Electric Light OrchestraAlbum

Ooit was er een periode, dat ik de een na de andere klassieke popelpee uit de tweedehands bakken viste van tweedehands platenzaken in Alkmaar en Hoorn. Op een zekere donderdagavond vond ik “Out Of The Blue” voor 4 piek. Thuis ging de plaat meteen op de draaitafel en luisterde ik de hele plaat in een keer af. Wat een ervaring. Nu, bijna 20 jaar later, is het pièce de résistance van Electric Light Orchestra opnieuw uitgebracht in een fraai digipak (inclusief mini ruimteschip!) met een paar bonus tracks. Hoog tijd om de plaat weer eens te beluisteren, want ik moet toegeven, dat ik ELO een tijd lang veel te ‘kitsch’ vond voor mijn smaak. Net zoals die andere populaire band uit de jaren zeventig, ABBA. Met de aanschaf van de remasters van die band ging ik een paar jaar terug weer ‘voor de bijl’. Zou dat bij ELO hetzelfde gevoel opleveren?

Met een opener als Turn To Stone zit de luisteraar in elk geval weer middenin de jaren zeventig. Kamerbreed klinkende bas en drums, meerstemmige zang vol galm en een pakkende melodie zorgen voor een sterke binnenkomer. In de eerste nummers valt op, dat de strijkers voor ELO begrippen wat dieper in de mix zitten en synthesizers een dominantere rol in de muziek zijn gaan spelen. De Moog-synthesizer in de intro van Turn To Stone klinkt bijna als een landend ruimteschip… zomaar, ‘out of the blue’. Synthesizers mogen dan het voortouw nemen, de knipogen naar drie eeuwen klassieke muziek komen zo nu en dan op subtiele manier naar voren, zoals de Händel-achtige intro van Sweet Talkin Woman en de melodie uit Gershwin’s “Rhapsody in Blue” in Birmingham Blues.

Compositorisch hebben nummers als Starlight, Steppin’ Out en It’s Over iets kenmerkends, iets herkenbaars, zonder dat ze veel op elkaar gaan lijken. Fris klinkende akoestische gitaren worden onder slide-partijen gemixt en vocoderzang doet het ook prima met een strijkje erachter. In The Whale wordt de elektronica ingezet en dat leidt tot een vermakelijke ballade in de stijl van Barry White’s Love Unlimited en Philly Soul. Een geslaagde parodie of niet, het klinkt wel als een klok!

Net als Brian Wilson ten tijde van Pet Sounds en SmiLE, moet Jeff Lynne elk nummer precies in zijn hoofd zo hebben gehoord, zoals hij deze vervolgens samen met Richard Tandy en Louis Clark is gaan uitwerken tot arrangementen voor zang en orkest. Bij het luisteren naar Out of the Blue realiseerde ik mij, dat een project als “War Of The Worlds” qua productie erg schatplichtig is aan het werk van ELO.

De hoofdmoot van de plaat blijft zonder twijfel het Concerto For A Rainy Day, dat de volledige derde kant van de oorspronkelijke plaat besloeg. Ik heb me altijd afgevraagd waarom deze suite niet voor ‘kant 4’ is gebruikt. Mooier kan je toch niet afsluiten? Geïnspireerd door de vele regenval in Zuid-Duitsland levert Lynne met de vier stukken, met als climax het veel gecoverde Mr. Blue Sky, misschien wel zijn meest verantwoorde stuk muziek ooit af. Mr. Blue Sky was voor Lynne de eye-opener van het hele project en maakte een einde aan zijn tijdelijke writersblock: “De nummers kwamen daarna een voor een; binnen twee weken had ik veertien nummers klaar”, vertelt hij in de hoestekst. De extra tracks op deze heruitgave zijn leuk, maar meer ook niet. Hoe kan nog iets worden toegevoegd aan een werkstuk als dit?

Mijn herontdekking van de muziek van ELO boeit mij niet zo als die van ABBA, maar toch blijf ik de groep een typische exponent vinden van het decennium, waarin muzikaal zoveel gebeurde. De plaat kwam uit in oktober 1977 – toen punk op haar hoogtepunt stond – en was commercieel gezien net zo succesvol als andere dubbelalbums, zoals Peter Frampton’s “Frampton Comes Alive” en Stevie Wonder’s “Songs in the Key of Life”. Gedragen door de verschillende hitsingles groeide de plaat uit tot het hoogtepunt in de geschiedenis van de Britse groep en, afgezien van spaarzame momenten op “Time”, “Secret Messages” en “Balance Of Power”, haalde de groep nooit meer het artistieke hoge niveau van deze plaat.

Wouter Bessels