Redactie: Wouter Bessels
Datum: 2 oktober 2012

Willem Ennes 2006

De noorderling met de grote bril.
Zo stond toetsenist Willem Ennes vooral bekend in het begin van de jaren zeventig, toen Solution als opkomende progressieve act van eigen bodem van zich liet horen. De groep werd op de Grote Markt van Groningen – de thuisbasis van de band – al vroeg in 1971 vastgelegd door Anton Corbijn, met de Martinitoren op de achtergrond. Ennes was de man achter het Farfisa-orgel en in dat genoemde jaar waarin het debuut van Solution uitkwam ook al achter een Moog-synthesizer. Later deelde hij met saxofonist Tom Barlage de toetsen, toen die een grotere rol gingen spelen in de muziek van Solution.

Willem Ennes, afkomstig uit een muzikale familie, was altijd een man van de productie, met de puntjes op de i en een smaakvol geluid. Dat liet hij ook in maart 2006 horen, toen hij nog twee keer samen met zijn oude kompanen op het podium stond in Club Panama in Amsterdam. Het zou de definitieve zwanenzang van Solution worden. Een jaar later werd bij Ennes prostaatkanker geconstateerd en zes jaar later, 6 september 2012, overleed hij aan de gevolgen van alvleesklierkanker. De schrik van zijn overlijden was groot, zo bleek uit de vele steunbetuigingen en reacties op Facebook.

Willem Ennes (onder) met Solution 1972

Met een jazzy geluid en niet bang voor experimenten met wah-wah pedalen en gebruik van sustain drukte Ennes zijn stempel op het vroege Solution materiaal. Wat de groep in die eerste jaren miste, was een goede producer. Die werd in 1975 gevonden in Gus Dudgeon, het jaar overigens waarin Solution terugkwam na twee jaar van relatieve chaos. Problemen met bassisten en de onvermijdelijke diensttijd van zowel Ennes als Barlage. Toch voelden de leden dat het beste van Solution nog moest komen. En dat bleek zo te zijn: op het Rocket-label van onder anderen Elton John bracht de groep “Cordon Bleu” uit, een album dat nog steeds als een van de best klinkende van een Nederlandse band uit die jaren geldt. Met zijn pastorale orgelklanken en funky spel op de elektrische Fender Rhodes-piano zet Ennes de toon in ‘Chappaqua’, met het volle saxgeluid van Tom Barlage en natuurlijk die solide ritmesectie van Guus Willemse en Hans Waterman.
Opvolger “Fully Interlocking” was een plaat met dezelfde formule, maar waarin het geluid wat dromeriger klonk. Ennes bleef trouw aan zijn Fender Rhodes en Hammond orgel: hij was in die jaren een groot liefhebber van Little Feat en wilde Solution vooral laten swingen. De jaren van experimenten waren wat hem betreft voorbij.

De laatste twee albums van de band werden ontvangen met gemengde gevoelens. De jazz gleed steeds meer weg uit het Solution-geluid, terwijl de rock en funk gingen domineren. De vorm van de muziek werd verheven boven de inhoud. Captain Willie was misschien wel het laatste beste artistieke werk van Willem Ennes dat hij aanleverde.
Met zijn hoofd zat hij in het begin van de jaren tachtig steeds meer bij producties voor andere artiesten. Time Bandits, Fox The Fox, Peter Schneider, The Mo, Het Goede Doel en ook de Margriet Eshuijsband kregen hulp van Ennes, zowel productioneel als van zijn toetsenbijdragen, al dan niet samen met Tom Barlage. Met Barlage bleef Ennes regelmatig werken, terwijl Waterman en Willemse aan de andere kant ook met elkaar in contact bleven. Dat bleef zo tot de genoemde reünie in 2006.

Grote bijdragen leverde Willem Ennes ook aan de theaterproducties van Thé Lau, Adèle Bloemendaal, Karin Bloemen, waarvoor hij begin jaren negentig haar bekroonde nummer Zuid Afrika arrangeerde en voor wie hij muzikaal leider was, en de musical “De Jantjes” die hem in 2005 een Johnny Kraaijkamp Musical Award opleverde. Tussen de bedrijven door was hij steun en toeverlaat van zijn echtgenote Astrid Joosten (met wie hij sinds 2000 was getrouwd) bij haar presentatieklussen. Ennes zat veelvuldig naast haar achter zijn piano om haar muzikaal te begeleiden.

Zo verbreedde Ennes zijn muzikale activiteiten op tal van gebieden. Het kostte Willemse en Waterman daarom jaren om Ennes (en ook Barlage) te overtuigen van een reünie van Solution. Dat velen daarop zaten te wachten, bleek wel uit de grote belangstelling die met name via internet aan het daglicht kwam. Ennes stemde toe en imponeerde als geen ander tijdens die concerten op 19 en 20 maart 2006. Captain Willie kon het nog steeds. Tot grote vreugde van zijn collega’s.

Vlak voor de uitvoering van zijn Captain Willie tijdens het tweede reünieconcert sprak Guus Willemse: ‘al die jaren was ik niet vergeten hoe goed hij was en toen we weer gingen repeteren voor deze optredens wist het weer: tjonge, wat een goede toetsenist.’ Het was ook de enige keer dat Joosten haar echtgenoot kon zien spelen met de groep en waarvan zij, getuige de registratie op dvd van een van de 2007-concerten, zichtbaar erg genoot.

In de periode vlak voor zijn overlijden kwam het werk van Solution onverwacht weer in de belangstelling, toen het Engelse label Esoteric heruitgaven aankondigde van de eerste twee Solution-albums. Niet snel daarna kwam het Nederlandse Pseudonym met het bericht dat er een ‘Mythology’ in de maak was van Solution, waarop het complete werk van de groep tussen 1971 en 1977 zal komen te staan. Willem Ennes zou die set niet meer zien uitkomen, terwijl de Engelse heruitgaven een week voor zijn dood in de winkels lagen. Onbedoeld een passend eerbetoon om de muziek, waaraan de Groninger een grote bijdrage heeft geleverd, levend te houden en verder de 21e eeuw in te sturen.