RadioheadAlbum

“Hello everyone. Well, the new album is finished, and it’s coming out in ten days. We’ve called it “In Rainbows”. Love from us all. Jonny.”Dit berichtje valt op 1 oktober 2007, even na middernacht, te lezen op de website van Radiohead. Met deze korte aankondiging weet het eigenzinnige kwintet uit Oxford zonder enige ondersteuning van een goed geoliede marketingmachine van een platenmaatschappij op een even eenvoudige als doeltreffende wijze een ongekende hype rond “In Rainbows” te verwezenlijken. Vanaf 10 oktober is het nieuwe album immers enige tijd uitsluitend verkrijgbaar als legale download (met een ronduit teleurstellende bitrate van niet meer dan 160 kb/s), waarbij de koper zelf mag bepalen wat (en of) hij voor deze digitale plaat betaalt. In een tijd waarin het illegaal downloaden zoveel mogelijk wordt tegengegaan, geeft Radiohead de koper in feite carte blanche: “It’s up to you. No really, it’s up to you…”

De hoeveelheid (gratis!) publiciteit die hiermee gepaard gaat brengt naar alle waarschijnlijkheid menig marketingagent tot wanhoop en het is dan ook vooral om die reden dat de band volgens sommigen met deze strategie zelfs het startsein geeft voor een ware revolutie in muziekland. Nu wil ik vooralsnog nog niet zover gaan, maar feit is wel dat Radiohead op deze manier alle tussenliggende partijen – zoals platenmaatschappij, distributeur en cd-winkel – buitenspel zet. Mijns inziens is “In Rainbows” dan ook louter en alleen op het gebied van marketing en distributie redelijk baanbrekend te noemen, maar blijkt deze vernieuwingsdrift ook uit de muziek?

Na de eerste, vluchtige luistersessies moet ik tot mijn teleurstelling erkennen dat de muziek op “In Rainbows” helaas niet van eenzelfde vernieuwingsdrang blijk geeft. De nieuwe plaat klinkt namelijk als een soort samenvatting uit Radioheads volledige repertoire, waarbij de band in het bijzonder citeert uit albums als “The Bends”, “OK Computer” en “Kid A”. Nu heeft het vijftal een integratie van dit drietal al op “Hail To The Thief” proberen te verwezenlijken, maar “In Rainbows” laat ondubbelzinnig horen dat deze op dit album pas werkelijk tot wasdom komt. De zevende plaat klinkt dan ook niet echt verrassend of uitzonderlijk, maar eerder vertrouwd of bekend.

Nu is daar vanzelfsprekend weinig tot niet mis mee, maar van een band als Radiohead had ik toch graag iets meer verwacht. In plaats van de luisteraar iets nieuws voor te schotelen, opteren de bandleden dit keer echter voor het verder uitdiepen van hun geluid. “In Rainbows” is dan ook alleszins een album dat zijn geheimen pas na enkele luisterbeurten prijsgeeft. Pas dan blijkt ook dat het onmiskenbaar teruggrijpt op het oude, veelvuldig bejubelde gitaargeluid van eerdere platen. Omdat de band evenwel tegelijkertijd ook veel (elektronische) elementen van het latere werk in dit album verwerkt, kan “In Rainbows” als een soort verbinding tussen de oude en nieuwe Radiohead-platen gezien worden. Het is een plaat die als het ware een brug kan slaan tussen het meer songgerichte materiaal van “The Bends” en “OK Computer” en het meer experimentele werk van “Kid A” en “Amnesiac”.

Inzake experimenteerdrang doen de heren van Radiohead met “In Rainbows” derhalve andermaal moedwillig een stapje terug, maar dat betekent beslist niet dat het zevende album de veeleisende muziekliefhebber niets te bieden heeft. Ondanks dat de muziek niet als revolutionair of vernieuwend de boeken in zal gaan, klinkt de plaat aanmerkelijk homogener dan zijn voorganger. Omdat de band het experiment ondergeschikt aan de song maakt, komt deze duidelijker op de voorgrond te staan. Dit resulteert in een verzameling muziekstukken die het experiment alleszins niet mijden, maar zich tevens hierin niet verliezen. Mede hierdoor klinkt de plaat ingetogener en beheerster dan we de laatste jaren van de groep gewoon zijn geworden.

Ondanks Radioheads opvallende en revolutionaire marketing- en distributiemethode is “In Rainbows” eind december 2007 gewoon in de platenzaken te vinden. Dat is vanzelfsprekend goed nieuws voor de fans die, naast een fatsoenlijke geluidskwaliteit, ook iets tastbaars in handen willen hebben. Voor de meest trouwe volgeling is er echter via de website van de band ook een speciale box verkrijgbaar. Deze exclusieve, fraai vormgegeven discbox met cd, twee elpees en een bonus-cd kost echter veertig Britse ponden inclusief verzending. Dat is uiteraard een hoop geld, want de gewone cd is doorgaans voor nog geen vijftien euro te koop. En daarmee blijken de heren van Radiohead ook maar gewone stervelingen te zijn, want met de verkoop van deze discbox kan de band zijn opmerkelijk initiatief eenvoudig bekostigen.

“In Rainbows” klinkt overwegend vertrouwd en bekend in de oren en zal bijgevolg mogelijkerwijs voor liefhebbers van de experimentele kant van Radiohead een (kleine) teleurstelling zijn. Omdat de band evenwel op dit zevende album zijn geluid (geraffineerd) vervolmaakt, zullen nochtans ook zij moeten erkennen dat het kwintet wel degelijk enige vooruitgang heeft geboekt. Het nieuwe album kan gezien worden als een soort herinterpretatie van Radioheads oeuvre, waarbij het vijftal zijn experimenteerdrang in dienst van het songmateriaal stelt. Mede hierdoor kan “In Rainbows” een brug slaan tussen fans van het oudere en die van het nieuwere werk. Het verrassingseffect mag dan wat minder zijn, maar op deze manier kan Radiohead wat mij betreft nog heel wat jaartjes vooruit…

Frans Schmidt