Interview: Marcel Debets

Op 14 april verscheen het nieuwe album van Ian Anderson, “Homo Erraticus”. Marcel Debets sprak naar aanleiding daarvan over de totstandkoming ervan. En over het thema van het album, migratie en overbevolking.

Het lijkt dat je inmiddels een vaste groep muzikanten om je heen hebt verzameld die meespeelde tijdens de TAAB2-tour en ook op dit album meedoet.

Ja, ze zijn er allemaal nog, haha. Ik had eerlijk gezegd verwacht dat er één of twee zouden afhaken vanwege andere projecten. Eind 2012 heb ik ze allemaal gevraagd of ze zin hadden in een nieuw album en een bijbehorende tour en tot mijn verrassing wilden ze allemaal graag. Dus hebben ze in de loop van 2013 de demo’s van de songs gekregen en zijn we uiteindelijk in deze bezetting de studio in gegaan.

Was Steven Wilson weer verantwoordelijk voor de productie?

Dat was wel de bedoeling, maar in december kreeg ik te horen dat hij het wat rustiger aan moet doen. Hij bracht ons in contact met Jakko Jakszyk. Die heeft ook al meerdere remixes van albums van ELP en King Crimson gedaan. Dus in januari kreeg hij de mastertapes, sorry ik bedoel de master usb-stick. Ik kan er nog steeds niet aan wennen dat we alles aan materiaal, al die multi-multitracks op één zo’n klein dingetje kunnen zetten. Vroeger sleepten we ons een breuk aan dozen vol met 2-inch tapes.

Voor mijn gevoel klinkt “Homo Erraticus” meer als een Jethro Tull-album dan de voorganger, “TAAB2”. Waar die natuurlijk verwijzingen had naar “Thick As A Brick”, hoor ik nu meer invloeden uit de periode 1974-1977, zeg maar ruwweg van “Warchild” tot “Songs From The Wood”. Heb je dat bewust zo gedaan?

Nee, helemaal niet. Ik ben niet gaan zitten met een vooropgezette stijl in mijn hoofd. Sterker, ik ging op 1 januari 2013 om 9 uur ’s morgens zitten met helemaal niks in mijn hoofd. Was absoluut blanco. Pas wanneer alles geschreven is en uitgedacht, dan pas komt het fenomeen stijl om de hoek kijken. Ik wilde wel vooraf dat het album meer rock zou bevatten. De laatste paar albums waren toch meer akoestisch georiënteerd. Veel mensen die de plaat voor het eerst horen, reageren meteen dat het een echt Jethro Tull album is… en dan gaan ze plotseling nadenken: “hé, wat zei ik eigenlijk, dit is toch een Ian Anderson-album?” Hahaha!

Als je onder je eigen naam ‘Jethro Tull-muziek’ kunt maken, betekent dit dan dat er nooit meer een album onder die naam uitgebracht zal worden?

Eerlijk gezegd maakt het voor mij geen verschil of het onder de naam Jethro Tull of Ian Anderson verschijnt. In 44 jaar JT blijkt 99 procent van mijn hand. Er zijn albums waarbij blijkt dat als je de royalty’s gaat narekenen, de overige bandleden het met 1/94e deel moeten doen. “Songs From The Wood” bijvoorbeeld. Maar door de jaren heen ben ik me steeds oncomfortabeler gaan voelen dat we gebruik maken van de naam van een achttiende-eeuwse landbouwwetenschapper, die nota bene de automatische zaaimachine heeft uitgevonden. Waar zouden we zijn zonder hem!

Is het dan denkbaar dat je ooit nog gaat samenwerken met Martin Barre, al dan niet onder de naam Jethro Tull?

Samenwerken is absoluut niet uitgesloten, maar onder de naam Jethro Tull is behoorlijk onwaarschijnlijk. Zoals ik al zei, ik voel me prima bij het gebruiken van mijn eigen naam. Met Martin heb ik tien jaar geleden gesproken over welke dingen hij parallel aan Jethro Tull zou kunnen doen. Ik heb gezegd dat hij gewoon de muziek moet blijven spelen die hij mooi vindt, en als dat uit de catalogus van Tull komt, prima. Maar asjeblieft, heb ik gezegd, neem geen zanger en al helemaal geen fluitist. Dan ben je net een tributeband.

Even naar de inhoud van het nieuwe album. Waarom voer je Gerald Bostock opnieuw op als de schrijver van de songteksten? Kun je daardoor dingen zeggen die je onder je eigen naam niet kunt of wilt?

Doordat ik Gerald Bostock gebruik, wil ik een soort van continuïteit van het ene album naar het andere creëren. Bovendien krijgt het een soort van gelaagdheid, die mensen ook in fantasy waarderen, als de lagen van ui. Denk aan Harry Potter, de manier waarop de verhaallijnen steeds terugkomen in een iets andere vorm. Overigens heb ik het lezen van die serie halverwege het eerste boek opgegeven. Niet door te komen! Maar de drie albums waarop Bostock een rol speelt, vormen dus geen trilogie.

En wanneer we naar de teksten kijken die Bostock dus geschreven heeft, kun je iets meer zeggen over de inhoud van “Homo Erraticus”?

Het hoofdthema van het album, ‘de zwervende mens’, is migratie. We kijken naar de geschiedenis van Groot-Brittannië als model van hoe migratie van alle tijden is, en het land en de mensen vormt. En dan gaat het niet eens zozeer over fysieke migratie, maar vooral over de verspreiding van gedachtengoed: kunst, literatuur, muziek, geloof, cultuur. Ik ben zeer geïnteresseerd geraakt in geschiedenis, niet omdat het dingen van lang of kort geleden zijn, maar om het heden en de toekomst beter te begrijpen.

Migratie is een belangrijk thema, ook in de nabije toekomst. Klimaatverandering gaat zorgen voor een dramatische verandering in de manier waarop we de aarde kunnen gebruiken en zal grote stromen mensen beweging brengen. Onze houding van ‘je komt er hier niet in’ zal dan niet langer houdbaar blijken. Ik propageer niet dat we de grenzen maar wagenwijd open moeten zetten hoor, maar dat we vrijwel iedereen weigeren, dat kan dan in elk geval niet meer.

Bovendien gaat overbevolking nog voor een extra probleem zorgen. Kun jij je voorstellen dat we hier met zijn allen straks met negen miljard mensen de planeet moeten delen? Ik maak me ernstig zorgen over de toekomst van mijn kleinkinderen. Je ziet dat landen waar vrouwen meer gelijke rechten hebben ten opzichte van mannen, er veel minder kinderen geboren worden. Om verdere overbevolking te voorkomen zullen de mannen in de landen waar dat speelt een stapje opzij moeten doen. Vrouwenonderwijs is de belangrijkste manier om het tij te keren!

En verder produceren we voedsel op een onevenredige, ondoordachte manier. Zoveel hectare land gebruiken om ‘hamburgers’ te kweken is op zijn zachtst gezegd onverstandig. Hetzelfde met vis. De zalmkwekerijen waren bedoeld voor een beperkt aantal zalmen voor consumptie per jaar, als luxe. Volkomen uit de hand gelopen.
(Tot aan het einde van de jaren negentig was Anderson samen met zijn vrouw Shona eigenaar van meerder zalmkwekerijen, die inmiddels allemaal zijn verkocht. MD)
We kunnen met zijn allen niet zo vaak en zoveel vlees en vis blijven eten als we nu doen. Want wat gebeurt er als ontwikkelingslanden zich straks hebben opgewerkt tot ons welvaartsniveau? Waar moeten dan de enorme voorraden vlees en vis vandaan komen?

Dat alles is de achterliggende boodschap van “Homo Erraticus”. Maar ik vind het belangrijk om de boodschap met een lach te brengen. De teksten zijn dan ook niet altijd even serieus.

Je gaat met het nieuwe album ook op tour, maar ik zie geen data in Nederland in lijst..

We hebben in 2012 en 2013 intensief getoerd door Europa. Uitgaande van een tweejaarlijkse cyclus, ligt het eerder voor de hand dat we in 2015 Nederland aan doen. Maar er zijn wel wat gesprekken voor losse concerten hier en daar. Daarvan staat helaas nog niets vast.