Als ik Fish spreek, vertelt hij dat hij bezig is met het gereedmaken en verzenden van de vele bestellingen voor ‘Weltschmerz’ die binnen zijn gekomen. “Weltschmerz” is het slotakkoord van de imposante loopbaan van Fish. Een album waar de Schot heel tevreden over is. “We hebben de kwaliteitsstandaarden voor dit album extreem hoog gelegd. Omdat “Weltzschmerz” de laatste plaat zou zijn, heb ik me heel veel druk opgelegd. Het moest iets bijzonders worden. De cd had niet beter kunnen worden. Dit is de plaat waar ik als tiener naar wilde luisteren en als muzikant wilde maken.”



Om terug te blikken op de carrière van Fish, heeft hij op mijn verzoek vijf nummers gekozen die in zijn ogen zijn carrière definiëren. “Al is dit eigenlijk een onmogelijke vraag. Ik schrijf albums, geen collectie losse songs.”

Als eerste kiest Fish voor Incubus, een nummer op “Fugazi” van Marillion uit 1984. “Dit is zonder meer één van mijn favoriete songs uit mijn Marillion periode. Een song die ik solo ook vaak heb gespeeld. Het kernwoord is dynamiek. Het nummer is heel krachtig. De opbouw van het nummer is heel mooi en vloeiend met een rustig pianostuk, gitaarsolo en heel krachtige gedeelten. Je kunt op meerdere manieren naar Incubus kijken en verschillende lagen ontdekken. De meest voor de hand liggende laag is die van relaties. En meer specifiek die tussen mij en Kay. Maar Incubus gaat voor mij over de relatie tussen Derek William Dick en Fish. Weet je, toen ik het concept bedacht voor “Misplaced Childhood” was ik aan het luisteren naar “Fugazi”.”

“Misplaced Childhood” is voor Fish qua tekstschrijven enorm belangrijk geweest. “Bij “Script For A Jesters Tear” en “Fugazi” was ik mij aan het verschuilen achter de woorden. Met “Misplaced Childhood” werden de teksten persoonlijker en deze ontwikkeling heeft zich in mijn solocarrière steeds verder voortgezet.”

Krachtig
Het tweede nummer dat Fish noemt is A Gentlemen’s Excuse Me van “Vigil In A Wilderness Of Mirrors”, zijn solodebuut in 1990. “Dit nummer schreef ik samen met Mickey Simmonds en heeft een sterke melodie. Op “Clutching At Straws”, mijn laatste album met Marillion, staan krachtige kortere songs zoals Sugar Mice en Incommunicado. Op “Vigil” heb ik dat voortgezet met songs als State Of Mind en Family Business. In Aberdeen hebben we nummers van “Vigil” en mijn nieuwe album “Weltschmerz” gespeeld en het viel me op hoe goed deze songs bij elkaar passen. Waarom? Omdat de nummers van beide cd’s gaan over de problemen in deze wereld.”

Fish noemt Goldfish & Clowns als derde nummer. Deze song staat op “Sunsets On Empire” uit 1997. “Voor mij is “Sunsets On Empire” een heel belangrijk album, na het coveralbum “Songs From The Mirror” en  Suits” . Ik zocht naar een nieuwe richting.” Fish vond in Steven Wilson een ideale partner. In die tijd maakte Wilson al furore met Porcupine Tree en als producer. “De songs op “Sunsets” klinken krachtiger, steviger en rauwer dan op de vorige platen. Bovendien is Wilson niet alleen een uitstekende muzikant, maar kwam hij met heel goede ideeën zoals de pulse in Goldfish & Clowns. De samenwerking met Wilson betekende dat ik mijn stijl veranderde en daar was ik naar op zoek. “Sunsets” staat vol met krachtige songs. Ook The Perception Of Johnny Punter is daar een goed voorbeeld van.”

Oorlog
Het nummer High Wood van “A Feast Of Consequences” uit 2013 is het vierde nummer dat Fish noemt. “Het gaat mij dan uiteraard om de hele suite. Deze song gaat over de Eerste Wereldoorlog. Ik heb veel research gedaan. Om het perspectief van een soldaat te begrijpen heb ik bijvoorbeeld biografieën gelezen. High Wood was een enorme uitdaging om te schrijven. Het gaat er met name dan ook over dat de tekst en muziek precies op elkaar aansluiten.” De muziek moet bovendien verschillende facetten van de oorlog verbeelden. “Steve Vantsis en ik wilden wel dat het subtiel zou blijven, en niet zou ontaarden in een metalachtig stuk.” In High Wood zitten mooie strings- en koperstukken. “Die brengen mij terug naar de beginjaren van de prog. Al heb ik altijd strings gebruikt, denk bijvoorbeeld aan A Gentleman’s Excuse Me.”

Als laatste komt Fish Rose Of Damascus van “Weltschmerz”. “Dit nummer gaat over een vluchteling van de Syrische oorlog. Ik wilde iets filmisch creëren. Het nummer heeft bombastische elementen, maar ik wilde perse niet een cliché prog finale aan het eind. Het moest iets donkers worden, er moest ‘spoken word’ inzitten. Het gaat mij er niet om een politieke boodschap te verkondigen. Het gaat niet over de politieke systemen van de Westerse wereld, maar om een mens. Het is een persoonlijk verhaal over iemand die op de vlucht is en met de dood wordt bedreigd. Waar het mij ook omgaat is dat de luisteraars zich kunnen identificeren met de thematiek van een mens die er alles aan doet om te overleven.”

Onafhankelijk
Met “Weltschmerz” eindigt Fish’ muzikale carrière en gaat hij zich toeleggen op schrijven.  “De muziek betekent niet alles voor mij. Ik ben een tekstschrijver die ook zanger is, en niet een zanger die teksten schrijft. Dat was voor Marillion al zo. Ik ga een roman schrijven en/of een filmscript. Met name heb ik een nieuwe uitdaging nodig. En samen met mijn vrouw leid ik geen luxueus leven. Het meeste waar geld in gaat zitten is onze tuin. Ik hoef geen miljoenen boeken te verkopen om het goed te hebben.”
Datzelfde geldt voor de verkoop van “Weltschmerz”. Fish heeft alles in eigen hand. “Ik ben al vanaf halverwege de jaren ’90 onafhankelijk na een verschrikkelijke deal met Polydor. Ik wil zelf weten wat ik doe. Als ik dure strijkers en blazers op mijn album wil hebben, bepaal ik dat zelf en niet één of andere platenmaatschappij. Weet je, de hele muziek business is sinds de jaren ’80 enorm veranderd. Toen “Script For A Jesters Tear” uitkwam, kopieerden mensen dat wel op cassette maar er was enorm veel kwaliteitsverlies. Met de cd-r was dat er al bijna niet meer. En nu met streamingdiensten en Torrent sites is het helemaal verschrikkelijk. Ik heb zes jaar lang aan “Weltschmerz” gewerkt. Dat heeft veel tijd en geld gekost. En dan staat het direct op een Torrent site en kunnen mensen het gratis downloaden. Dat is toch niet normaal. Tegenwoordig nemen artiesten een album op om te kunnen touren, en vroeger tourde je omdat je een album had opgenomen. Ik dacht er deze week nog aan. Hoe zou het zijn geweest als we nu met ‘Script’ waren gekomen? Met deze muziek business en in de tijd van de corona pandemie.”

Risico
Fish vertelt dat het de planning was dat hij ten tijde van het interview (eind september 2020) volop aan het oefenen voor de nieuwe tournee zou zijn geweest. “Ik heb echt geen flauw idee wanneer ik weer de planken op kan voor wat mijn afscheidstournee moet worden. Het idee is een tour langs alle steden waar wij door de jaren heen een goed gevoel bij hebben. En dan twee avonden spelen met verschillende setlists. De nadruk zal liggen op “Vigil In A Wilderness Of Mirrors” en “Weltschmerz”, maar uiteraard ook andere nummers. Door de pandemie staat alles op losse schroeven. Bovendien ben ik inmiddels 62 en heb serieuze gezondheidsklachten gehad. Ik behoor tot de risicocategorie. Hoe je het ook wendt of keert, ons publiek is ook wat ouder. Kortom, ik wil geen risico lopen. Daarnaast hangt ons een no deal Brexit boven het hoofd. Dat betekent dat als we in Europa gaan touren, ik visa voor mij en de bandleden moet gaan regelen. En hoe werkt het dan met belastingen enzovoorts. In Nederland begrijpt niemand iets van de Brexit, zeg je? Hier in Schotland de meeste mensen ook niet. Ik kan er wel een nieuw nummer over schrijven? Nou, dat wordt dan wel een hele lange song!”

Na een lange carrière stopt Fish met de muziek. “Ik heb een nieuwe uitdaging nodig.”

Foto’s: Kai R Joachim Photography