#78 “Silhouette: Utrechtse symfogroep treedt uit de schaduw”

Eerste druk: 28-10-2008
Fotografie: Hans van Son 
Eindredactie: Hans Ravensbergen

Regelmatig verdraai ik het gezegde ‘onbekend maakt onbemind’ tot ‘onbekend maakt nog niet onbemind’. Dit verdraaide gezegde is zeker ook van toepassing op het Utrechtse kwartet Silhouette, een groep die in het buitenland populairder schijnt te zijn dan in ons land. Bescheidenheid siert de mens, ook dat gaat zeker op voor deze mannen. Het is daarom ook tijd dat Silhouette uit de schaduw treedt. Een groep ook die volgens zeggen een grote progressie heeft gemaakt. We reisden dan ook af naar huize Brian de Graeve in Vleuten om dat eens uitgebreid met de heren te bespreken.

Met het ‘statement’ dat Progwereld een van de eerste was die het debuutalbum “A-maze” recenseerde (en hoe, maar daarover later…) wordt een geanimeerd gesprek begonnen.

We spraken met:
Brian de Graeve – akoestische en elektrische gitaar, zang
Erik Laan – keyboards & zang
Jos Uffing – drums/percussie, akoestische gitaar & zang
Gerrit-Jan Bloemink – basgitaar

Kunnen jullie iets vertellen over het ontstaan van de groep?

Brian: Het begint eigenlijk met een heel raar telefoontje van Jos Uffing aan mij in 2004. Hij reageerde op een advertentie van een jaar oud. Ik speelde in een coverbandje dat uit elkaar was gevallen en waarvan naast mij de toetsenist overbleef. We wilden samen weer wat gaan doen in de muziek met melodieuze rock. Dus gingen we op zoek naar een bassist, drummer en zanger. Inmiddels was in dat jaar de toetsenist vertrokken naar Maastricht (Jos reageerde dus eigenlijk op een advertentie van een groep die niet meer bestond; HR). We bleken dezelfde smaak te hebben en ook dezelfde favoriete muziek. Ook bleken we nog dezelfde jeugdzonden te hebben zoals blijkt uit onze voorliefde voor Kiss (hilariteit alom; HR).

Jos: We hadden regelmatig contact en lieten elkaar muziek horen die we geschreven hadden, waaronder wat oude demo’s. Na een jaar of twee hadden we toch iets van: we moeten maar eens een groep beginnen. Al snel hadden we de andere muzikanten gevonden.

Brian: Ja, dat klopt. Ik had een aardig netwerk en contacten waar ik uit kon putten. Zo heb ik ooit nog eens meegelopen bij een plaatselijke omroep uit Nieuwegein waar Gerrit-Jan (Bloemink) een symfoprogramma had. Ik kwam hem later in 2003 nog eens tegen toen hij me enthousiast vertelde dat hij begonnen was met baslessen. Nou dacht ik, die is over een paar jaar wel toe aan een bandje en ja hoor, dat gebeurde ook. Als gitarist hadden we Hennie van Veenendaal die ook het fraaie artwork van onze eerste cd heeft gemaakt.

Jos: We hadden de mazzel dat ik op een school werk waar we in de avonduren heerlijk konden repeteren, dus konden we snel aan de slag. Vanaf dat moment zijn er wat bezettingswijzigingen geweest. Hennie ging al vrij snel weg, want die kon het moeilijk combineren en woonde ook het verst uit de buurt.

Brian: Toine van Riesewijk kreeg ernstige gezondheidsproblemen, dat was een nare periode. Hij is dan ook van heel ver teruggekomen, maar nooit meer de oude geworden.

Gerrit-Jan: Eigenlijk kende ik Brian alleen van mijn radioprogramma, verder kenden we elkaar niet, behoudens Jos en Brian dan. Erik (Laan) is er later bijgekomen.

Brian: Het is eigenlijk de verdienste van Erik dat de eerste cd er kwam. Hij zei toen: “We gaan die cd gewoon maken”, waarop ik hem in zijn gezicht uitlachte”.

Erik: Ik was altijd al een symfoliefhebber geweest en heb diverse bandjes gehad, maar ja, als scholier heb je geen cent te makken. Met mijn toenmalige groep hadden we commercieel best succes, we traden elk weekend op. Artistiek ging het de verkeerde kant op en op dat moment is het met een klap uit elkaar gevallen. Ik wilde zelfs conservatorium gaan doen, maar op een gegeven moment heb ik alles aan de kant gegooid en er twintig jaar niet meer naar omgekeken. Totdat ik mij via een cursus op mijn werk ervan bewust werd wat ik echt wilde: ik wil gewoon op het podium staan! Via internet ben ik toen op zoek gegaan naar de eerste de beste groep uit Utrecht en dat was dus niet Silhouette, maar een coverbandje. Even later kwam ik Silhouette tegen en las wat voor muziek ze speelden. Ik heb dat coverbandje toen snel afgezegd en contact met Silhouette gezocht.
Gerrit-Jan: In de periode dat we met zijn drieën waren zijn we ook gewoon door blijven oefenen en spelen.

Silhouette is een hobbybandje, wat is jullie beroep eigenlijk?

Jos: Ik ben docent op een VMBO-school.

Erik: IK ben professioneel lobbyist voor de vredesbeweging, kamerleden aanmoedigen om toch eindelijk die kernwapens eens af te schaffen. Een idealistisch beroep dus, zeg maar een professioneel wereldverbeteraar.

Brian: Ik ben manager in de IT-sector, mijn afdeling maakt software.

Gerrit-Jan: Ik ben voorlichter bij de Nederlandse Zorg Autoriteit, onder meer uitleg geven over tarieven in de gezondheidszorg.

Jos, speel jij eigenlijk nog countrymuziek?

Jos: Hahaha, nee, maar het was wel een goede basis om strak te leren drummen. Er zit geen poespas omheen en dat is best belangrijk. In de symfo kan ik veel meer kwijt. Ik ben begonnen in 1983 in een countryband, ik heb nog in een hardrockbandje gespeeld en heel kort nog in Cliffhanger. Wat er aan ontbrak is spelen waar echt mijn hart lag en dat is de melodieuze progressieve symfo en zelf nummers schrijven. Dit is wat ik al jaren wilde.

Brian: Ik heb maar een half jaar in een bandje gespeeld, maar daar werden we het niet eens over wat we wilden spelen.

Gerrit-Jan: Ik speelde nog nooit in een groep. Via mijn radioprogramma kwam ik natuurlijk in aanraking met symfonische rock. Mijn vrouw zei toen: “Wanneer koop je nu eens die basgitaar?” Dat heb ik toen gedaan zonder dat ik een noot kon lezen. Het radioprogramma doe ik trouwens nog steeds en heet Symfomania. We zitten in de ether en ook op internet.

Wat zijn jullie muzikale invloeden?

Brian: De symfonische groepen van vroeger zoals Yes, Genesis, maar ook IQ, Marillion en Pink Floyd.

Jos: Natuurlijk hebben we verschillende invloeden, maar dat maakt het juist leuker want bij het schrijven van de nummers ga je weer naar elkaar toe. Ik ben als drummer trouwens helemaal niet beïnvloed door de symfo, maar meer door de rockdrummers.

Gerrit-Jan: Ik vind de muzieklijnen in de symfonische rockmuziek zo mooi, dat spreekt me erg aan en het bezorgt me regelmatig rillingen op mijn rug. En ook die toetsentapijten, toch Erik?

Erik: Ja, jij hebt het liefst hoogpolig!

Jos: Het gevoel is belangrijk, het hoeft geen technische krachtpatserij te zijn. Het is leuk als een nummer interessant in elkaar zit, maar het moet je raken.

Wat vinden jullie van de progscene in Nederland. Maken jullie daar deel van uit?

Erik: Toevallig kwam ik gister via een forum in contact met een ander symfobandje dat pas voor het eerst had opgetreden. Zij stelden toen voor om maar samen eens een optreden te doen, omdat het zo lastig is om optredens te vinden. Gerrit-Jan kreeg pas nog een berichtje van Leap Day of we niet eens samen wat konden gaan doen. In Utrecht heb je ook nog In-Tension zitten. Toch merk je dat het aan alle kanten opkomt. En dan heb je ook nog zo’n festival als Symforce met allerlei metalbands. Wat vind jij daar eigenlijk van Hans? (Ik geef tussendoor even mijn visie; HR).
Er zijn genoeg goede groepen in ons land die als ze het qua management commercieel en marktgericht aanpakken ver kunnen komen. Hoe verkoop je jezelf. Het ligt zeker niet aan de artistieke kwaliteit. We merken het zelf aan de mailtjes die we krijgen uit het buitenland. Kennelijk gebeurt hier iets wat te weinig door de Nederlandse media wordt opgepikt, alleen door jullie en iO-pages ook wel. Dingen die van ver komen lijken wel interessanter. Ik denk dat we in Nederland missen wat er hier aan het groeien en bloeien is. Maar misschien staan we wel aan de vooravond van een new-wave van de prog in Nederland. We krijgen uit het buitenland heel veel positieve reacties op onze muziek en die ook cd’s bij ons afnemen. Ook worden er heel positieve recensies over onze muziek geschreven.

Brian: We hebben meer cd’s in het buitenland verkocht dan in Nederland.

Erik: Wat dat betreft kunnen we ons meten met Led Zeppelin, die waren in de Verenigde Staten ook veel populairder dan in hun eigen land, haha.

Hoe zijn jullie eigenlijk op het idee gekomen de groep Silhouette te noemen? Ik associeer deze naam met behoudend, onopvallend en bescheiden.

Brian: Ik kan me niet meer heugen wanneer ik dit ooit bedacht heb. Ik vond die naam wel aardig klinken en ik had ook al een logo bedacht, maar dat is al zo’n twintig jaar geleden.

Jos: De naam past ook wel goed bij de muziek die we maken en ook het logo is erg symfonisch.

Brian: Toch zijn er wel mensen die het hebben afgeschoten.
Jos: We hadden ons ook Balls Of Steel kunnen noemen, maar dan denk je aan andere muziek, haha.

Hoe verloopt bij jullie het schrijfproces?

Brian: Het schrijfproces is aan het veranderen. Jos en ik hadden onze eigen nummers al en Erik is er later bijgekomen. Jos had zijn twee van de drie nummers in een eindstadium al eens op een cd-tje gezet. Ik had ook zelf ook al wat dingetjes geschreven, ik werkte toen veel met midi. Die nummers waren dus al bijna af. Erik leverde ook nog wat aan, dus was de cd al zo goed als klaar. Daarna is het heel anders gelopen. In de afgelopen bijna twintig jaar heb ik iets van 250 nummers geschreven (!; HR). De helft was symfonisch materiaal. Een aantal van die nummers kwam uit dezelfde periode en is ook autobiografisch. Toen kwam het idee om daar een verhaal van te maken en dat heeft tot gevolg gehad dat ik alle nummers op één na voor de nieuwe cd in een ruwe versie heb aangeleverd. Daarvandaan zijn we door gaan borduren.

Jos: De nummers ontstaan nu meer in de oefenruimte (in het huis van Brian de Grave; HR). De basis is geschreven door Brian. De nummers van de eerste cd waren al helemaal af, hier en daar was een solo toegevoegd. Voor onze nieuwe cd zijn de akkoorden en zanglijnen in de oefenruimte gecreëerd. En dat is goed voor het groepsgevoel, dat ga je straks echt horen.

Wanneer ik afga op de muziek op “A-maze”, bestempel ik die als authentieke melancholische symfo. In hoeverre zien jullie dat zelf?

Jos: De nummers die ik schrijf hebben altijd een bepaald gevoel. Je bent beïnvloed door groepen en dat heb je in je hoofd zitten. Zelf ben ik beïnvloed door de jaren zeventig, daar zijn we allemaal niet vies van (nee hoor! roept men in koor; HR).

Er komt binnenkort een nieuw album aan, “Moods”. Wordt de lijn van “A-maze” daarop voortgezet?

Brian: We gaan wel iets moderner klinken, zeker met de productie die door Gerben Klazinga (Knight Area) gedaan wordt. “A-maze” is helemaal door Erik thuis gemixt en dat is best knap als je weinig ervaring hebt. Het maakt natuurlijk een heel verschil wanneer dat wordt gedaan door iemand die dat als professioneel werk heeft, zoals Gerben. De drums op “A-maze” waren met twee microfoons opgenomen. Op “Moods” hebben we hiervoor acht microfoons gebruikt, we hebben dus een kwaliteitsslag gemaakt en het klinkt allemaal dynamischer.

Jos: Het is dus niet zo dat we een heel ander soort muziek zijn gaan maken.

Erik: Nee, het zit hem meer in de productie. Ook qua compositie zijn we vooruit gegaan, er zit meer power in, meer energie die we eerst niet hadden.

Jos: Het klinkt misschien allemaal wat egaler, maar de power die we in de muziek maken komt op “Moods” veel beter naar voren. Daardoor klinkt alles beter en steviger.

Brian: We zijn ook kritischer geworden, ook naar elkaar toe in de zin van: is het wel boeiend genoeg? De cd is nu precies voor de helft af en de paar mensen die dat gehoord hebben geven ook aan dat er echt groei in zit.

En het hoesontwerp, wordt die weer door Henny van Veenendaal verzorgd?

Brian: Ik heb wel contact met hem gehad. Ik heb de toezegging dat hij ermee aan de slag gaat. De hoes van A-maze” is ook echt een trekker geweest, want het ziet er echt symfo uit.

Jos: Het is ook leuk om iets van de hoes te maken, een bandfoto voorop… daar loop ik niet warm van.

De productie wordt gedaan door Gerben Klazinga. Hoe zijn jullie bij hem terechtgekomen?

Erik: Ik had die cd van Knight Area voortdurend in mijn speler zitten en toen dacht ik, ik wil qua klank ook wel die kant op. De sfeer vind ik erg mooi. Ik heb Gerben dus een berichtje gestuurd en ben een paar keer bij hem in de studio geweest en het klikte erg goed. Hij weet ook precies hoe je een sfeer moet bouwen. Dus toen hebben we gevraagd of hij onze nieuwe cd wilde produceren. Wat ik ook erg leuk vind is dat hij je mee laat kijken hoe hij dat doet, daar leer je ook ontzettend veel van en je ziet ook dat hij behoorlijk wat kwaliteit heeft.

Jullie treden niet veel op. Wat zijn jullie ambities als groep?

Brian: We willen gewoon Knight Area achterna en ook met een limousine afgehaald worden, haha.
Jos: We hoeven geen beroeps te worden maar het is wel leuk om vaak op het podium te staan. Voorwaarde is wel dat we alle nummers goed in de vingers hebben, daar zijn we nu mee bezig. We hopen toch dat we meer in de schijnwerpers komen te staan.

Voormalig Progwereld recensent Ewout Boonen was niet erg onder de indruk van “A-maze” getuige zijn recensie. Hebben jullie begrip voor zulke kritieken?

Brian: We kijken daar nu heel anders naar. In een aantal gevallen heeft hij wel gelijk (vervolgens ontstaat er een onderlinge discussie; HR).

Erik: Ik vond het een beetje zeurderig en niet zo opbouwend.

Jos: Wat ook heel verbazend is dat de recensies die we krijgen vanuit de hele wereld best positief zijn.
Het is ook een kwestie van smaak natuurlijk.

Hebben jullie nog een speciale boodschap voor de lezers en bezoekers van Progwereld?

Jos: Geniet van de muziek, de muziek waar je van houdt. Wij genieten daar ook van.

Erik: Als je van symfonische muziek met gevoel houdt en met een kern van sterke melodieën en songs die ook staan als je met een gitaar bij de barbecue zit, dan moet je bij Silhouette zijn.

Jos: Als je nieuwe virtuoze gitaartechnieken wilt beluisteren of nog snellere loopjes dan Jordan Rudess dan moet je niet bij Silhouette zijn.