we een aantal vragen voor over onder meer “1000Wishes”.

Hoe vond je het om via “1000Wishes” in aanraking te komen met het muziekgenre progressieve rock in het algemeen en de groep PBII in het bijzonder?
Ronald van der Pol: Ik heb in 2010 mijn eerste boek uitgebracht. Een thriller waarin de hoofdpersoon liefhebber is van progressieve rock. Het is mijn favoriete genre en ik vond het leuk om in het verhaal iets van mezelf kwijt te kunnen. Toen ik vervolgens geïnterviewd werd door IO Pages werd dat opgemerkt door PBII. Zij zochten een schrijver om hun project “1000Wishes” mede tot stand te brengen. Een schrijver met passie voor progressieve rock maakte het ook voor PBII compleet en dus trad ik toe tot het 1000Wishes team. Ik had PBII al eens live zien spelen maar had stom genoeg geen CD van hun. Alsnog kennis gemaakt met “Plastic Soup” en dat is hele goede muziek. In het verleden waren zij ook actief onder de naam November en die cd (“First of November”) bezat ik wel. De mannen achter PBII zijn zo gepassioneerd met muziek bezig dat het mij enorm motiveerde om het verhaal rond 1000Wishes te schrijven. Bovendien steunen we hiermee KiKa en dat was mede de reden om er niet te lang over na te denken.

Marco C. de Bruin: Het contact met PBII is bijzonder prettig en de muziek die ze maken ook. De opvatting heeft veel weg van symfonisch denken. Niet kiezen voor de standaardoplossingen, maar zoeken naar nieuwe muzikale mogelijkheden. Ze blijven zich ontwikkelen en dat maakt dat de muziek leeft, het ademt.

Marcel Geraeds: Ik ben in eerste instantie in contact gekomen met de heren van PBII. Hun aanstekelijke enthousiasme en wederzijdse klik leidde al snel tot een vorm van samenwerking. Vanuit dat startpunt is “1000Wishes” ontstaan. Telkens weer sta ik versteld van de enorme organisatorische slagkracht van deze groep. Diep respect voor alles wat er nu al voor elkaar gekregen is en ik kijk uit naar het eindresultaat.

Elma en Marianne: Wij waren erg onbekend met progressieve rock, dus toen we de muziek van PBII hoorden was dat wel even wennen. Vooral aan de lengte van de nummers! Nu we de nummers zeer geregeld horen en daar zo intensief mee bezig zijn, is het frappant hoe vertrouwd het wordt. En leren we ervan te genieten. Sommige nummers blijken dan echt in je hoofd te blijven hangen. Heel leuk en verrassend ook. We vinden de combinatie van PBII met het klassieke jeugdorkest grandioos. Het is een hele spannende combinatie en klinkt heel krachtig samen.

Wat vind je van een omvangrijk project als dit en is het voor herhaling vatbaar?
Ronald van der Pol: Het is een fantastisch avontuur om zo’n groot en ambitieus project mede tot stand te brengen. Het schrijven moet ik echter in de vrije uurtjes doen en dat zijn er inmiddels heel veel geworden. De afgelopen anderhalf jaar is bijna al mijn vrije tijd in het schrijfproces gaan zitten. Ik heb dat met heel veel plezier gedaan, maar je voelt wel de druk van een deadline en dat maakte het soms zwaar. Ik sluit niet uit dat ik het nog eens zou willen doen als het op mijn pad zou komen, maar voorlopig blijft het hier bij. Het boek is klaar en de eerste reacties zijn zeer positief. Ik hoop dat er samen met de cd heel veel van verkocht gaan worden zodat we KiKa met een mooie bijdrage kunnen verblijden. Want zeg nu zelf, kinderen en kanker, dat klopt gewoon niet. Er kan niet genoeg onderzoek naar gedaan worden om kanker bij kinderen uit te bannen.

Marco C. de Bruin: Het project is geweldig groot. Ik ken maar één deel van het project, maar wat te denken van het script, de acteurs, dansers en het hele orkest met band op het podium. Het is zeker voor herhaling vatbaar en dan zal het ook beter gaan. Omdat we dan al onze ervaringen hebben en we de meeste ‘fouten’ niet kunnen herhalen. Zo’n groot project kost altijd bloed, zweet en tranen, dat is de prijs voor artistieke drang. Maar de voldoening is oneindig. 1000Wishes zal voor altijd herinnerd blijven door PBII.

Marcel Geraeds: Persoonlijk mag er van mij elk jaar wel zo’n project komen. Vanuit mijn orkest gezien is het beter om de belasting van de jeugd wat meer te verdelen. Het geeft voor onze hele vereniging een grote kick om mee te werken aan zo’n omvangrijk project, al is er een klein gevaar voor overvraging van de leden.

Elma en Marianne: Het is een kolossaal project en het is geweldig om dit mede tot stand te mogen brengen, dat geeft echt een kick! Soms lijkt het wel ‘gekkenwerk’ , maar het feit dat er zoveel mensen zich zo ongelofelijk inzetten, dat geeft een hele hoop energie. Het blijft wel spannend om goed het overzicht te houden. Het is een feest om met zoveel verschillende mensen met zoveel verschillende kwaliteiten te mogen werken. Het is voor herhaling vatbaar, al was het maar, omdat we dan van te voren wat meer bewust zijn van de omvang van het project!

Wat is je gedurende “1000Wishes” het meest bijgebleven of vond je vanuit jouw perspectief het meest opmerkzaam?
Ronald van der Pol: Dat ik volschoot tijdens de eerste live-uitvoering van PBII met het Hofstads Jeugdorkest op 10 november 2012 in Den Haag. De muziek raakte mij, maar toen Eric en Sander (de personages uit het boek) samen met Frits Lambrechts op het podium verschenen en hun verhaal deden was dat een extra emotioneel moment. Ineens komen je eigen creaties tot leven, maar werd ook nog eens duidelijk waar we het voor deden. Ook de gedrevenheid van alle betrokkenen in het project blijf ik bijzonder vinden. Ik ben er trots op deel te mogen uitmaken van dit meer dan fantastische project. Oh ja, en dan speelt je grootste idool – Steve Hackett – ook nog eens een fantastische solo op het nummer Evil Weed. Geweldig toch?

Marco C. de Bruin: Het meest bijblijven, zal mij de samenwerking met de componisten van de band. Het werken aan de stukken op de zolderkamer, het arrangeren. Ervaring delen. Maar het beste moet nog komen, de concerten zelf. Dat wordt voor mij weer een andere beleving als klankregisseur. Pas dan kan ik eigenlijk zeggen wat mij het meest zal bijblijven. Ik werk met alle grote orkesten in Nederland en ik kan dus zeggen dat het niet uitmaakt of je prof of liefhebber bent. Wanneer de passie hoog is en het doel duidelijk, dan wordt zo’n project meer dan alleen wat je bedacht had. Het wordt groter dan dat. Het wordt een optelsom van alle inzet, passie en muzikaliteit en die kent zijn weerga niet.

Marcel Geraeds: Ik vind het hartverwarmend om de eensgezindheid te zien die heerst binnen de band. De bereidheid ergens voor te gaan is groot en het doorzettingsvermogen nog groter. Chapeau!!

Elma en Marianne: We zitten momenteel (januari 2013, HR) nog midden in het proces, dus we kunnen er nu nog niet op terugkijken. We zijn nu net in de meest spannende fase terechtgekomen,  de fase van het repeteren en dat alle disciplines bij elkaar zullen gaan komen. Het moment dat dát gebeurt, dus dat alles bij elkaar komt aan muziek, theater, dans en animatie en alle, alle techniek, decor, kostuum, dat zal voor ons de meest intensieve momenten opleveren. Wat we tot nu toe heel bijzonder vinden om te zien het proces van een stel heren die met het hart op de goede plaats vanuit een zuivere passie zoveel tot stand aan het brengen zijn!