Op zoek naar hoop in een verwoeste wereld – Anne-Claire Rollo over haar nieuwe project Frant1c
Met de Franse progband Nine Skies timmerde Anne-Claire Rallo behoorlijk aan de weg. In augustus 2022 overleed haar man Eric Bouillette aan alvleesklierkanker. Met haar nieuwe Frant1c-project probeert ze dit tragische verlies te verwerken én mensen aan het denken te zetten. “Voor mij is “A Brave New World” een catharsis die ik moet creëren,” stelt Rollo.
Kun je beginnen met iets te vertellen over de geschiedenis van Frant1c?
Het project ontstond na het verlies van mijn man (Eric Bouillette, muzikant bij Nine Skies, The Room, Nova Cascade) en dat is waarschijnlijk het woord dat meteen in me opkwam om de toestand te omschrijven waarin ik me toen bevond (en me misschien nog steeds bevind!). Het album bevat zowel persoonlijke composities als demo’s waar Eric en ik voor zijn overlijden samen aan begonnen te werken. Dat alles werd uiteraard onderdeel van het Frant1c-project, en wat het ook brengt, is nieuw sinds de oprichting ervan na zijn overlijden.
Is het echt jouw project of hebben er ook andere betrokken muzikanten bijgedragen aan de muziek en/of teksten?
Ik had dit album nooit in mijn eentje tot stand kunnen brengen, dus het was voor mij ondenkbaar om serieus na te denken over de realisatie van dit project zonder alle betrokken mensen. Alex, Johnny, Alexis – van Nine Skies en Laurent als gastsaxofonist op Where Have You Been?, zijn niet alleen getalenteerde muzikanten met wie het een eer is om samen te werken, maar ook al jarenlang goede vrienden. Naast het professionele aspect is er ook persoonlijk comfort. Het team bestaat ook uit andere goede vrienden en muzikanten, zoals Martin Wilson, Andy Rowe en Steve Anderson van The Room, Elena Tiron van Sun Q, en een gastvocalist in het refrein van Come Back to Earth, Guy Marro. Ik begon demo’s op te nemen, waarna Alexandre de delen ‘goed’ opnieuw opnam en arrangeerde, waarbij hij ook zijn eigen magische toets en delen toevoegde. Hij heeft geweldig en enorm werk verricht. Elke muzikant nam daarna zijn partijen zelf op, behalve Martin, die naar Nice, in Frankrijk, kwam om de zang op te nemen in de studio van Alexandre. We schreven allebei de teksten, terwijl ik mijn idee voor het albumconcept met hem deelde. Toen alles klaar was, stuurden we alle demo’s naar John Mitchell (Lonely Robot, Frost*, Arena, etc.), die geweldig werk heeft geleverd bij het repareren, mixen en masteren van alles in Outhouse Studios.
“A Brave New World” is een conceptalbum. Kun je ons iets vertellen over het verhaal en hoe je hier terecht bent gekomen?
Nou, dit album is een soort catharsis die ik moest creëren. Het verhaal gaat over Charlie en Hope, die hun hele leven altijd samen hebben doorgebracht. Op een mooie dag wordt Charlie alleen wakker midden in een compleet andere en verwoeste wereld. Hij gaat dan op zoek naar zijn zielsverwant en vraagt zich af: “Wat is deze wereld?” De ontdekkingen en nieuwe ontmoetingen die hij doet tijdens zijn avontuur om Hope te vinden, nodigen ons uit om na te denken over verschillende gevoelens en vragen die even universeel als persoonlijk zijn voor ieder van ons.
Ik vind The Ballad Of Peggy Pratt een bijzonder nummer. Hoe kwam dit nummer tot stand en wisten jullie meteen dat het een langer nummer zou worden?
Nou, ik heb veel over dit nummer gehoord! Ik was een beetje onzeker over hoe het ontvangen zou worden, en ik ben blij dat zoveel mensen er blij mee zijn! Het heeft uiteraard iets bijzonders, of in ieder geval spreekt het de luisteraars aan, zowel muzikaal als qua verhaal. Ik heb Alex om een lange solo gevraagd, wat bijdraagt aan de lengte van het nummer, maar het was al bedoeld als een behoorlijk lang stuk vanwege de verschillende muzikale structuren, waardoor het alle verschillende gevoelens kon uitdrukken die in de teksten worden overgebracht.
Is er een liedje dat een speciale betekenis voor je heeft?
Het is duidelijk dat ze allemaal een bepaalde betekenis voor mij hebben, maar Where Have You Been? is ongetwijfeld degene die om vele redenen de meest persoonlijke betekenis heeft.
Wat betekent Frant1c voor Nine Skies? Zal de band doorgaan?
Frant1c doet op geen enkele manier afbreuk aan Nine Skies, en zelfs muzikaal gezien zijn dit twee universums die, hoewel vergelijkbaar, duidelijk gescheiden blijven. Ik hoop dat beide zo lang mogelijk kunnen blijven bloeien!
Gaan jullie de muziek van Frant1c ook live uitvoeren?
Ik heb momenteel geen data gepland, maar we staan wel open voor het idee om het project live uit te voeren als de gelegenheid zich voordoet.
Tot slot: wat zijn je plannen voor de toekomst?
Ik ben begonnen met het werken aan de muziek voor het tweede album. Ik denk niet dat het een directe voortzetting zal zijn van het “A Brave New World”-verhaal, maar het is nog te vroeg om te zeggen of het weer een conceptalbum zal zijn en zo ja, wat het onderwerp zal zijn.
‘Magoria is mijn alles’
“Eigenlijk is “JTR1888” door een samenloop van omstandigheden ontstaan. Ik had een nummer geschreven over deze seriemoordenaar voor Knight Area. Maar zoals het gaat in een band moest het liedje worden vertaald naar het Knight Area-geluid en dat is logisch ook. Toen ik naar huis reed dacht ik wel: ik wil dit nummer liever voor mijzelf houden en kijken of ik er meer mee kan. Bovendien was er zoveel muzikaal talent in Nederland waarmee ik nog graag wilde samenwerken. Jack the Ripper fascineerde mij. Natuurlijk had ik van hem gehoord, maar nu verdiepte ik mij echt in zijn verhaal. We kozen de meest onwaarschijnlijke en tevens meest commerciële samenzweringstheorie. En als het verhaal mij fascineert en inspireert, komt de muziek eigenlijk heel snel. Het was dus niet zozeer mijn droom om een rockopera te maken. Maar je kunt het zo zien: wat ooit begon als een liedje voor Knight Area is doorontwikkeld naar een rockopera.”
Foto: Arjen Hoftijzer
Respons
Bogert vertelt dat hij direct na “JTR1888” van plan was om een nieuwe rockopera te schrijven. De liveshows, de respons van het publiek en het commitment van de cast en de muzikanten stimuleerden hem daarin. “Wij hadden wel het geluk dat onze shows net voor de coronapandemie waren. Hadden we de shows moeten afgelasten, had ik het nog moeten zien of een nieuwe plaat wel mogelijk zou zijn geweest.”
Vakantiehuisje
Het idee voor “Hollingsworth Mansion” ontstond in een vakantiehuisje waar Bogaert verbleef met drummer Harmen Kieboom. “Ik had in eerste instantie het idee om wederom een seriemoordenaar als onderwerp te nemen. Harmen vond dat we dan bijna verplicht waren om deel 3 weer aan een seriemoordenaar op te hangen en zo te veel aan één onderwerp bleven vasthouden. Dat zette mij op het spoor om voor een ander thema te kiezen. Jack the Ripper is een bestaand verhaal. “Hollingsworth Mansion” hebben wij bedacht. Ik houd wel van het mysterieuze en horroraspect. Het gaat over een familie die gaat wonen in een huis waarin ruim een eeuw geleden een brand heeft gewoed en waarbij de bewoners zijn omgekomen. De man en vrouw hadden een onvervulde kinderwens. De nieuwe bewoners hebben wel een kind, en die ziet dan de geest van de vrouw. Deze vrouw ziet nu de kans om haar lang gekoesterde wens in vervulling te zien gaan.”
TempusFugit Pictures
Dankbaar
Bij het schrijven van het verhaal begint bij Bogert ook al het muzikale gedeelte zich te ontvouwen. “Het belangrijkste is dat er een rode draad is. Als het verhaal mij vervolgens pakt en ik er helemaal in kan duiken, komt de muziek snel. Weet je, door de ervaring met “JTR1888” heb ik veel geleerd. De nieuwe plaat klinkt symfonischer, vind je? Dat vind ik goed om te horen. Dat is niet eens bewust, maar een doorontwikkeling van wat we al hebben ingezet. Ik weet bovendien beter hoe je de muziek toeschrijft naar de cast. Natuurlijk is Magoria mijn ding, maar ik kan niet genoeg benadrukken hoe dankbaar ik ben voor alle muzikanten, zangers en zangeressen voor hun bijdrage. Zonder hen geen Magoria.”
Foto: Eddy JolenLive
Magoria brengt “Hollingsworth House” op 30 maart 2024 live in Bibelot in Dordrecht. Er volgen dan sowieso nog shows op 15 juni in P3 in Purmerend en op 9 november in de Boerderij te Zoetermeer. “Het publiek kan een integrale versie van “Hollingsworth House” verwachten. Het wordt een hele toffe show met volledig nieuwe kleding. De bezoekers zullen ook door filmpjes het verhaal goed kunnen volgen. Naast de nieuwe muziek zullen we songs van Jack The Ripper spelen. Zo vaak hebben we die ook nog niet laten horen. We hebben nu drie shows staan en hopen dat er nog twee of drie bij komen.”
Toekomst
Bogert vertelt dat hij zich voornamelijk wil richten op Magoria. “Magoria is mijn alles. Eerlijk gezegd ben ik al bezig met deel drie”, lacht hij. “Verder ben ik bezig met een nieuwe solo-cd waarop de gitaar centraal staat. Ook speel ik met Edward Reekers live met zijn Liberty Project. Erg leuk om te doen. Of ik het spelen in Knight Area mis? Ja, eigenlijk wel. En ik sluit niet uit dat ik weer van een band deel uit ga maken. Maar op dit moment is dat niet aan de orde. Daarvoor ben ik veel te druk met Magoria.”
De groei van Moon Safari
Het kostte jullie meer dan tien jaar om met een nieuw album te komen. Wat is er in die tien jaar gebeurd? Waarom duurde het zo lang?
Johan Westerlund: “Een miljoen redenen, eigenlijk. In de eerste plaats zijn we gezegend met een stel kinderen. Ook verloren we een jaar in 2015 toen Tobias de band verliet, waarna Simon in 2017 wat dingen doormaakte en wilde stoppen, maar later in het jaar terugkwam. Ook de weinige tijd die we samen hebben gehad, hebben we doorgebracht met het doen van shows. We zijn een aantal keer naar de Verenigde Staten geweest voor festivals, ook naar Japan en deden een aantal optredens in Europa. En toen we in 2019 begonnen met mixen en begin 2020 vier nummers klaar hadden, sloeg de pandemie toe en werd alles stilgelegd. En wij zijn ook een tijdje stilgevallen. Daarna gingen we weer terug naar de nummers en veranderden meer dingen. Bovendien besloten we om met een andere mixer te gaan werken, Rich Mouser. Hij is op tournee geweest en heeft naast onze mix nog een heleboel andere albums gemaakt en we waren traag met het afleveren van de nummers, dus veel dingen hebben bijgedragen. Maar het album is een topper. En afgaande op de eerste reacties hebben we ons spel op veel niveaus echt verbeterd, dus het was misschien de moeite waard.”
Was het vanaf het begin duidelijk dat het nieuwe album een vervolg zou zijn op “Himlabacken Vol. 1“?
Johan: “Ja, en er waren hints in de teksten en de muziek van “Himlabacken Vol.1” op een aantal van de nummers voor “Vol. 2” waar we al in februari 2014 aan begonnen te werken, dus de albums zijn altijd met elkaar verbonden geweest.”
Hoe hebben jullie de muziek en teksten voor “Himlabacken Vol. 2” geschreven? Hoe werkt dat proces voor jullie?
Petter Sandström: “We presenteren onze ideeën voor de band individueel; van bijna klaar tot werk in uitvoering en dan helpen we elkaar en proberen we te werken met de visie van degene die het lied heeft bedacht. Johan schrijft de teksten voor zijn liedjes en ik schrijf de teksten voor de mijne en we zullen, als we samen zijn, samenwerken met de liedjes van Simon en Pontus, of we schrijven ze gewoon afzonderlijk. We hebben veel nummers en ideeën in de pijplijn en ik denk dat Johan en Pontus hun beste nummers tot nu toe in de Moon Safari-canon hebben geschreven op dit nieuwe album, dus we gaan interessante tijden tegemoet.”
Kun je ons iets vertellen over het thema van “Himlabacken Vol 2”?
Johan: “Ik denk dat het het laatste deel is van onze afrekening met het kind in onze collectieve geest. Heel nostalgisch over het dorp waar we zijn opgegroeid en de tijd die we daar doorbrachten, maar het gaat ook over groeien naar iets nieuws, het oude achter je laten of in ieder geval accepteren dat je het verleden niet kunt veranderen en dat er geen weg meer terug is. Opgroeien en toestaan dat de verhalen van onze eigen kinderen centraal staan in dit grote circus van het leven, dat is waarschijnlijk waar het verhaal eindigt.”
Teen Angel Meets the Apocalypse is een heel interessant nummer. Kun je ons hier iets meer over vertellen? Is het anders om een epic te schrijven dan een korter nummer?
Petter: “Je weet vanaf het begin ongeveer of een nummer in het langere formaat zal verschijnen. Je hebt je hoofdthema’s die je binnenstebuiten probeert te keren en als je een sterk refrein hebt, weet je dat je dat wilt hergebruiken. We schreven de muziek voor dit nummer in drie dagen. De teksten duurden echter lang. In eerste instantie probeerde ik een politiek statement te maken, maar het was onmogelijk om alle gekke dingen die er gebeurden bij te houden. Na twee concepten begon ik helemaal opnieuw toen ik een nieuwe titel voor het nummer vond. Het is een soort eerbetoon aan de rock-‘n-roll-geschiedenis, en tegelijkertijd een brief aan mijn dochter, als ze een carrière in de muziekwereld wil nastreven. Er zitten veel paaseieren in het nummer voor de fans.”
Hoe zien jullie de ontwikkeling van Moon Safari als je terugkijkt?
Petter: “Ik denk dat we veel volwassener zijn geworden in het schrijven van onze liedjes, hoewel we altijd een behoorlijk goede melodieuze gevoeligheid hebben gehad. En de melodieën vormen de basis van Moon Safari. We willen volledige vrijheid bij het schrijven van liedjes, zoals The Beatles dat hadden, of Queen. Als je een sterke melodie hebt, maakt het niet uit of het een pop-, country- of hardrocknummer of metaljazz is, we laten het hopelijk klinken als Moon Safari.”
Gaan jullie ook toeren? Hebben jullie bijvoorbeeld plannen om in Nederland op te treden?
Johan: “Ja, we komen zeker terug in Nederland, jouw prachtige land is waarschijnlijk waar dan ook de beste plek voor prog. We hebben een aantal shows geboekt voor mei 2024, maar hoogstwaarschijnlijk zullen we in de herfst in Midden-Europa spelen. Op dit moment willen we eigenlijk gewoon dat het album uitkomt en wat opschudding veroorzaakt voordat we gaan nadenken over de reikwijdte van het toeren. We zullen hiermee waarschijnlijk als band groeien, dus alle focus ligt op de release. We runnen nog steeds ons eigen label, Blomljud Records, dus we zijn behoorlijk druk bezig met het op orde krijgen van alles rondom de release en het verspreiden van de boodschap.”
‘Het was geweldig om ‘Song of the Wildlands te schrijven’
Clive Nolan over zijn laatste solo-album, Arena én zijn nieuwe musical
Trots laat Clive Nolan het manuscript van zijn nieuwe musical ‘The Mortal Light’ zien. “Vanmorgen heb ik het af geschreven. Ik kan het eigenlijk niet geloven. De afgelopen vier maanden ben ik er dag en nacht mee bezig geweest.” Het illustreert Nolan, die altijd bezig is met een nieuw project. Is het niet met zijn musicals, dan wel één van zijn bands als Arena en Pendragon. Ik heb met Nolan een skype-afspraak om met name te praten over ‘Song of the Wildlands’, zijn nieuwe soloproject dat in september uitkomt. Een voor Nolan uniek project over de held Beowulf. “Deze plaat stuurt me weer in een andere richting.”
“Het idee voor ‘Song of the Wildlands’ begon in 2019. In Cheltenham voeren we al een aantal jaren een musical op. In 2019 besloot ik een best of te doen, en had ik één nieuw nummer geschreven waar een Vikingachtige sfeer inzat. Dat beviel me zo goed, dat ik mij meer ben gaan verdiepen in dat soort muziek en heb besloten om een heel album te gaan maken met die sfeer. Ik wilde in elk geval dat het filmisch zou klinken. Mijn doel was om een seculier oratorium te schrijven. Bij Vikings denk je natuurlijk aan woestheid en draken, maar ook aan romantiek. Beide kanten wilde ik terug kunnen horen in de muziek. Bovendien geeft het mij ruimte om qua instrumentatie nieuwe dingen te doen. Denk aan de folk-en middeleeuwse instrumenten die ik op ‘Song of the Wildlands heb gebruikt, zoals de nyckelharpa en de lure. Juist dat folkgeluid wilde ik graag een keer gebruiken in mijn muziek. Wat ik ook wilde was dat er in het Anglo-Saksisch (oud-Engels) gezongen zou worden. Ik heb het nodig dat ik moet kunnen visualiseren wat ik in mijn hoofd heb. Toen dit concreet werd, ben ik maar aan de slag gegaan. Vanwege de coronapandemie had ik bovendien de tijd ervoor. Door de lockdown ging de tour met Pendragon niet door. En eenmaal bezig, ging het allemaal snel. Het was geweldig om ‘Song of the Wildlands’ te schrijven.”
Beowulf
Als concept kwam Nolan uit bij Beowulf. “Wat ik in elk geval niet wilde is dat ik als Engelsman de Noorse cultuur ‘overneem’. Beowulf is het oudste geschreven oud-Engelse gedicht en speelt zich af in Scandinavië. Kortom, perfect. Christopher Monk, een ideale naam voor een kenner van het Anglo-Saksisch, wees mij op een goede vertaling van Beowulf. Hij heeft mij bovendien enorm geholpen met de vertaling van het Engels naar het Anglo-Saksisch voor met name de koorpartijen. Nu denk je misschien: je gaat de kant op van Marillion met ‘Grendel’. Goede song uiteraard, maar ‘Grendel’ gaat over een deel van het verhaal Beowulf. ‘Song of the Wildlands’ gaat over de hele saga.” In het kort: Beowulf is een held uit Geatland (nu Zweden). Hij verslaat het monster Grendel en wordt uiteindelijk koning. Beowulf sterft in de strijd tegen een draak, die hij overigens wel verslaat. “Ik hang grote papieren op de muur en ga dan schrijven en schuiven. Op een gegeven moment had ik 15 episodes van het verhaal en dat zijn de 15 nummers op deze plaat geworden.”
Seculier oratorium
Een dergelijk verhaal past uitstekend bij de muziek van Clive Nolan. “Al is dit seculiere oratorium voor mij dus uniek. Ik vind het geweldig dat ik een koor van 200 zangers en zangeressen heb kunnen gebruiken. Voor de musici en solisten put ik uit een poule van mensen die ik al lang ken. Zo is het voor mij logisch dat Scott Higham drumt en Mark Westwood gitaar speelt. Maar ik heb wel ook een heel aantal Noorse muzikanten bereid gevonden om mee te werken aan dit album. Deze connectie met Noorwegen wilde ik hebben vanwege de aard van de muziek, en ook omdat ik voor dit album een deal heb met een Noorse platenmaatschappij. Als solist is natuurlijk Christina Booth (bekend van met name Magenta) van de partij. De andere solisten zijn misschien wat minder bekend, maar zijn al jaren actief betrokken bij mijn musicals. Als verteller heb ik Ross Andrews kunnen strikken. Hij is een heel goede acteur, en kan meerdere stemmen laten horen. Dat zocht ik.”
Clive Nolan: “Mijn nieuwe plaat ‘Song of the Wilderness’ stuurt me weer in een andere richting. Voor mij is deze plaat uniek.”
Live
Als ik Nolan vraag of hij ‘Song of the Wildlands’ live wil gaan brengen, begint hij wat te lachen. “Dat hoop ik van wel. In het najaar zal er waarschijnlijk een releaseparty zijn in Noorwegen. We gaan wat akoestische versies van een aantal nummers brengen. Natuurlijk lijkt het mij super om hier een heel evenement van te gaan maken. Er zijn plannen voor een eenmalige show die dan ook op televisie of via stream gevolgd kan worden.” De kans dat het ook verder wordt opgevoerd is klein. “Dat heeft met geld te maken, maar met name ook de Brexit. Het is voor ons als Pendragon en Arena nu al heel moeilijk om in Europa te gaan optreden. Door alle extra kosten die we moeten maken is zelfs de Boerderij in Zoetermeer al risicovol. Verder hangt veel af van hoe de gevolgen van de pandemie zich zullen ontwikkelen. Voelen mensen zich weer vrij en veilig genoeg om naar concerten te gaan? Dit zijn overwegingen die ik uiteraard goed begrijp, maar dat betekent voor ons wel een risico.”
Moleculen
Daardoor is de nieuwe cd van Arena ook met enkele maanden uitgesteld. Eigenlijk wilde de band ‘The Theory of Molecular Inheritance’ uitbrengen ten tijde van de tour dit najaar. “Maar verder dan een handjevol data in Engeland komen we momenteel niet. Hopelijk kunnen we begin 2022 de cd uitbrengen. Wat de fans kunnen verwachten? Nou, ik ben enorm blij met de vocale prestaties van onze nieuwe zanger Damian Wilson die we natuurlijk al heel lang kennen. Verwacht verder ‘classic Arena’, maar ook weer dingen die een stap voorwaarts voor ons zijn. Een goede balans.” Uiteraard is de nieuwe Arena weer een conceptplaat. “Een mens wordt geboren en sterft. De moleculen waar hij of zij uit bestaat gaan niet verloren maar blijven voor altijd bestaan. Zij maken deel uit van het universum, van sterrenstof. Kunnen zelfs overgaan van persoon naar persoon. Een nieuw nummer heet ’21 Grammes’. In 1905 was er een wetenschapper die mensen woog net voor zij stierven en vlak daarna. Het verschil was 21 gram. Deze wetenschapper kwam tot de conclusie dat dit het gewicht moest zijn van de ziel. Kortom, verwacht weer een klassiek Arena album met een wat science fiction achtig concept.”
Toekomst
En als ik Nolan vraag naar zijn toekomstplannen haalt hij wederom ‘The Mortal Light’ tevoorschijn. “Dit is de derde musical in de ‘Alchemy’-serie. De liefhebbers van mijn musicals zullen zeker veel herkennen qua sfeer en stijl. Natuurlijk is het rock, maar met ‘The Mortal Light’ ga ik daar wel weer een stukje verder vandaan. Dat is de trend die ik ook zie vanaf mijn eerste musical ‘She’. Verder heeft de musical zowel tragedie als komedie. Beide elementen zijn nodig voor een goede musical”, aldus Nolan die nu het schrijven klaar is bezig kan gaan met het regelen van de cast, het geld, het opnameproces enzovoorts.
Als ik het interview al wat aan het afsluiten ben, roept Nolan snel dat hij nog iets wil vertellen. “Eind dit jaar komt het album ‘The Rise of Medici’ uit. Eric Bouillette (Nine Skies, The Room) heeft het nieuwe project Imaginærium, waar ik muziek voor heb gecomponeerd, toetsen speel en ook op zing. Laura Pazzai is ook van de partij. Het album gaat over het lot van Cosimo De’Medici. Het zal aardig rocken bovendien. En wat wel leuk is, ik speel eens de slechterik!”
KADER: Drie belangrijke albums
Wat zijn voor Clive de meest belangrijke albums in zijn carrière tot nu toe?
The Key part 1 – Strangers on A Train
“Dit was mijn eerste echte eigen solo-cd. In die tijd was het bovendien ook best lastig om een album uit te brengen. Toen de eerste Strangers on a Train plaat uitkwam was dat voor mij een magisch moment.”
The Visitor – Arena
Dit is de cd van Arena die het meest impact heeft gemaakt, al geloof ik niet eens dat het ons beste is. Maar deze cd opende veel nieuwe deuren voor ons en nog steeds zie ik ‘The Visitor’ frequent verschijnen in allerlei toplijsten allertijden.”
Song of the Wildlands
“Ik noem ook deze cd en wel om twee redenen. Als eerste dat het voor mij echt een unieke plaat is met dingen die ik nog nooit had gedaan. Deze plaat stuurt me in een andere richting. En altijd is je laatste plaat je beste. Ik bedoel: daar ligt nu mijn focus op. Zoals hierna weer de focus gaat op de nieuwe Arena en ‘The Mortal Light.’
De vrijheid van Neal Morse
Met “Innocence & Danger” heeft de Neal Morse Band (of NMB zoals ze zich nu noemen) een dijk van een plaat afgeleverd. Dit keer geen conceptalbum. Maar een beetje tegen wil en dank wel een dubbelaar. “Innocence” met losse kortere songs, en “Danger” met twee epics. “Ik voelde deze keer veel meer vrijheid om te schrijven”, vertelt Neal Morse.
“We zijn in januari van dit jaar ruim een week bij elkaar gekomen”, begint Morse zijn verhaal. “Eind 2020 hadden Bill Hubauer en Randy George al demo’s gemaakt. Daarmee zijn we aan de slag gegaan en we kwamen heel snel in een flow. Van tevoren wilden we in elk geval twee dingen niet: een conceptalbum en een dubbelaar. We hebben ons zeker aan één voorwaarde gehouden”, lacht Morse. Want al snel ontstond er veel muziek. “Het is een beetje gegaan in de volgorde van de eerste cd. Eerst Do It All Again en daarna Bird On A Wire. Het schrijven ging gemakkelijk en gaf veel plezier. Bovendien was het ‘good stuff’. Voordat we het wisten hadden we tachtig minuten muziek. Sommige stukjes muziek klonken poppier, andere dingen waren meer voor een epic. We wilden in eerste instantie sowieso op zichzelf staande nummers. Hoe we bepalen of iets geschikt is voor een epic? Dat is vooral een kwestie van gevoel. En het is een proces waar de hele band bij betrokken is: beoordelen, beslissingen nemen en compromissen sluiten. Uiteindelijk komt er dan iets groots uit.” Morse benadrukt dat “Innocence & Danger” een product is van de hele band. “Al heb ik het geluk dat ik iemand ben die vroeg opstaat. Mike zien we pas rond half één, de andere mannen zo rond tien uur. Dat geeft mij een aantal creatieve uren in de ochtend. Het concept van “Innocence & Danger” is van Mike Portnoy. Op een gegeven moment konden we er toch niet meer onderuit om een dubbel-cd uit te brengen. Op “Innocence” staan de kortere nummers, op “Danger” de twee epics. Verder moet je er niet zoveel achter zoeken. Zo gevaarlijk zijn we ook weer niet.”
Invloed van Jon
Wat het schrijven van de teksten betreft, vertelt Morse over de podcast Musicians Having Coffee & Talking About Stuff. Daar sprak hij met Jon Anderson. “Ik deed de podcast op woensdag en op vrijdag ging ik naar Florida naar een vriend. Ook om teksten te schrijven. Het is sowieso altijd tof om met Jon van gedachten te wisselen. Toen ik begon met schrijven, merkte ik de invloed van Jon. Vooral de vrijheid om te schrijven. Natuurlijk ook omdat ik niet vastzat aan een bepaald verhaal zoals op de vorige platen. Maar ik merkte dat ik vrijer en associatiever ben gaan schrijven. Jon is een vrije geest, een heel spiritueel en creatief persoon die veel gebruik maakt van associaties en metaforen in zijn teksten. Hij legt veel gevoel in zijn teksten die bovendien geweldig passen bij de muziek. Zijn teksten zijn betekenisvol, zonder dat ze een directe zin hebben. Of Jon en ik het uiteindelijk over hetzelfde hebben? Niet hetzelfde, maar wel vergelijkbaar.”
Spirituele reis
Daarom zijn de epics voor Morse zo belangrijk. “Natuurlijk hebben we kortere songs en daar hebben we deze keer ook bewust voor gekozen. Maar in een epic kun je veel meer de diepte ingaan en een verhaal vertellen. Ik geloof dat onze muziek is geïnspireerd door de Heilige Geest. Om uit te drukken wie God is, kun je verschillende associaties, gevoelens en metaforen gebruiken. Ik denk dat ik daar meer dan ooit naar op zoek ben geweest. Veel van de epics gaan over een spirituele reis. De worsteling die we als mens hebben met God. Dat zie je ook in de Bijbel. Bijvoorbeeld de apostel Paulus schreef brieven vanuit de gevangenis. Hij was gevangen genomen vanwege zijn geloof. Maar deze reis leidt tot groei. Aan het einde is er altijd een oplossing, komt het goed. Al onze epics laten dat zien. Uiteindelijk komt de hoofdpersoon uit bij God. Dat zie je bij “Snow”, maar ook bij “Beyond The Years” op ‘Innocence & Danger.’ En soms heb ik sterk het gevoel dat ik voor een ander schrijf. Een goed voorbeeld hiervan is Not Afraid. Zelf ben ik niet bang. Maar de woorden kwamen. Ik geloof dan dat God mij zo leidt dat ik de tekst schrijf zodat een ander hierdoor geraakt kan worden.”
Neal Morse: “Natuurlijk zien we er naar uit om op te gaan treden en ons publiek weer te ontmoeten.”
Brother Andrew
De Neal Morse Band gaat in oktober het nieuwe materiaal live brengen. Eerst in Amerika, daarna in het voorjaar/ begin van de zomer van 2022 in Europa. Op 2 juni speelt de band in Tilburg. “Natuurlijk zien we er naar uit om op te gaan treden en ons publiek weer te ontmoeten.”
Ondertussen is Morse ook bezig met een nieuw project. “Dat wordt een musical over brother Andrew.” Daarmee bedoelt hij Anne van der Bijl. Deze Nederlander is oprichter van de organisatie Open Doors die zich inzet voor christenen die waar dan ook ter wereld worden vervolgd. “Hij was met name bekend als smokkelaar van Bijbels naar de voormalige communistische landen. Ik heb mij hiervoor ook verdiept in het Nederland van de jaren ’50. En ook in de toenmalige spanningen tussen de westerse wereld en het communistische blok. Ik heb al een aantal songs geschreven. Wie er verder bij betrokken worden, weet ik nog niet precies. En ja, er zit nog meer in de pijplijn, maar helaas mag ik daar nog niets over vertellen. Dat is meer voor een volgend interview.”
‘Weltschmerz is de plaat die ik altijd heb willen maken’ Een terugblik met Fish
Als ik Fish spreek, vertelt hij dat hij bezig is met het gereedmaken en verzenden van de vele bestellingen voor ‘Weltschmerz’ die binnen zijn gekomen. “Weltschmerz” is het slotakkoord van de imposante loopbaan van Fish. Een album waar de Schot heel tevreden over is. “We hebben de kwaliteitsstandaarden voor dit album extreem hoog gelegd. Omdat “Weltzschmerz” de laatste plaat zou zijn, heb ik me heel veel druk opgelegd. Het moest iets bijzonders worden. De cd had niet beter kunnen worden. Dit is de plaat waar ik als tiener naar wilde luisteren en als muzikant wilde maken.”
Om terug te blikken op de carrière van Fish, heeft hij op mijn verzoek vijf nummers gekozen die in zijn ogen zijn carrière definiëren. “Al is dit eigenlijk een onmogelijke vraag. Ik schrijf albums, geen collectie losse songs.”
Als eerste kiest Fish voor Incubus, een nummer op “Fugazi” van Marillion uit 1984. “Dit is zonder meer één van mijn favoriete songs uit mijn Marillion periode. Een song die ik solo ook vaak heb gespeeld. Het kernwoord is dynamiek. Het nummer is heel krachtig. De opbouw van het nummer is heel mooi en vloeiend met een rustig pianostuk, gitaarsolo en heel krachtige gedeelten. Je kunt op meerdere manieren naar Incubus kijken en verschillende lagen ontdekken. De meest voor de hand liggende laag is die van relaties. En meer specifiek die tussen mij en Kay. Maar Incubus gaat voor mij over de relatie tussen Derek William Dick en Fish. Weet je, toen ik het concept bedacht voor “Misplaced Childhood” was ik aan het luisteren naar “Fugazi”.”
“Misplaced Childhood” is voor Fish qua tekstschrijven enorm belangrijk geweest. “Bij “Script For A Jesters Tear” en “Fugazi” was ik mij aan het verschuilen achter de woorden. Met “Misplaced Childhood” werden de teksten persoonlijker en deze ontwikkeling heeft zich in mijn solocarrière steeds verder voortgezet.”
Krachtig
Het tweede nummer dat Fish noemt is A Gentlemen’s Excuse Me van “Vigil In A Wilderness Of Mirrors”, zijn solodebuut in 1990. “Dit nummer schreef ik samen met Mickey Simmonds en heeft een sterke melodie. Op “Clutching At Straws”, mijn laatste album met Marillion, staan krachtige kortere songs zoals Sugar Mice en Incommunicado. Op “Vigil” heb ik dat voortgezet met songs als State Of Mind en Family Business. In Aberdeen hebben we nummers van “Vigil” en mijn nieuwe album “Weltschmerz” gespeeld en het viel me op hoe goed deze songs bij elkaar passen. Waarom? Omdat de nummers van beide cd’s gaan over de problemen in deze wereld.”
Fish noemt Goldfish & Clowns als derde nummer. Deze song staat op “Sunsets On Empire” uit 1997. “Voor mij is “Sunsets On Empire” een heel belangrijk album, na het coveralbum “Songs From The Mirror” en Suits” . Ik zocht naar een nieuwe richting.” Fish vond in Steven Wilson een ideale partner. In die tijd maakte Wilson al furore met Porcupine Tree en als producer. “De songs op “Sunsets” klinken krachtiger, steviger en rauwer dan op de vorige platen. Bovendien is Wilson niet alleen een uitstekende muzikant, maar kwam hij met heel goede ideeën zoals de pulse in Goldfish & Clowns. De samenwerking met Wilson betekende dat ik mijn stijl veranderde en daar was ik naar op zoek. “Sunsets” staat vol met krachtige songs. Ook The Perception Of Johnny Punter is daar een goed voorbeeld van.”
Oorlog
Het nummer High Wood van “A Feast Of Consequences” uit 2013 is het vierde nummer dat Fish noemt. “Het gaat mij dan uiteraard om de hele suite. Deze song gaat over de Eerste Wereldoorlog. Ik heb veel research gedaan. Om het perspectief van een soldaat te begrijpen heb ik bijvoorbeeld biografieën gelezen. High Wood was een enorme uitdaging om te schrijven. Het gaat er met name dan ook over dat de tekst en muziek precies op elkaar aansluiten.” De muziek moet bovendien verschillende facetten van de oorlog verbeelden. “Steve Vantsis en ik wilden wel dat het subtiel zou blijven, en niet zou ontaarden in een metalachtig stuk.” In High Wood zitten mooie strings- en koperstukken. “Die brengen mij terug naar de beginjaren van de prog. Al heb ik altijd strings gebruikt, denk bijvoorbeeld aan A Gentleman’s Excuse Me.”
Als laatste komt Fish Rose Of Damascus van “Weltschmerz”. “Dit nummer gaat over een vluchteling van de Syrische oorlog. Ik wilde iets filmisch creëren. Het nummer heeft bombastische elementen, maar ik wilde perse niet een cliché prog finale aan het eind. Het moest iets donkers worden, er moest ‘spoken word’ inzitten. Het gaat mij er niet om een politieke boodschap te verkondigen. Het gaat niet over de politieke systemen van de Westerse wereld, maar om een mens. Het is een persoonlijk verhaal over iemand die op de vlucht is en met de dood wordt bedreigd. Waar het mij ook omgaat is dat de luisteraars zich kunnen identificeren met de thematiek van een mens die er alles aan doet om te overleven.”
Onafhankelijk
Met “Weltschmerz” eindigt Fish’ muzikale carrière en gaat hij zich toeleggen op schrijven. “De muziek betekent niet alles voor mij. Ik ben een tekstschrijver die ook zanger is, en niet een zanger die teksten schrijft. Dat was voor Marillion al zo. Ik ga een roman schrijven en/of een filmscript. Met name heb ik een nieuwe uitdaging nodig. En samen met mijn vrouw leid ik geen luxueus leven. Het meeste waar geld in gaat zitten is onze tuin. Ik hoef geen miljoenen boeken te verkopen om het goed te hebben.”
Datzelfde geldt voor de verkoop van “Weltschmerz”. Fish heeft alles in eigen hand. “Ik ben al vanaf halverwege de jaren ’90 onafhankelijk na een verschrikkelijke deal met Polydor. Ik wil zelf weten wat ik doe. Als ik dure strijkers en blazers op mijn album wil hebben, bepaal ik dat zelf en niet één of andere platenmaatschappij. Weet je, de hele muziek business is sinds de jaren ’80 enorm veranderd. Toen “Script For A Jesters Tear” uitkwam, kopieerden mensen dat wel op cassette maar er was enorm veel kwaliteitsverlies. Met de cd-r was dat er al bijna niet meer. En nu met streamingdiensten en Torrent sites is het helemaal verschrikkelijk. Ik heb zes jaar lang aan “Weltschmerz” gewerkt. Dat heeft veel tijd en geld gekost. En dan staat het direct op een Torrent site en kunnen mensen het gratis downloaden. Dat is toch niet normaal. Tegenwoordig nemen artiesten een album op om te kunnen touren, en vroeger tourde je omdat je een album had opgenomen. Ik dacht er deze week nog aan. Hoe zou het zijn geweest als we nu met ‘Script’ waren gekomen? Met deze muziek business en in de tijd van de corona pandemie.”
Risico
Fish vertelt dat het de planning was dat hij ten tijde van het interview (eind september 2020) volop aan het oefenen voor de nieuwe tournee zou zijn geweest. “Ik heb echt geen flauw idee wanneer ik weer de planken op kan voor wat mijn afscheidstournee moet worden. Het idee is een tour langs alle steden waar wij door de jaren heen een goed gevoel bij hebben. En dan twee avonden spelen met verschillende setlists. De nadruk zal liggen op “Vigil In A Wilderness Of Mirrors” en “Weltschmerz”, maar uiteraard ook andere nummers. Door de pandemie staat alles op losse schroeven. Bovendien ben ik inmiddels 62 en heb serieuze gezondheidsklachten gehad. Ik behoor tot de risicocategorie. Hoe je het ook wendt of keert, ons publiek is ook wat ouder. Kortom, ik wil geen risico lopen. Daarnaast hangt ons een no deal Brexit boven het hoofd. Dat betekent dat als we in Europa gaan touren, ik visa voor mij en de bandleden moet gaan regelen. En hoe werkt het dan met belastingen enzovoorts. In Nederland begrijpt niemand iets van de Brexit, zeg je? Hier in Schotland de meeste mensen ook niet. Ik kan er wel een nieuw nummer over schrijven? Nou, dat wordt dan wel een hele lange song!”
Na een lange carrière stopt Fish met de muziek. “Ik heb een nieuwe uitdaging nodig.”
Foto’s: Kai R Joachim Photography
Nederlandse band Morgendust brengt nieuwe single “Hands” uit op 9 0ktober
Op 9 oktober zal de vijfde single “Hands” van de Zwolse band Morgendust uitkomen.
Morgendust brengt muziek uit over issues uit het leven van alledag. Eerdere nummers waren “Sundays”, over de dualiteit van de liefde en “Alien”, over de wereldwijde vluchtelingenproblematiek.
“Hands” is een eerbetoon aan de makers van de maatschappij. Zwolse handwerkers staan in de spotlights zoals chef-kok Sandy Jorgensen, boer Eef Stel, meubelmaker Kees Hoogendam, kunstenaars Marit Otto en Ronald Westerhuis, motormonteur Alex Akkerman, stadsbakker Arend Kisteman en tattoo-artiest David J. Koelewijn.
Allemaal prachtig vastgelegd dor de (3FM / Radio 2) fotograaf en filmmaker Bullet Ray (Raymond van Olphen), vanzelfsprekend ook uit Zwolle.
Het nummer is vanaf 9 oktober te beluisteren via YouTube en alle streaming platformen.
Ode aan: Albion – Wabiąc Cienie
Jacco Stijkel over het iconische album van de Poolse band Albion.
Toen wij als recensenten werden aangemoedigd om een ode te schrijven aan platen die ons in de eerste twee decennia van deze eeuw zijn bijgebleven, ben ik gaan nadenken over welke cd’s ik ben blijven draaien en betekenis voor mij hebben.
Een van die platen is “Wabiąc Cienie” van Albion.
Eén van de meest belangrijke dingen die in mijn ogen goede muziek moet hebben is emotie. De muziek van Albion raakt mij en brengt me in vervoering. Ik vind alle platen van deze Poolse neoprog band goed, maar “Wabiąc Cienie” steekt er voor mij met kop en schouders bovenuit. Het is muziek zoals ik het graag hoor: sterke melodieën, een jankende gitaar over prachtige toetsenpartijen en gloedvolle zang. Het is neoprog zoals neoprog hoort te zijn. Ik weet niet precies wat het is, maar Poolse symfobands brengen een vleugje melancholie aan in hun muziek waar ik erg van houd. Vooral Albion is daar een meester in. Dat geldt ook voor hun landgenoten van Quidam.
Met het openingsnummer Motyl begint “Wabiąc Cienie” karakteristiek. Fijne gitaarklanken, een vleugje melancholie dat al snel uitmondt in een typische neoprog blend van toetsen en gitaar. Vervolgens is er een rustig pianostuk van Krzysztof Malec en doet zangeres Katarzyna Sobkowicz-Malec haar intrede. Zij heeft een krachtig en emotioneel stemgeluid. De muziek komt tot een eruptie in het refrein en een sterke solo van gitarist Jurek Antczak brengt het nummer tot nog grotere hoogte. Hier komt nog bij dat door de sterke opbouw Motyl interessant en spanningsvol blijft. Ik ben zelf niet heel erg van de louter instrumentale muziek maar voor het lange Bieg po tęczy maak ik graag een uitzondering. De haast hypnotiserende melodie van de finale van dit nummer is onweerstaanbaar. Voor Inny heb ik altijd een zwak gehad. Dit nummer ademt weer die melancholieke sfeer en heeft een erg sterk refrein dat maar niet uit je hoofd gaat.
Ciene, de afsluiter, is wat mij betreft het hoogtepunt van deze plaat. Al het goede van Albion komt in dit nummer naar voren. Een erg sterke opbouw en een hoofdrol voor de geweldige gitaarsolo van een kwaliteit die je zelden hoort.
Dit alles maakt dat “Wabiąc Cienie” voor mij een hoogtepunt in de neoprog is. Daar komt bij dat de hele cd in het Pools is gezongen. Voor mij is dat een meerwaarde. Daar zit een tegenstrijdigheid in want doorgaans vind ik teksten juist belangrijk. Maar het zingen in de moedertaal geeft de muziek iets extra’s. Ik heb van de tweede cd van Quidam zowel de Poolse als Engelstalige cd thuis, maar ik draai bijna altijd de Poolse versie, omdat er naar mijn idee meer gevoel in zit. Plus dat ik me, omdat ik geen bal versta van het Pools, mij volledig laat meevoeren door de muziek en de emotie. Ook daarom vind ik dat ‘Wabiąc Cienie’ een ode meer dan waard is.
Ode aan: Pendragon – Not of this World
Recensent Jacco Stijkel over een van zijn favoriete albums van de eerste twee decennia van deze eeuw.
Het moet rond de eeuwwisseling zijn geweest dat ik de prog vaarwel zei. Ik had genoeg van al dat pathetische gedoe en de herhaling van zetten. In die tijd zagen we elkaar als vriendengroep al minder, omdat twee (waaronder ik) al niet meer in Drenthe woonden.
Maar als we bij elkaar kwamen luisterden we naar muziek en een vriend met de snelste internetverbinding vond het leuk om muziek te downloaden en vervolgens te branden. Van cd’s als “The Visitor” van Arena en “Not Of this World” van Pendragon kreeg ik wel een exemplaar mee, maar weer thuis luisterde ik er eigenlijk nooit naar. Wel veel singer-songwriter-achtig spul en ook het wat hardere werk, maar de symfo was een gepasseerd station. Heel af en toe pakte ik nog wel eens het oude Genesis of “The window Of life” van Pendragon uit de kast.
Op een gegeven moment had de plaatselijke bibliotheek een cd-markt en zocht ik tussen de afgeschreven cd’s. Ik stopte bij “Pure” van Pendragon. ‘Ik neem ‘em mee en probeer het nog één keer’, dacht ik bij mijzelf. De krachtige en moderne prog van “Pure” raakte me. Via Marktplaats kocht ik in één koop “Not Of this World” en “Mad As A Hatter” van Shadowland. Ik weet het nog goed: ik ging er goed voor zitten, schonk een tripel in en plaatste “Not Of this World” in mijn cd-speler. Al vanaf de eerste klanken trof de muziek mij diep in mijn hart. De intro van openingstrack If I Were The Wind (And You We’re The Rain) betoverde mij en liet mij pas weer los toen de laatste noten van World’s End uitstierven. Nog steeds vind ik de openingstrack één van de mooiste songs ooit gemaakt. Het is zwaar symfonisch, afwisselend, mooie balans tussen gitaar en toetsen en emotioneel.
Maar de hele cd is erg goed. De stapeling van melodieën zoals in het instrumentale stuk van A Man Of Nomadic Traits hoor je zo goed eigenlijk alleen bij Pendragon. Met “Not Of This World” sluit Pendragon een vierluik dat met “The World” begon. Vier sterke platen bomvol met heerlijke neoprog. Maar “Not Of This World” heeft net dat beetje extra. In mijn ogen omdat de band onder leiding van frontman Nick Barrett het geheel zeer overtuigend en met urgentie brengt. Barrett verwerkt op “Not Of This World” zijn scheiding en, zoals wel vaker bij muzikanten, brengt persoonlijk leed het beste in hem naar boven. Het is een plaat die over zijn zoektocht gaat: ‘looking for God, looking for life, looking for all the right words and answers, looking for something not of this world.’
Zijn zoektocht in woord en melodie raakte mij. Het voert te ver om dieper in te gaan op de symboliek van de plaat, maar “Not Of This World” bracht mij terug naar een wereld die ik had gemist, gaf de diepgang in de muziek terug die ik lang niet had gehoord. En zo begon mijn reis in de prog opnieuw.