deel 2: Anekdoten – de biografie

eerste druk: 30-03-2004 / eindredactie: Frans Schmidt

Prehistorie
Het uit Zweden afkomstige Anekdoten ontstaat feitelijk uit een fusie van twee muzikale kampen uit Borlänge. De eerste groep bestaat uit Nicklas Berg (9 juli 1969) en Peter Nordins (23 januari 1970). Dit tweetal speelt al sinds de vroege jaren tachtig samen in een heavy metal band. Tegen het einde van datzelfde decennium maakt het duo deel uit van The Manson Family Band, een sterk door The Jimi Hendrix Experience en Cream beïnvloed muzikaal gezelschap. Desondanks beginnen de twee muzikanten zich steeds meer te interesseren voor progressieve rock in het algemeen en de muziek van King Crimson in het bijzonder.

Het andere kamp wordt gevormd door Jan Erik Liljeström (15 september 1967), die in de groep Kajuku speelt. Deze band bestaat verder onder meer uit Per Wiberg (sessiemuzikant, onder andere bij Anekdoten en Opeth) en Stefan Dimle (voorheen Landberk, nu Paatos). Kajuku speelt met name eigen progressieve rocknummers, maar ook enkele covers van King Crimson, waaronder Moonchild, Starless en 21st Century Schizoid Man. Omdat Dimle de band moet verlaten om zijn militaire dienst te kunnen vervullen, wordt Kajuku al snel opgeheven. Hierdoor ziet Liljeström zich genoodzaakt om bij een andere band te gaan spelen, waarbij Deep Purple en Led Zeppelin de grootste invloeden zijn.

Met zoveel gemeenschappelijke muzikale invloeden, blijkt de samenwerking van Jan Erik Liljeström met Nicklas Berg en Peter Nordins slechts een kwestie van tijd te zijn. “Het was onvermijdelijk dat wij elkaar in Borlänge tegen het lijf zouden lopen”, vertelt de eerstgenoemde in 1998. “We deelden immers twee van onze grootste interesses, te weten het spelen van muziek uit de jaren zestig en zeventig en het luisteren naar de muziek uit deze twee decennia”.

1990
Berg en Liljeström ontmoeten elkaar uiteindelijk tijdens een feest in februari 1990. Daarbij komen de twee tot de ontdekking dat ze veel interesses delen, waardoor ze besluiten samen een nieuwe band op te richten. “Nicklas en ik kregen al snel door dat we veel raakvlakken hadden op muzikaal gebied”, vertelt de bassist. “Zowel hij als ik waren toen allebei bezeten van King Crimson en we wilden graag enkele covers van deze band spelen. Daarop begonnen we plannen te maken om samen voor de lol en uitdaging enkele covers te spelen. Peter was vanzelfsprekend de zeer voor de hand liggende keuze voor een drummer, maar we zagen op dat moment de samenwerking nog slechts als een kortstondig project”.

1991
De nieuwe band noemt zichzelf King Edward, waardoor het verband met de grootste inspiratiebron meteen duidelijk wordt. Op 11 mei 1991 speelt het drietal in het Zweedse Djurås het enige concert onder deze groepsnaam. Ze spelen alleen covers van King Crimson, te weten Larks’ Tongues In Aspic (Part 2), Lament, The Great Deceiver, Red, Starless en 21st Century Schizoid Man. Ondanks dat het trio al spoedig een uitstekende reputatie als coverband vergaart, speelt de band ook enkele eigen nummers. Sad Rain en enkele stukken van Karelia en The Old Man & The Sea dateren immers uit deze periode.

Toch is het drietal niet helemaal tevreden. “Al vanaf het begin vonden we ons geremd door het trioformaat”, verklaart Jan Erik Liljeström. “Om die reden repeteerden we wel eens samen met Michael Thorne, toetsenist van Catweazle. Toen hij verhuisde moesten we echter weer op zoek naar een nieuwe toetsenist. Omdat we enkele gemeenschappelijke vrienden hadden, kenden we Anna Sofi al een beetje. Nicklas en ik praatten wel eens over of wij haar zouden moeten vragen of zij bij de band wilde komen. We aarzelden echter, omdat we bang waren dat de komst van een vrouwelijk lid de muziek minder agressief zou maken. Een domme veronderstelling natuurlijk en één waarvan inmiddels bewezen is, dat die volledig verkeerd was”.

Anna Sofi Dahlberg (19 juli 1970) is echter ook één van de enthousiaste bezoekers van het enige concert van het trio onder de naam King Edward. Tijdens een rockfestival in Zweden in de zomer van 1991 benadert zij daarop Nicklas Berg met de vraag of zij bij de band mag komen. “Anna Sofi deelde onze interesse in de agressievere progressieve rock van de jaren zeventig”, vertelt Jan Erik Liljeström verder, “hoewel zij nooit in een rockband gespeeld heeft”.

Eén van die nummers verschijnt het volgende jaar op een muziekcassette dat wordt uitgebracht door een Engels fanzine van Peter Hammill en Van Der Graaf Generator. Op deze cassette, getiteld “The Songwriters’ Guild”, staan hoofdzakelijk onbekende bands en artiesten die allen geïnspireerd zijn door de muziek van deze Britse band, waaronder Anekdoten. “We stuurden onze eerste demo naar hen toe”, verklaart Nicklas Berg in 2003. “De voorzitter van deze fanclub, Fred Thomset, was hier zeer over te spreken, zodat wij op deze verzameling kwamen te staan”. De enige bijdrage van het viertal op deze, door Malcolm Short samengestelde, tribuutcassette bestaat uit de demoversie van Karelia.

1992
Op 14 maart 1992 vindt in Stockholm het eerste concert plaats onder de naam Anekdoten. De band brengt vier stukken van de demo ten gehore, aangevuld met nieuwkomer Where Solitude Remains en twee covers. Ruim een maand later staat het viertal samen met Änglagård en Landberk op het podium tijdens een festival in Borlänge. Ook nu spelen ze een selectie uit hun materiaal, aangevuld met Kaspar Ur en Starless.De volgende maand spelen ze in Djurås vijf eigen nummers met Easy Money als toegift. Op 31 juli speelt het zich nu Kaspar Ur noemende viertal slechts vier nummers, waaronder het instrumentale Die Anekdoten. De naam Kaspar Ur wordt op 24 augustus overigens voor het laatst als bandnaam gebruikt tijdens een dubbelconcert met Änglagård in Stockholm.
In december, precies één jaar na de opnamen van de eerste demo, neemt het zich nu wederom Anekdoten noemende collectief een nieuwe demo op met de nummers Where Solitude Remains, The Flow, Longing en Wheel.

1993
Begin 1993 geeft de band een tweetal concerten, waarvan één samen met Änglagård. “Er was een sterk gevoel dat er iets nieuws gaande was in de Zweedse progressieve rockscene in het begin van de jaren negentig”, verklaart Jan Erik Liljeström in 1998. “We waren gelukkig op de juiste plaats op het juiste moment. Door het succes van Landberk en Änglagård was Zweden in die tijd de beste plaats om een progressieve rockplaat uit te brengen”.

Omdat hun vrienden van Änglagård zeer tevreden zijn over de faciliteiten van Studio Largen, een opnamestudio gelegen in een rustiek natuurpark nabij de Zweedse hoofdstad Stockholm, besluiten ze daar het eerste album op te nemen. In de maanden maart en april 1993 neemt Anekdoten een album op, dat wat mij betreft zeker en vast kan wedijveren met “Hybris” voor de titel van de beste debuutalbum uit de jaren negentig. “Het album is in nauwelijks tien dagen opgenomen en gemixt”, vertelt Nicklas Berg in 2003. “Het was een zeer hectische periode voor ons… eigenlijk was het best wel traumatisch”.

Midden in de opnamen voor het album speelt Anekdoten op 9 en 10 april 1993 twee concerten in haar thuisbasis Borlänge. Tijdens deze optredens speelt de band, naast vijf eigen composities, ook covers van King Crimson (Easy Money, Starless en Lament), Van Der Graaf Generator (Pilgrims) en Gustav Holst (Mars). Op 16 en 17 juli 1993 treedt de groep in Hedemora twee dagen op tijdens een muziekfestival in deze Zweedse stad. Op de eerste dag speelt Anekdoten een set van zes nummers, waaronder één cover van Holst. De tweede dag trakteert de band het publiek op een iets langere set, bestaande uit vier eigen nummers en drie covers, te weten Easy Money, Mars en Starless.

In diezelfde maand brengt Meantime Production een compilatie uit met allerlei bands uit de directe omgeving van Borlänge. De dubbelaar “Eleven-On-A-One-To-Ten” bevat namen als Blue Turk, Riffomania, Anekdoten, Subscream, Hoghouse, Spit The Fish, Junction, Boom Club, Enslavement, Rootvälta en Outsiders. De bijdrage van Anekdoten bestaat uit The Old Man & The Sea en The Flow. Beide nummers zijn afkomstig van het nog te verschijnen debuutalbum van het viertal. Overigens is bassist Jan Erik Liljeström ook te horen, als zanger, op Underneath My Waterbed van Junction.

Ter gelegenheid van het verschijnen van haar debuutalbum, geeft Anekdoten op 24 september van datzelfde jaar een optreden in Borlänge. Het concert wordt geopend met Karelia, waarna de band vervolgt met The Old Man & The Sea, Where Solitude Remains, Thoughts In Absence, The Flow, Wheel en Mars. De toegift bestaat uit Easy Money en Starless. Op Longing na, brengt de band op deze avond heel “Vemod” ten gehore. Daarbij wordt het viertal, net als op het album, muzikaal terzijde gestaan door pianist Per Wiberg, die te horen is op The Old Man & The Sea en Thoughts In Absence.

“Vemod”, geproduceerd door Simon Nordberg (Landberk), Roger Skogh (“Hybris”) en Anekdoten, wordt in september 1993 uitgebracht op het label Virtalevy. “Virtalevy is ons eigen platenlabel”, verduidelijkt Jan Erik Liljeström in 1996. “We hebben voor een eigen label gekozen, omdat we net zo goed het album kunnen promoten als de in ons geïnteresseerde platenlabels. Door alles zelf te doen, komen we bovendien ook in contact met allerlei mensen uit het wereldje. Hierdoor hebben we een aardig netwerkje opgebouwd en dat is natuurlijk een groot voordeel. Deze beslissing is ook het gevolg van het gegeven dat we graag de controle over ons werk willen houden”.

Het materiaal op dit debuutalbum van Anekdoten is eigenlijk een samensmelting van de twee, in december 1991 en december 1992 opgenomen, democassettes. Op twee nummers na, Darkness Descends en Sad Rain, staan namelijk alle stukken op dit album. Een heropgenomen versie van Sad Rain verschijnt in augustus 1995 op de Japanse uitgave als bonustrack.

“Wij hebben geen vooropgezette strategie wanneer wij onze muziek schrijven”, verklaart Liljeström in 1996. “Wij speelden immers al covers van King Crimson voordat we onze eigen muziek schreven en daarom is King Crimson’s erfgoed sterk aanwezig op “Vemod”. Wij hebben het merendeel van het materiaal voor dat album erg snel geschreven. De komst van Anna Sofi opende voor ons immers vele mogelijkheden en dat leidde tot een zeer productieve fase van de band. De meeste nummers zijn geschreven tijdens de laatste maanden van 1991 en deze zijn tot aan de opnamen, twee jaar later, min of meer hetzelfde gebleven”.

Daarbij zijn de teksten duidelijk ondergeschikt aan de muziek. “Ik zou het belang van de teksten niet willen overdrijven”, vertelt Jan Erik Liljeström, de enige tekstschrijver van de band, in 2001. “De meeste mensen die naar ons luisteren vinden vermoedelijk toch dat de muziek belangrijker is. Desondanks zijn de teksten de beste manier om iets uit te dragen, zodat ik mijn best blijf doen om behoorlijke teksten af te leveren. De strekking hoeft niet noodzakelijk positief te zijn, maar het is een voordeel wanneer ik het gevoel heb dat ik iets te zeggen heb”.

Kort na het verschijnen van “Vemod” speelt het viertal op een festival in Stockholm een korte set van zes nummers, waarvan één cover. Tijdens dit festival deelt Anekdoten overigens het podium met bands als Änglagård, Pär Lindh Project en Landberk. Het jaar wordt afgesloten met een drietal optredens in Borlänge, Falun en Djurås. Daarbij speelt de groep de gebruikelijke setlist, aangevuld met het van King Crimson bekende Cirkus.

1994
Het volgende jaar begint met drie concerten in de maand januari. Op 22 januari maakt de band samen met Manticore en Galleon haar opwachting in Uppsala en bijna één week later geeft het viertal haar eerste concert buiten de Zweedse landsgrenzen. In de Noorse hoofdstad Oslo speelt Anekdoten elf nummers, waaronder nieuwkomer This Far From The Sky en vier covers. Eén van die covers, Cirkus, zal in maart 1995 verschijnen op het compilatie album “This Is An Orange”. Het derde concert in deze maand vindt plaats in het Zweedse Falköping op 29 januari 1994.

Op 25 februari verzorgt Anekdoten een concert in Gävle, waarbij de band muzikaal terzijde wordt gestaan door Landberk-gitarist Reine Fiske. Begin april spelen ze weer in haar thuisbasis Borlänge en op 16 april van dat jaar maken de vier hun opwachting tijdens het Artrock Festival van Gothenburg. Onder de bands die tijdens dit festival optreden bevinden zich onder meer Landberk en Sinkadus. Twee nieuwe nummers kennen hun live-debuut tijdens het zomerfestival van Borlänge op 28 mei 1994. Naast deze nieuwkomers, Rubankh en Here, speelt de band nog vijf nummers, waaronder één cover van King Crimson. Omdat de tekst van Here nog niet geschreven is, zingt Jan Erik Liljeström een aangepaste tekst.

In juli verscheept het viertal haar apparatuur in een tourbusje voor een zeer korte tournee door Duitsland, Zwitserland en Italië. Op 17 juli speelt Anekdoten in Würzburg, gevolgd door een optreden in Bern op 19 juli. In Italië speelt de band in Altomonte (24 juli) en in Rome (26 juli). Tijdens deze vier concerten speelt de groep, op Longing na, heel “Vemod”, Here, This Far From The Sky en enkele improvisatiestukken, die het begin zijn van enkele nieuwe composities. Het eigen materiaal wordt overigens aangevuld met (een selectie uit) de covers Mars, Larks’ Tongues In Aspic (Part 2), Easy Money, Starless en Cirkus. Na dit uitstapje wordt het stil rond het viertal, maar op 22 oktober 1994 laat de band weer wat van zich horen tijdens een optreden in Borlänge. Tijdens dit concert spelen ze elf nummers, waaronder de nieuwkomers Nucleus en Book Of Hours.

Begin november vliegt Anekdoten naar de overzijde van de Atlantische Oceaan voor haar eerste concerten in de Verenigde Staten en Canada. Op 6 november speelt het viertal tijdens de tweede dag van Progfest ’94 in Los Angeles een setlist met elf nummers, waaronder twee covers en de improvisatie Muscle Beach Benediction (Biceps At Play). Tijdens dit optreden wordt het kwartet muzikaal terzijde gestaan door trompettist John Daversa en Änglagård-drummer Mattias Olsson. Deze improvisatie verschijnt samen met Wheel en Mars in november 1995 op het compilatie album “Progfest ’94”, terwijl de videoversie “Progfest ’94 – Day Two” daarnaast ook The Flow bevat. De line-up van dit festival bestaat uit Halloween, Kalaban, Echolyn en Änglagård (dag één) en Episode, Anekdoten, Giraffe, Minimum Vital en Sebastian Hardie (dag twee).

“Het concert op Progfest ’94 zal waarschijnlijk moeilijk te evenaren zijn wat importantie betreft”, verklaart Jan Erik Liljeström vier jaar later. “Er was heel wat te doen op het internet en er kwamen veel belangrijke mensen van allerlei platenlabels, tijdschriften en dergelijke. Het festival bracht ook veel mensen bijeen uit het ondergrondse prog-netwerk. Hoewel wij voor grotere aantallen dan in Los Angeles gespeeld hebben, denk ik dat dit optreden tot op heden het belangrijkste voor ons is geweest”.

Eén week later speelt Anekdoten samen met Discipline in Detroit, gevolgd door optredens in East Lansing en in Quebec (wederom met Discipline). Het Noord-Amerikaanse avontuur wordt op 20 november afgesloten tijdens Progscape 1994 in Baltimore. Bij dit concert wordt Anekdoten tijdens Wheel en Starless terzijde gestaan door saxofonist Rob Walker. Overige bands die hun opwachting tijdens dit festival maken zijn Cloud Nine, Illuvatar, Echolyn, Mastermind en Discipline.

1995
In maart 1995 brengt Briskeby Records, een klein onafhankelijk platenlabel uit Noorwegen, de compilatie “This Is An Orange” op de markt. Dit is een verzamelalbum met allerlei Scandinavische bands zoals Ravana, Crome Yellow, Fruitcake, Ab Intra, Crack Of Ice, Winterland, Orchid Garden, Manticore, Villblomst, Folque en Anekdoten. De bijdrage van de laatstgenoemde groep bestaat uit een cover van King Crimson’s Cirkus, dat in januari 1994 is opgenomen tijdens een concert in Oslo. Omdat er slechts 250 exemplaren van deze cd zijn geperst, is “This Is An Orange” al snel een waar collector’s item.

Begin juli van datzelfde jaar verdwijnt het viertal in de studio. Omdat Anekdoten zeer tevreden is over Studio Largen vinden de opnamen van het nieuwe album weer in deze Zweedse studio plaats. In diezelfde maand maakt de groep echter ook haar opwachting tijdens twee muziekfestivals in Duitsland, te weten Freakshow in Würzburg op 22 juli en Open Air in Burg Herzberg op 23 juli. Naast nummers van haar debuutalbum en een enkele cover van King Crimson of Magma, brengt Anekdoten ook Rubankh, Book Of Hours, Here, This Far From The Sky en Nucleus ten gehore. Deze vijf zullen allemaal verschijnen op het nieuwe album.

“Tijdens de opnamen van de demo hadden we erg veel aan de arrangementen gesleuteld”, vertelt Jan Erik Liljeström. “Toch werden nog veel dingen pas kort voor de definitieve opnamen veranderd. We hadden ook een producer voor “Nucleus“, te weten Tommy Andersson, die voornamelijk gekend is vanwege zijn werk als gitarist, zanger of tekstschrijver. Hij had veel originele ideeën tijdens het arrangeren van de nummers. Helaas moest hij door een ongeluk ruim een maand in het ziekenhuis blijven, waardoor de opnamen even stil kwamen te liggen”.

Terwijl Anekdoten tijdens de opnamen van haar debuut basgitaar, drums en gitaar live in de studio opnam, besluit het viertal voor “Nucleus” een andere benadering te kiezen. “Op dit album hebben we bijna alle gitaar- en basgitaarpartijen overgedubd”, legt Liljeström in 1998 uit, “maar ik denk dat we voor onze volgende plaat weer teruggaan naar de manier van opnemen van “Vemod“. Het is volgens ons namelijk veel interessanter om het gevoel en de wisselwerking tussen de muzikanten naar voren te brengen dan te kiezen voor eindeloze overdubs en technische perfectie”.

Terwijl de band sinds juli 1995 in de studio druk aan het werk is, speelt Anekdoten op de laatste dag van september wederom op het Artrock Festival van Gothenburg. Het viertal speelt een tiental nummers, waaronder één improvisatie en de twee nieuwe nummers Road To Nowhere en A Way Of Life. Andere groepen die tijdens dit festival acte de présence geven zijn Galleon, Twin Age en The Flower Kings. Het laatste optreden van dat jaar vindt plaats op 12 oktober in Borlänge, alwaar de band elf nummers, waaronder nieuweling Harvest, ten gehore brengt.

In november 1995 worden de opnamen van het nieuwe album in Studio Largen afgerond. Vervolgens wordt in dezelfde studio en in de repetitieruimte (die Anekdoten overigens deelt met Landberk) de muziek afgemixt. Het altijd moeilijke tweede album, “Nucleus”, verschijnt reeds in december in de platenwinkels. Het samen met Tommy Andersson geproduceerde album wordt, net als “Vemod”, uitgebracht op het eigen label Virtalevy.

“Het album was een poging om te laten zien dat we meer dan louter en alleen een King Crimson kloon waren”, vertelt Jan Erik Liljeström in 2001. “We vonden dat “Vemod” te onzeker en te zacht klonk en we wilden daarom de muziek naar een beduidend extremer niveau optrekken. “Nucleus” is naar mijn mening om die reden een meer geslaagd werk, hoewel de composities soms erg moeizaam tot stand zijn gekomen. Dit album heeft ons verreweg de meeste tijd gekost om op te nemen en te produceren”.

Ook Nicklas Berg is tevreden over het album. “Het spelniveau is beduidend beter dan op onze vorige plaat, maar ik denk nu dat het album een klein beetje over de top is”, verklaart hij in 2003. “Het is verreweg ons meest overdonderende album tot nu toe. “Nucleus” heeft echter wel enkele grootse atmosferen. We speelden trouwens bijna overal met veel distortion en dat kan je goed horen”.

Volgens Liljeström is “Nucleus” veel minder een standaard progalbum dan zijn voorganger. “De productie van het album klinkt bijvoorbeeld heel ongewoon voor een progalbum”, legt hij in 1996 uit. “Het is immers tamelijk hard en smerig, terwijl het merendeel van de progalbums tegenwoordig neutraal en helder klinken. De nummers zijn bovendien origineler dan die op “Vemod”, hoewel ze nog steeds in de King Crimson traditie geworteld zijn. Ons doel is echter niet om origineel te zijn, maar om binnen de beperkingen van onze talenten en vaardigheden een zo goed mogelijke muziek te maken”.

“Onze muziek is gebouwd op dit erfgoed uit de jaren zeventig”, vervolgt de bassist, “maar we zien onszelf niet als een nostalgische groep. Er zijn veel mensen die van onze muziek houden, maar niets weten over King Crimson of Yes. Ik las laatst een bespreking waarin de recensent schreef dat hij het gevoel had dat hij Nirvana, Ozric Tentacles, King Crimson, Porcupine Tree en Japan op één album kon horen. Het lijkt wel alsof veel progrecensenten tamelijk beperkt zijn in hun luistergewoonten. Dit heeft dan vaak tot gevolg dat we in besprekingen steeds opnieuw vergeleken worden met steeds dezelfde progartiesten. Ik wil zeker niet ontkennen dat we door veel van deze progbands beïnvloed zijn, maar er is ook ander materiaal dat ons inspireert”.

1996
Na het openbaar maken van “Nucleus” wordt het even stil rond Anekdoten. Pas op 6 april van het volgende jaar laten Nicklas Berg, Anna Sofi Dahlberg, Jan Erik Liljeström en Peter Nordins weer iets van zich horen. Op die dag speelt de groep namelijk, samen met bands als Höyry-kone en Ageness, op het Progrock Festival in Helsinki. De band speelt geen nieuwe nummers, maar een selectie uit haar twee albums.

Het volgende optreden vindt plaats op 3 mei in het Zweedse Borlänge. Tijdens het enige concert van dat jaar in haar thuisland speelt Anekdoten achtereenvolgens Nucleus, The Old Man & The Sea, Harvest, Thoughts In Absence, This Far From The Sky, A Way Of Life, Rubankh, Book Of Hours en Wheel. De toegift bestaat uit The Flow en Karelia. Dit concert is het eerste optreden van het viertal dat professioneel wordt opgenomen.

Na een kort optreden voor de Zweedse lokale televisie TV4, alwaar de band een verkorte versie van Harvest ten gehore brengt, is Anekdoten op 4 juli wederom in Finland te vinden. Tijdens dit concert speelt de band tien nummers, waaronder opnieuw geen enkele cover. De groep deelt overigens, net als eerder dit jaar, het podium met het Finse avant-gardistische gezelschap Höyry-kone.

Halverwege juli vertrekt het gezelschap naar het buitenland voor een korte tournee door Duitsland, Italië en België. In Duitsland speelt Anekdoten op 20 juli wederom op het Open Air Festival van Burg Herzberg, in Italië speelt de groep in Rome (24 juli) en Gaiole in Chiante (25 juli) en de tournee wordt op 28 juli 1996 afgesloten in Brussel. Tijdens deze korte tournee vormen Karelia, The Old Man & The Sea, Where Solitude Remains, The Flow, Harvest, Wheel, Book Of Hours en Nucleus de basis van elke setlist. Deze wordt naar gelieve uitgebreid met andere nummers, waaronder ook twee covers van King Crimson. De groep speelt echter geen nieuw materiaal.

In november 1996 verzorgt Anekdoten een viertal optredens in Noorwegen en Finland, waarbij de band speelt in Oslo, Trondheim, Borgå en Helsinki. Tijdens de twee laatste optredens deelt de band opnieuw het podium met de groep Höyry-kone. In tegenstelling tot de zomerse tournee eerder dat jaar telt de basis van de setlist dit keer slechts vijf nummers, te weten Karelia, The Old Man & The Sea, Book Of Hours, Rubankh en Nucleus. Deze wordt uitgebreid met een selectie uit het bekende materiaal, waaronder Easy Money. Daarnaast spelen ze in Finland een nieuw nummer, Slow Fire, waarvan de tekst nog niet geschreven is.

In december van dat jaar verschijnt de derde sampler van het Engelse platenlabel Cyclops op de markt. Op deze uitgave staan nummers van bands als Abbfinoosty, Anekdoten, Cross, Fruitcake, Lands End, Mastermind, Mentaur, Sinkadus, Sphere, Still en Vulgar Unicorn. Het door Anekdoten geleverde nummer aan “The Third Cyclops Sampler” betreft een live opgenomen versie van Book Of Hours, dat afkomstig is van het concert in Borlänge op 3 mei 1996.

1997
Het volgende jaar staan de vier Zweden pas weer op de planken tijdens het Open Air festival in het Duitse Würzburg op 26 juli 1997. Eén dag later is Anekdoten in levende lijve te aanschouwen in het eveneens Duitse Fulda en bijna één maand later is het viertal present tijdens het Adventurous Rock Day-festival op 23 augustus in Oslo. De line-up van dit festival bestaat ook uit Landberk, Dead Dino Storage en Arena. Het laatste concert in de zomer van dat jaar geeft de band op 29 augustus tijdens het Stockholm Progressive Festival in de gelijknamige stad. Andere groepen die hier optreden zijn onder meer Standarte, Darxtar, Pär Lindh Project, The Flower Kings en Höyry-kone. Tijdens deze vier concerten maakt de band een wisselende selectie uit haar repertoire, waarbij het kwartet ook één nieuw nummer, Tabatah, ten gehore brengt.

Vanwege de naderende tournee door Japan, besluit het Japanse label van Anekdoten, Arcàngelo, in de vorm van een minialbum een teaser uit te brengen voor de Japanse markt. Met deze EP wil het label het Zweedse gezelschap in haar thuisland onder de aandacht brengen. Om die reden wordt, speciaal voor dit doel, een album uitgebracht met live-opnamen van de groep. Deze zijn afkomstig van het concert op 3 mei 1996 in het Zweedse Borlänge. Tijdens dit concert speelde Anekdoten elf nummers, waarvan er echter slechts vier op deze EP staan, te weten Nucleus, The Flow, A Way Of Life en Karelia. Een ander van dit concert afkomstig nummer, Book Of Hours, staat zoals bekend op de compilatie “The Third Cyclops Sampler”.

Verpakt in een ietwat onpraktische, kartonnen uitklapbare vinylhoes op miniatuurformaat wordt de EP door Arcàngelo in september 1997 op de Japanse markt uitgebracht. De vier nummers op het erg fantasierijke getitelde “Live EP” zijn gemixt door Jussi Kärkkäinen, gitarist/toetsenist van het Finse avant-gardistische gezelschap Höyry-kone.

Begin oktober 1997 vliegt het Zweedse viertal naar Japan voor haar eerste concerten in het land van de rijzende zon. Deze worden op 10 oktober voorafgegaan door een signeersessie en een stekkerloos concert in Tokio, alwaar Nicklas Berg, Anna Sofi Dahlberg, Jan Erik Liljeström en Peter Nordins maar drie nummers ten gehore brengen. Hieronder bevinden zich echter wel twee nieuwe, te weten As I Turn en Groundbound.

De volgende dag speelt Anekdoten het eerste van in totaal twee, volledig gestekkerde, concerten in de Japanse hoofdstad. In On Air West brengt de band beide dagen de volgende nummers ten gehore: Karelia, The Old Man & The Sea, The Flow, Wheel, Nucleus, Harvest, Book Of Hours, Rubankh, Slow Fire, Groundbound en Tabatah ten gehore. Tijdens het eerste optreden vertolkt de groep daarnaast ook Thoughts In Absence, This Far From The Sky en Here, terwijl op de tweede dag ook As I Turn, Where Solitude Remains, In Freedom en Road To Nowhere te horen zijn.

Deze twee concerten worden opgenomen door Yoshiaki Kondo, die daarbij geassisteerd wordt door Akinobu Mukaedani, Hiroki Yasuda en Yumi Kobayashi met de bedoeling deze opnamen binnen niet al te lange tijd openbaar te maken. Naast nummers van “Vemod” en “Nucleus”, bestaat de setlist ook uit nog niet eerder verschenen nummers, zoals Slow Fire, Groundbound, Tabatah, As I Turn en Road To Nowhere. De tournee wordt overigens op 13 oktober afgesloten in Osaka, alwaar de band geen andere nummers ten gehore brengt.

Improvisatie is altijd een belangrijk deel van concerten van Anekdoten, evenals het spelen van nog niet bekend materiaal. “Af en toe voegen we nieuwe nummers aan onze setlist toe”, vertelt Jan Erik Liljeström. “Het is een goede manier om bekend te raken met deze nieuwe nummers, waardoor ze meestal ook beter worden. Groundbound, bijvoorbeeld, is een nummer dat we al een poosje in verschillende arrangementen gespeeld hebben, maar kreeg pas in Japan haar definitieve vorm. Wij zijn van mening dat het handig is om enkele improvisaties in de setlist toe te voegen”.

Op 15 en 19 oktober worden de in On Air West opgenomen banden, terwijl de groep nog in Japan zit, gemixt in Gok Sound in Tokio door Yoshiaki Kondo, Anna Sofi Dahlberg, Jan Erik Liljeström en Peter Nordins. Daarbij verandert het kwartet de volgorde van de gespeelde nummers lichtelijk en worden in sommige gevallen de stiltes tussen de nummers ietwat ingekort. Hier blijft het echter bij, want de band besluit gelukkig geen overdubs aan het album toe te voegen.

Van het concert op 11 oktober selecteren ze Karelia, The Old Man & The Sea, Slow Fire, Thoughts In Absence en Book Of Hours. De nummers Harvest, The Flow, Groundbound, Road To Nowhere, Where Solitude Remains, Wheel, Tabatah, Nucleus en Rubankh zijn afkomstig van het tweede en laatste optreden in Tokio. Dit betekent dus dat niet alle gespeelde nummers op het album terecht zijn gekomen. This Far From The Sky, Here, As I Turn en In Freedom hebben de plaat niet gehaald.

1998
Intussen zijn in januari van het volgende jaar zowel Nicklas Berg als Peter Nordins weer in Studio Largen te vinden. Het tweetal is hier echter niet aan het werk voor een nieuw Anekdoten-project. Vanwege hun gezamenlijke voorliefde voor de klassieke horrorsoundtracks uit de jaren zeventig zijn de twee immers in gegaan op een aanbod van Stefan Dimle en Reine Fiske, respectievelijke bassist en gitarist van Landberk, een album op te nemen dat als hommage moet dienen voor deze muziek. Deze sessies worden overigens opgenomen door Roger Skogh, bekend van zijn werkzaamheden voor “Vemod” en “Nucleus”.

De volgende maand ligt het dubbele live-album van het viertal in de platenzaken. “Official Bootleg – Live In Japan” wordt door Arcàngelo, Anekdoten’s label in Japan, voorzien van een schitterende impressionistische uitklapbare dubbele elpeehoes in het formaat van een cd. Naast zes nummers van “Vemod” en vier van “Nucleus”, bevat dit kleinood ook vier niet eerder verschenen nummers, te weten Slow Fire, Road To Nowhere, Groundbound en Tabatah.

“Toen we naar de opnamen van beide concerten luisterden”, vertelt Jan Erik Liljeström, “kwamen we snel tot de conclusie dat we zo veel mogelijk gespeelde nummers op het album zouden moeten zetten in plaats van een selectie te maken voor een enkelvoudige cd. Op deze manier zou het album als een rechtvaardig naslagwerk kunnen dienen van de twee optredens in Japan. Bovendien konden we nu wel alle gespeelde nummers van “Vemod” op het dubbelalbum kwijt. Het werd namelijk steeds moeilijker voor ons om nog plezier te hebben tijdens het spelen van deze nummers. We zijn daarom ook blij dat we nu op dit album enkele gemoderniseerde interpretaties van deze nummers kunnen aanbieden”.

In juni vliegt Anekdoten naar de overzijde van de Atlantische Oceaan voor een nieuwe minitournee door de Verenigde Staten en Canada. Op 29 juni staat het viertal namelijk geprogrammeerd op Prog Est ’98 in Québec. De line-up van dit meerdaagse festival bestaat verder uit bands als IQ, Le Orme, Clepsydra, Indiscipline en Timothy Pure. Het kwartet speelt een lange set van maar liefst zeventien nummers, waarvan er zes afkomstig zijn van “Vemod” en drie van “Nucleus”. Daarnaast brengt de band ook drie nummers ten gehore van “Official Bootleg – Live In Japan”. Onder de overige tracks bevinden zich één cover en vier nieuwe stukken; Eden, Concorde, For Someone en een improvisatie met componenten van Hole en Kiss Of Life.

“Nieuwe nummers ontstaan tegenwoordig steeds meer uit improvisaties dan vroeger”, vertelt Jan Erik Liljeström. “Ik denk dat dat in veel van onze nieuwe stukken te horen is. We improviseren veel in de repetitieruimte, maar we zijn echter tot de conclusie gekomen dat we niet over de benodigde muzikale vaardigheden beschikken om dat ook op het podium te doen, zoals King Crimson dat ooit deed. Sinds 1994 spelen we tijdens de concerten semi-improvisaties. Om echter alleen maar goed gerepeteerde nummers te spelen wordt al snel langdradig en saai, zodat we waarschijnlijk nog meer improvisaties aan onze setlist zullen toevoegen. Hierdoor zijn we namelijk beter in staat om meer variatie in onze setlisten te leggen”.

De volgende maand spelen Nicklas Berg, Anna Sofi Dahlberg, Jan Erik Liljeström en Peter Nordins ook twee concerten in de Verenigde Staten op 3 juli in Fort Washington en op 9 juli in Wheaton. In Fort Washington deelt Anekdoten het podium met de twee bands Always Almost en The Dark Aether Project, terwijl in Wheaton alleen de laatste groep present is. Op beide dagen speelt de band geen nieuwe nummers.

In september wordt in Studio Largen onder leiding van Roger Skogh de opnamen voor het album van het samenwerkingsverband tussen Anekdoten en Landberk afgerond. Nicklas Berg (Mellotron, Fender Rhodes, Theremin, sampler, gitaar en bas), Stefan Dimle (basgitaar, Mellotron en Moog), Reine Fiske (gitaar, Mellotron, viool en Fender Rhodes) en Peter Nordins (drums, percussie en Mellotron) nemen onder de groepsnaam Morte Macabre in totaal acht nummers op. Het resultaat van deze coöperatie verschijnt onder de titel “Symphonic Holocaust” de volgende maand op de markt.

De tracklist bestaat uit Apoteosi Del Mistero (“City Of The Living Dead”), Threats Of Stark Reality (eigen compositie), Sequenza Ritmica E Tema (“The Beyond”), Lullaby (“Rosemary’s Baby”), Quiet Drops (“Beyond The Darkness”), Opening Theme (“Cannibal Holocaust”), The Photosession (“Golden Girls”) en Symphonic Holocaust (eigen compositie). De dubbelelpee bevat overigens een bonustrack in de vorm van Irrealta Di Suoni (“City Of The Living Dead”).

1999
Na een buitengewoon lange periode van het componeren en repeteren van nieuw materiaal start de band pas eind augustus van het volgende jaar met de opnamen voor haar derde langspeler. Deze vinden plaats in haar eigen repetitieruimte en in de roemruchte studio’s van Atlantis Grammofon in Stockholm, onder meer bekend van ABBA, Elvis Costello, Lenny Kravitz en Motorpsycho. Deze sessies worden vijf weken later afgesloten, waarna de banden door Landberker Simon Nordberg (“Vemod”) afgemixt worden. Het album wordt “From Within” gedoopt en verschijnt begin oktober 1999 in de platenzaken.

“Toen we pas begonnen componeerden we de nummers voornamelijk tussen onze repetities door”, vertelt Jan Erik Liljeström, “maar nu zijn de basisstructuren van de nummers vaak het resultaat van langdurige jamsessies in de repetitieruimte. Ik geloof dat door deze verandering onze muziek de laatste jaren beduidend natuurlijker en intuïever is geworden. Peter is nu ook meer betrokken bij het hele proces. Hij heeft een goed gevoel voor melodie en komt vaak met geweldige ideeën”.
“Iedereen heeft zich in loop der jaren verder kunnen ontwikkelen als muzikant en zanger”, vervolgt de bassist, “en we kunnen nu ook veel beter naar elkaar luisteren. Hierdoor zijn we nu wel in staat de juiste aanpassingen te doen aan een nummer. We zijn eigenlijk volwassen geworden. Volgens mij pakt dit niet altijd even goed uit voor bands, maar ik hoop dat het voor ons wel een goede zaak is. Daarom is “From Within” lang niet zo furieus als “Nucleus”, maar klinkt het veel samenhangender en volwassener. Op een goede manier, hoop ik”.

Met “From Within” wilden we weer terug naar de meer natuurlijk voortvloeiende stukken”, gaat hij verder. “Om goed van “Nucleus” te kunnen genieten, moest je in een bepaalde stemming zijn, maar ik denk dat “From Within” juist net andersom kan werken. Wanneer je het album opzet, kom je immers vanzelf in een bepaalde stemming. “Nucleus” is erg brutaal, terwijl “From Within” meer ontwijkend is. We vonden het ook belangrijk dat je ons als band kon horen spelen op het album en daarom hebben we weinig overdubs toegevoegd.”.

“Ik denk dat het wel even duurt voordat het album je echt grijpt”, verklaart Nicklas Berg in 2000. Ik heb de afgelopen tijd verschillende mensen over “From Within” gesproken. Sommige fans waren in eerste instantie een klein beetje teleurgesteld dat het album geen tweede “Vemod” of “Nucleus” was geworden, maar vonden het album wel met elke luisterbeurt beter worden”.

Kort na het openbaar maken van “From Within” gaat Anekdoten in oktober op tournee door Italië, Duitsland, Frankrijk en België. De band speelt achtereenvolgens in Mantova, Würzburg, Stuttgart, Gera, Parijs (met Nebelnest) en Vinalmont. Tijdens deze korte tournee brengt het viertal in totaal twaalf verschillende nummers ten gehore, waarbij de nadruk op het dan net verschenen album ligt. De band speelt namelijk From Within, The Old Man & The Sea, Groundbound, Nucleus, Hole, Slow Fire, Book Of Hours, Kiss Of Life, The Sun Absolute, Wheel, Karelia en King Crimson’s Easy Money.

In december vertrekken de vier naar Zuid-Amerika voor hun eerste tournee door dat werelddeel. Op 3 december speelt de band op het Buenos Aires Prog ’99 festival in de Argentijnse hoofdstad. Ruim een week later maakt Anekdoten haar opwachting bij het Rio Art Rock Festival in Rio de Janeiro. Deze minitournee wordt één dag later, op 12 december 1999, afgesloten met een optreden in, het eveneens Braziliaanse, Macaé. Tijdens deze trip speelt de band nagenoeg dezelfde nummers als bij de korte Europese tournee van oktober.

2000
In januari van het volgende jaar brengt het Franse label Musea Records haar derde sampler uit. “Un Voyage En Progressif” is een uitermate succesvolle serie die vooral dient ter introductie van, veelal, onbekende en zelfs obscure namen uit de hedendaagse progrockwereld. Voorzien van de ondertitel “Nouveautes Musea 2000 – Volume 3” bevat de compilatie namen als XII Alfonso, Aelian, Anekdoten, Cast, Kennedy, Kenso, Ken’s Novel, Quidam, Motoi Sakuraba, Ten Jinn en Teru’s Symphonia. De bijdrage van Anekdoten bestaat het titelnummer van “From Within”.

In maart van datzelfde jaar is Anekdoten wederom op de planken te bewonderen tijdens een drietal concerten in Zweden en Noorwegen. Het viertal speelt op 22 maart in Gothenburg, op 25 maart in Asker en op 26 maart, samen met het Noorse Motorpsycho, in Skien. Tijdens deze concerten brengt de band een keuze uit haar repertoire ten gehore, inclusief het van de Japanse versie van “Vemod” bekende Sad Rain en nieuwkomer Somewhere Down There.

Ter voorbereiding op het optreden tijdens het illustere NEARfest 2000, geeft Anekdoten op 14 juni 2000 een concert in New York City. De groep speelt daar twaalf nummers, waaronder geen nieuw materiaal. Drie dagen later maakt de band haar opwachting tijdens NEARfest 2000 in Bethlehem. Tijdens dit tweedaagse progfestival maken ze deel uit van een indrukwekkende line-up van bands, waaronder DFA, Iluvatar, Happy The Man, Nexus, Il Balletto Di Bronzo, Thinking Plague, Pär Lindh Project en Transatlantic.

Na dit Amerikaanse avontuur speelt de band nog een drietal concerten in dit jaar, waaronder een driedaags festival in Stockholm op 20 augustus 2000. In diezelfde stad geeft Anekdoten samen met Qoph bijna vier weken later weer een concert, waarbij de vier enkel bekend materiaal ten gehore brengen. Op 21 september speelt de band haar laatste concert van de twintigste eeuw. Tijdens dit optreden in de Finse hoofdstad Helsinki wordt de band vergezeld door Alamaailman Vasarat en Höyry-kone. Ook nu speelt de band geen nieuwe nummers.

2001
Het volgende jaar geeft Anekdoten slechts drie concerten. Het eerste vindt plaats in Oslo op 1 juni 2001, waarbij de band een dertiental nummers ten gehore brengt. Onder deze bevinden zich twee nieuwelingen, te weten Seljak en Gravity. Het tweede concert vindt op 22 juli plaats tijdens de Würzburg Freakshow in de gelijknamige Duitse stad. De band speelt daar overigens samen met Present en Magma. Het laatste concert in 2001 is het Peace And Love festival in Borlänge op 4 augustus, waarbij de band slechts zeven nummers ten gehore brengt.

2002 – 2003
Dan wordt het angstig stil rond de vier protagonisten van dit relaas. Nadat 2002 voorbij gaat zonder enig concert, start Anekdoten in januari 2003 met de opnamen van een nieuw album. Dit vierde album wordt opgenomen in de studio’s van Atlantis Grammofon en Sisu Sound. Nadat het viertal is bijgestaan door Roger Skogh (“Vemod”), Simon Nordberg (“Vemod” en “From Within”) en Tommy Andersson (“Nucleus”), besluit het viertal dit keer het album alleen te produceren.

“Nicklas is de belangrijkste componist binnen de band”, vertelt Jan Erik Liljeström over de posities en taken in de groep. “Hij is de echte muzikale leider en ik zie Anekdoten niet zonder hem verder gaan. Hij is ook de enige die bij alle repetities aanwezig zou moeten zijn, omdat de rest er anders wat verloren bij zou lopen. Peter is een heel betrouwbare kracht. Hij beheerst zijn instrument het best van ons allemaal en heeft een bijzonder goed ontwikkelde muzikaliteit. Hij kan uitstekend nieuwe dingen vinden om te spelen. Een paar jaar geleden hebben we een vibrafoon gekocht en hij komt steeds met meest mooie melodielijnen op dat ding. Hij is daarnaast ook verantwoordelijk voor de distributie van onze merchandise”.

“Anna Sofi draagt niet erg veel bij aan het schrijfproces”, vervolgt hij, “maar zij heeft een geweldig gevoel voor sfeer en stemming. Zij zorgt ook voor een goede balans binnen de band. Bovendien is ze een geweldig persoon en een goede vriendin. Zij is ook verantwoordelijk voor de basisindeling van onze website. Ik speelt basgitaar en schrijf de meeste teksten, maar soms kom ik ook met enkele bruikbare muzikale stukken. Ook beantwoord ik de meeste interviewvragen en verzorg ik de andere correspondentie (meestal per e-mail). Ik ben ook belast met het uitstippelen van de tournees, het bijhouden van de administratie, het betalen van de rekeningen en het vernieuwen van de reeds genoemde webpagina. Ik regels eigenlijk alles wanneer we op tournee zijn. Ik probeer ook alles bij elkaar te houden, niet alleen muzikaal…”.

De Poolse tak van Warner Music brengt in samenwerking met Rock Serwis in februari 2003 een verzamelalbum op de markt. Het door Piotr Kosinski samengestelde “Muzyczne Pejzaze” bevat een bonte verzameling progressieve rockacts met namen als The Flower Kings, Morte Macabre, Steve Hackett, Henry Fool, Dream Theater, RPWL, Anekdoten, Peter Hammill en Quidam. Anekdoten wordt vertegenwoordigd door Kiss Of Life van “From Within”.

Ondertussen worden de opnamen aan het nieuwe album in april van dat jaar afgerond, waarna het materiaal in mei wordt afgemixt door Janne Hansson en Simon Nordberg. Het nieuwe album wordt de volgende maand onder de titel “Gravity” uitgebracht op Virtalevy. De muziek op dit album is een verdere verkenning van de reeds op “From Within” ingeslagen wegen. Daarbij laat het viertal haar ouderlijke huis, King Crimson, steeds verder achter zich.

Vlak na het uitbrengen van “Gravity” geeft Anekdoten een drietal concerten in Frankrijk, België en Duitsland. Op 8 juni 2003 staat het viertal op het podium tijdens het Festival Eclipse in Orthez. Drie dagen later speelt de groep in Verviers en de korte tournee wordt 15 juni afgesloten tijdens het Freakshow Artrock Festival te Würzburg. De line-up van dit festival bestaat, naast Anekdoten, uit The Watch, Paatos, Änglagård, Magma, Trigon, High Wheel en One Shot.

De setlist van deze drie concerten bestaat uit Monolith, From Within, Groundbound, Ricochet, SW4, Kiss Of Life, Hole, What Should But Did Not Die, Book Of Hours, Gravity en The Old Man & The Sea. In Frankrijk en België speelt Anekdoten ook Slow Fire, terwijl Karelia en Seljak alleen in België en Duitsland worden gespeeld. Het Belgische publiek wordt daarnaast nog getrakteerd op Harvest en King Crimson’s Easy Money (voor het eerst in vier jaar).

Op 22 en 23 augustus geeft Anekdoten twee concerten in Noorwegen, waarbij ze in Trondheim een improvisatie onder de voorlopige titel A Flower ten gehore brengt. Eén dag later speelt het kwartet slechts zeven nummers tijdens het Rock Am Sogn Festival in Sogn Studentby. Ruim een maand later, op 27 september om precies te zijn, treedt Anekdoten samen met Qoph weer op in Stockholm.

In een weekend tijdens de nazomer van 2003 neemt Anekdoten haar eerste videoclip op. Deze in de omgeving van Stockholm opgenomen clip van The War Is Over is geproduceerd door Tord Lindman. De laatstgenoemde is vooral bekend als gitarist/zanger van het legendarische Änglagård en verdient inmiddels de kost met allerlei fotografiewerk, waaronder dat van “Gravity”. Aangezien de kans niet erg groot is dat deze clip op de gebruikelijke kanalen te zien zal zijn, is deze te bewonderen via de website van de band zelf.

Eind september van dat jaar brengt platenlabel Arcàngelo de Japanse uitgave van “Gravity” op de markt. De eerste oplage, gelimiteerd tot zo’n 1500 exemplaren, is fraai verpakt in een elpeehoes op ceedeeformaat en bevat een extra cd met drie nummers. Hole, Wheel en Somewhere Down There zijn alledrie afkomstig van het concert dat Anekdoten in juni 2000 tijdens NEARfest heeft gegeven in het Amerikaanse Bethlehem.

Half oktober vertrekt het Zweedse viertal richting Polen voor de eerste concerten in dat land. Daar speelt Anekdoten op 23 oktober in Bydgoszcz, op 24 oktober in Krakow en op 25 oktober in Kielce. De setlist van deze korte tournee is een selectie uit alle albums; Karelia, The Old Man & The Sea, The Flow en Wheel (“Vemod”), Nucleus, Harvest en Book Of Hours (“Nucleus”), From Within, Kiss Of Life, Groundbound, Hole en Slow Fire (“From Within”) en Monolith, Ricochet, What Should But Did Not Die, SW4, Gravity en Seljak (“Gravity”). Daarnaast speelt de band ook Sad Rain, Somewhere Down There en twee improvisaties onder de veelzeggende titels Peebreak en Changing Head.

Het laatste concert van dat haar vindt plaats tijdens het Live Argh Festival op 15 november in het Zweedse Gävle. Anekdoten opent het concert met Monolith, dat gevolgd wordt door From Within, Groundbound, Ricochet, What Should But Did Not Die, SW4, Kiss Of Life, Hole, The Old Man & The Sea, Sad Rain, Nucleus en Gravity. De toegift bestaat uit Book Of Hours en Slow Fire.

Word vervolgd…?

Terug