Interview Anathema – Vincent Cavanagh over de storm voor de stilte

Interview: Mario van Os
Datum: 5 maart 2012

Anathema is een Britse band uit Liverpool, die in 1990 begonnen is als een death metalband, maar die ondertussen beschouwd mag worden als één van de meest progressieve bands die we kennen. Op 16 april 2012 lanceren zij hun negende studio album “Weather Systems”. Hoog tijd voor Progwereld om  deze band eens wat vragen te gaan stellen. Zanger en gitarist Vincent Cavanagh was zo vriendelijk om al onze vragen te beantwoorden. Na de nodige chit-chat over zijn trip vanuit Parijs, introductie van Progwereld en wat wel of niet binnen het proggenre valt, beginnen we het interview.

Laten we beginnen met het nieuwe album “Weather Systems”. Ik heb het album al kunnen beluisteren als een streaming promo en ik vind het een geweldig goed product.
Dank je.

Ik moet eerlijk zijn, toen ik het nummer The Beginning And The End voor het eerst hoorde, als voorproefje op het internet, had ik mijn bedenkingen. Maar nu ik het album in z’n geheel heb gehoord, is het voor mij een perfecte cd en zelfs dat nummer past perfect bij het geheel.
Inderdaad, het is nogal uitgekleed transparant als het begint, maar dat heb je nodig na The Storm Before The Calm. Je hebt net ruim 9 minuten geluisterd naar een intense trip en dan is een nummer met alleen piano en een beat een welkom rustpuntje. In de context van het album past het perfect.
We hebben het album ook gemaakt om van voor naar achter te beluisteren. Het voelt alsof het een continue stroom is. Al onze albums hebben dat, ”Falling Deeper“ heeft dat en “We’re Here Because We’re Here”, maar bij deze is dat net iets beter gelukt. Na het beluisteren van het album denk je: WOW was dat 55 minuten? De samenhang van het album lijkt gewoon beter en ik ben daar trots op.

Kun je vertellen hoe het album tot stand is gekomen?
Het album is ontstaan als vier nummers The Gathering Of The Cloud, Lightning Song, Sunlight en The Storm Before The Calm. Deze zijn tijdens de opnamen van “We’re Here Because We’re Here” ontstaan. Maar we konden geen enkel nummer op “We’re Here Because We’re Here” zetten, want je kunt de nummers niet uit elkaar halen, ze horen bij elkaar. In maart vorig jaar (2011) hebben we toen Internal Landscapes in de studio opgenomen. Ik kwam met een oude tune van Danny, een akoestisch gitaar ding, dat hij helemaal vergeten was. En we hebben het vandaar verder opgebouwd. Toen we dat nummer hadden gecreëerd, konden we dat samen met die andere vier uitbrengen als een mini-album. Maar we dachten dat we nu iets hadden waar we een compleet album mee konden maken. Het was te goed om als tussendoortje uit te brengen. We hebben toen eerst wat tijd genomen om aan “Falling Deeper” te werken en zijn daarna naar Oslo gegaan, naar Christer´s studio, om de rest van de nummers, Untouchable Part 1 en 2, The Beginning And The End en The Lost Child, op te nemen. En we hebben nog een nummer opgenomen, maar dat paste niet bij dit album. Dus dat is weer voor het volgende album. Haha! We zijn zeer tevreden over het album. Het gevoel is goed, het album loopt goed. We hoefden er niets meer aan te veranderen. We willen nogal eens blijven rommelen en aanpassen, maar dit album voelde meteen goed.

Je vertelde al dat het album één geheel is en doorlopend beluisterd moet worden. Is het een conceptalbum of zijn de nummers geschreven rondom een thema?
Het is een thema of eigenlijk een uitbreiding op een thema. Er zit wel een concept achter “Weather Systems”, de metafoor is overduidelijk aanwezig. Maar het album is een uitbreiding op dat concept. De metaforen zijn overigens ‘diepe emotionele ervaringen’ en ‘de filosofie op het leven’. En natuurlijk heeft elk nummer een connectie met een ander, maar je kunt altijd connecties vinden. Maar uiteindelijk is het een erg eerlijk album. Zo heeft het nummer The Lost Child een meer abstracte uitstraling, minder direct. Het is meer als een schilderij. Je kunt het onderwerp visualiseren, met je koptelefoon op wegdromen. Een uitbarsting van emoties.

In de persinfo beschrijven jullie het album als: “Geen achtergrondmuziek voor feestjes. De muziek is geschreven om de luisteraar diep te beroeren”. Wat bedoelen jullie daarmee?

Ja … Danny stelde dat zo. Persoonlijk vind ik het niet belangrijk waar je onze muziek beluistert. Al luister je er naar in de auto, maar dan wel zonder koptelefoons…
Het is wel een album dat je van voor naar achteren moet luisteren. Alhoewel ik moet toegeven dat ik meestal begin met nummer 6, The Storm Before The Calm. Ik moet dat eerst horen en dan de rest van het album. Het album start rustig, bouwt op naar de climax en daarna volgt nog een aantal ballads. We doen overigens veel ballads op al onze albums.

Maar jullie doen al veel ballads sinds “Judgement”.  En ik hou van al jullie albums! Alleen “Hindsight” and “Falling Deeper” vind ik minder.
Ja, dat zijn tussendooralbums, die meer akoestisch zijn. Alhoewel “Falling Deeper” vooral orkestraal is, waar ik heel erg van hou. Je kunt het niet vergelijken met ons normale werk zoals “Weather Systems’ of “We’re Here Because We’re Here”. Het is helemaal anders. Maar ik ben er erg trots op en erg gelukkig mee. Als je zoiets gedaan hebt, dan opent dat ook nieuwe mogelijkheden. Ons werk met Dave Stewart is geweldig en ik hoop dat we dat kunnen continueren. Dave is een genie. Zoals hij ons werk heeft gearrangeerd is briljant, zoveel diepte en kwaliteit is verbluffend. Alles wat hij doet is overigens geweldig. Hij heeft zojuist een album gemaakt met Steven Wilson en Mikael Akerfeldt (het album “Storm Corrosion” dat binnenkort verschijnt – MvO). Dat moet wel geweldig zijn en ik ben zeer benieuwd naar dat resultaat. Je hebt die twee geniale muzikanten en dan Dave Stewart die de strijkers arrangeert. Ik kan niet wachten om dat te horen!

Laten we teruggaan naar het nieuwe album. Ik denk dat het wederom anders is dan het vorige album “We’re Here Because We’re Here”, dat overigens tweede werd in onze jaarlijkse poll.
Dat is erg goed om te horen, dank jullie lezers om op ons te stemmen. Wie werd overigens eerste?

Gazpacho werd eerste met “Miss Atropos”
Oh, maar dat is oké. Dat is ook een geweldige band. Die net als ons op Kscope wordt uitgebracht.  Ze brengen heel goede muziek uit en we zijn erg blij daar bij te horen. Ons vorige label werd overgenomen door Sony en die lieten toen veel bands vallen, waaronder wij. Dat is één van de redenen geweest dat het bijna 8 jaar heeft geduurd voordat we toen een nieuwe album uit konden brengen. Een erg frustrerende periode en ik ben erg blij dat die voorbij is. We konden toen geen muziek maken, we hebben slechts 4 dingen in 4 jaar kunnen uitbrengen via internet, myspace en zo.

Jullie nieuwe album klinkt naar mijn mening weer anders dan de vorige. Zoeken jullie bewust elke keer naar verandering?
Dat gaat eigenlijk vanzelf. Het is een evolutie. In het creatieproces kijken we nooit terug, maar vooruit. Je bent al in die nieuwe ruimte, nieuwe deuren zijn geopend en je wilt iets nieuws creëren. Het is een natuurlijke evolutie. En zeker bij progressieve muziek, want dat is wat de term “progressief” inhoud: vooruitgang.  En dan zijn we zeker een progressieve band.

En zeker Anathema heeft veel veranderingen ondergaan, komend van een doom/death metal band tot waar jullie nu zijn.
Darren White was onze eerste zanger en hij had een compleet andere stem. Hij was ook goed maar anders. Toen we meer melodieuze dingen wilden gaan doen, paste hij daar niet meer bij. En toen hebben ze mij als zanger aangewezen. Ik wou dat eigenlijk helemaal niet. Ik was erg gelukkig met alleen de gitarist te zijn. Maar ik moest wel, want we waren al in de studio en de rest kan helemaal niet zingen. En ik leer nog steeds als zanger. Het goede van “Weather Systems” is dat onze producer Christer-André Cederberg veel uit mijn stem heeft gehaald. Hij heeft de oren die alles horen en die mij uitdagen om verder te gaan. Soms hadden ze de opname al, maar wilden ze kijken wat ik nog meer kon. Daar heb ik erg veel van geleerd. Bijvoorbeeld bij Internal Landscapes heeft hij mijn stem tot grote hoogten gekregen. Het begint met lange, soepele noten en het bouwt op tot hogere en hogere noten. Zo ook bij The Beginning And The End, Christer heeft me dingen laten doen waarvan ik niet wist dat ik het kon en die ik anders nooit geprobeerd zou hebben. Heb je Peter Carlsen’s album “Clocks Don’t Count” gehoord? Dat heeft hij ook geproduceerd. Het is niet zozeer een progressief album, maar een ‘singer-songwriter’ album. Maar het geluid is perfect. Dat moet je zeker eens proberen.

Het nummer Internal Landscapes begint met een verteller (narator). Dat ben jij volgens mij niet, wie doet dat?
Ik ben het inderdaad niet. Ik zou willen dat ik zo kon spreken. Maar het komt uit een documentaire uit 1981 over bijna doodervaringen. Deze man, die Joe heet, vertelt over zijn eigen ervaring. Danny vond deze documentaire en het sprak ons erg aan. De zware diepe stem en het hartverscheurende emotionele verhaal over zijn eigen dood en het afscheid moeten nemen van zijn vrouw heeft ons erg getroffen. Of je er in gelooft of niet, je moet de man respecteren om wat hij heeft beleefd en wat hij heeft moeten doorstaan. Zijn emotie was erg diepgaand en eerlijk, zoals hij het beleefd heeft. Danny heeft contact gezocht met de producer van deze documentaire, Kenneth Ring. Ring zei dat de man nog steeds leefde en heeft ons in contact gebracht met Joe. De stem van Joe was nog niet veranderd, hij heeft nog steeds diezelfde warme diepe stem. Hij heeft het dus overleeft en leeft nog steeds na ruim 30 jaar. Wat mij persoonlijk het meeste trof was het feit dat hij wist dat hij dood zou gaan en dat hij alle kracht verzamelde om afscheid te nemen van zijn vrouw. Voor mij heeft dat ook een betekenis naar mijn naasten, die zijn het belangrijkste in je leven. De rest is dan minder belangrijk. Zelfs mijn muziek komt dan op de tweede plaats. Joe was aanwezig bij de opnames van het nummer en dat was geweldig. Het is voor ons nu echt meer geworden dan zomaar een sample van een documentaire.

Is jullie nieuwe album meer toegankelijk voor het grotere publiek?
Misschien wel, het zou zomaar kunnen. Het zou iedereen kunnen raken. Het heeft melodie en eerlijkheid, met veel diepte en gevoel in het concept. Het zou potentieel veel mensen kunnen raken.
Maar bij de creatie van het album denken we daar niet over na, we willen gewoon onze muziek maken en ons gevoel er in leggen. We kunnen daarna alleen maar hopen dat iemand het ook mooi vindt.

In de persinfo schrijven jullie dat het album gaat over tegenstellingen: geboorte – dood, licht – donker, liefde – angst. Kun je dat toelichten?
Ja, en gekte – euforie, liefde – verlies, hoop – kracht, de simpele waarheden van het leven. Ook in onze vroegere nummers hebben we dat wel, maar nu is het meer direct. Meer melodisch en  minder poëtisch. Soms heb je niet eens teksten nodig om een gevoel over te brengen. Dat is de kracht van de melodie. En als je dan de perfecte tekst hebt die bij die melodie past, dan ben je er. En soms, bijvoorbeeld bij klassieke en elektronische muziek, verpest de tekst de melodie. Daarom kan ik ook van instrumentale muziek houden.

Over jullie teksten gesproken, ik heb nog een vraag die ik van mijn collega moest stellen: Sinds 2005 hebben jullie teksten een andere vlucht genomen met thema’s zoals licht en liefde. Dit staat in schril contrast met hun jullie eerdere instelling. Heeft dit iets te maken met de andere instelling van Danny in het leven?
Dat is het niet alleen. Danny is inderdaad veranderd. Hij is nog niet helemaal uit het donker, maar hij is in elk geval veel gelukkiger. Vroeger schreef hij alleen over de donkere dingen, nu schrijft hij over meerdere emoties in zijn leven. Niemand is altijd ongelukkig of altijd volledig gelukkig en iedereen heeft meerdere emoties. Het valt alleen meer op omdat hij vroeger alleen maar over de donkere kant schreef.

Jullie muziek is in de loop van jullie carrière ook zeker veranderd.
Zoals ik al zei, onze muziek is zeker progressief. We proberen elke keer te verbeteren. En er zitten zeker grotere sprongen tussen “Eternity” en “Alternative 4” en tussen “Etnernity” en “The Silent Enigma” en ook weer tussen “A Natural Disaster” en “We’re Here Because We’re Here”. En met het volgende album zullen we nog een grotere sprong maken.  En dat komt zeker binnen twee jaar uit.

En heb je verder nog plannen voor de toekomst?
Ik ben momenteel ook bezig met mijn eigen solomateriaal, zeker in de komende maand totdat we weer met de band gaan voorbereiden voor de tour. Ik probeer zoveel mogelijk tijd te besteden aan mijn eigen materiaal en ik zal wel zien waar ik ben als we met de tour beginnen. Het zal heel anders zijn dan Anathema. Maar ik weet nog niet wanneer ik daarmee klaar ben.

Oké, bedankt voor het interview. Graag tot een volgend keer.
Jij ook bedankt voor het interview. Het was erg prettig. Ik hoop dat jullie lezers gaan genieten van het album.