Talk TalkAlbum

Na “Spirit Of Eden” uit 1988 vertrok Talk Talk buitengewoon gefrustreerd bij de platenmaatschappij EMI. Sinds het gezelschap met “The Colour Of Spring” (1986) experimentele neigingen begon te vertonen, probeerde EMI de heren terug te dwingen in het stramien van de synthpop van hun eerste twee albums, waarmee ze commercieel succes hadden geoogst, en na “Spirit Of Eden” trachtte de maatschappij zelfs van rechtswege de band te doen terugkeren naar hun oude stijl.

Vrijgeworsteld van hun graaierige label zette Talk Talk – inmiddels slechts bestaand uit Mark Hollis en het schaduwlid Tim Friese-Greene – echter de teneur van het briljante voorgaande album “Spirit Of Eden” voort, daarin bijgestaan door een batterij aan gastmuzikanten. Drummer Lee Harris, die niet langer daadwerkelijk bij de band hoorde, trad ook op als sessiemuzikant, maar bassist Paul Webb was niet betrokken bij de opnames van “Laughing Stock”, dat het laatste album van Talk Talk zou blijken.

Hoewel postrock als genre nog niet als zodanig herkend was, is “Laughing Stock” evenals “Spirit Of Eden” retrospectievelijk opgenomen in de canon van postrockalbums. Desondanks is het album geenszins een blauwdruk geweest voor bands als Mono, Godspeed You! Black Emperor of Explosions In The Sky, maar is het kenmerkend voor een variant van postrock die organischer is en zich niet voornamelijk richt op het opbouwen van climactische spanningsbogen middels elektrische gitaar. In tegenstelling tot de volgeweven muziek van voornoemde bands is de muziek van “Laughing Stock”,  evenals het werk van navolgers als Bark Psychosis en Kammerflimmer Kollektief, zeer wijds en ademend. De muziek is opgebouwd uit soundscapes en ontspannen gitaarlijnen, en wordt ingekleurd met een variëteit aan al dan niet klassieke instrumenten, inclusief contrabas, klarinet, akoestische basgitaar, Hammondorgel, en piano, waarbij atmosfeer veelal een grotere rol speelt dan melodie.

Hoewel “Laughing Stock” nog steeds vernieuwend klinkt, ligt het album sterk in het verlengde van “Spirit Of Eden”. De schok die teweeggebracht werd door de plotselinge stijlverandering tussen “The Colour Of Spring” en “Spirit Of Eden” was hier niet van toepassing. Desalniettemin is “Laughing Stock” geenszins een herhalingsoefening: het experimentele karakter van “Spirit Of Eden” is hier uitgekristalliseerd, waarbij bepaalde aspecten van de muziek nog beter de kans krijgen om zich volledig te ontplooien. Zo is het openingsnummer, Myrrhman, het summum van het minimalisme dat Talk Talk aan het einde van hun carrière ontwikkelde. Het nummer kent geen coupletten of refreinen, maar heeft slechts een breekbaar gezongen tekst die fungeert als zwaartepunt, uitgemeten over (grotendeels geïmproviseerde) minimalistische klanktapijten waarin bepaalde klanken telkens gedestilleerd en uitgesponnen worden en de gelegenheid krijgen om compleet uit te sterven voordat de volgende noot ontluikt. Hierbij wordt de suggestie van ruimte en symbiose met stilte versterkt door de productie, die suggereert dat de muziek is opgenomen in een grote open ruimte. De kracht van het nummer ligt in de ruimte tussen de noten, niet in een pakkend refrein of een spannende melodie; aan het album ligt een filosofie van ruimtelijke muziek ten grondslag. Deze alternatieve focus is dan ook waarom Talk Talk later als voorganger van de postrock gezien werd.

Door de diepgang van de muziek en de nauwgezette opbouw van melancholische atmosferen is “Laughing Stock” een ontzettend sterk album. Hoewel de plaat net niet het niveau van “Spirit Of Eden” evenaart, toont het op zichzelf al aan waarom Talk Talk gerekend dient te worden tot de meest baanbrekende gezelschappen binnen de rockmuziek, en waarom het ongetwijfeld een van de beste groepen is die de jaren tachtig voortgebracht hebben. Met “Laughing Stock” consolideerde de band de ontwikkeling die het met “Spirit Of Eden” had ingezet om vervolgens op hun hoogtepunt te stoppen.

Hoewel zanger Mark Hollis later nog onder zijn eigen naam een soloalbum uitbracht dat stilistisch voortbouwt op het late werk van Talk Talk, werd met “Laughing Stock” op indrukwekkende wijze de carrière afgesloten van een genootschap dat later aangehaald zou worden als een grondlegger van de postrock. Ondanks de titel kan “Laughing Stock” dan ook geenszins verworpen worden als een lachertje, maar is het album een meesterwerk op zich en tevens een sleutelmoment in de geschiedenis van de postrock.

Christopher Cusack

LP (2013 uitgave):