Interview Martijn Balsters Progpower Europe

Door Ruard Veltmaat

Progpower Europe is een festival dat elk jaar in het eerste weekend van oktober in het Limburgse Baarlo wordt gehouden. Inmiddels is het festival uitgegroeid naar drie dagen, maar tegenwoordig wordt er vaak op de donderdag voorafgaand het festival al een pre-party gehouden in kasteel de Berckt, dat ook gehuisvest is in het dorp. Het festival kenmerkt zich door de uitstekende progmetal namen die er spelen, maar ook door de fabelachtige sfeer onder de bezoekers, organisatie en bands, die zich onder de bezoekers bewegen als ze zelf niet hoeven te spelen. Recensent Ruard Veltmaat heeft een gesprek met voormalig gitarist van “The Dust Connection” Martijn Balsters, één van de grondleggers van het festival. Samen met ‘groundfather’ René Janssen, het onbetwiste boegbeeld van Progpower Europe, Christian Rademaker, Dries Dokter, Rob Prikanowski, Rob Linssen, Niels Jensen, Ralph Peulen, Jeroen Geraedts, Davey Schouenberg en Rico Noijen is hij verantwoordelijk voor de organisatie van het progmetal feest.

Martijn, fijn dat je ons zo kort na het festival te woord wil staan, er zitten namelijk weer vier drukke dagen op, kijk je tevreden terug naar deze editie?
Absoluut! Alles is prima verlopen, het niveau van de bands was erg hoog. De reacties van de bands en bezoekers zijn tot dusver erg positief. Kortom, nog steeds aan het nagenieten!

Uit hoeveel edities bestaat het festival nu, en bij hoeveel festivals ben jij persoonlijk betrokken geweest?
We hebben er zojuist alweer de 18^e editie op zitten. Ik ben medeoprichter van het festival en was er dus vanaf het prille begin in 1999 bij.

Is alles goed verlopen of is er nog wat fout gegaan?
Nee, er waren gelukkig geen noemenswaardige incidenten. We werken al jaren met een vaste crew die ondertussen zo op elkaar ingespeeld is, dat alles soepel verloopt. Mede door een goede voorbereiding. Het is tijdens zo’n weekend hoogstens wat bijspringen waar nodig.

Hoeveel bezoekers mochten jullie dit jaar verwelkomen?
Op de vrijdag en zaterdag waren er elk zo’n 400 betalende bezoekers. Bands, crew en pers overigens niet meegerekend. Op zondag was het met 500 verkochte kaarten helemaal uitverkocht. Hiermee zijn we uiteraard erg tevreden!

Als je kijkt naar de line-up dit jaar, maar ook naar alle voorgaande edities, is het bijna onbegrijpelijk, dat ondanks het festival relatief klein is gebleven, het heel veel topnamen heeft gehad in het verleden. Hoe krijg je zoiets voor elkaar?
We zijn als organisatie continu bezig met het luisteren naar nieuwe bands. Dit op basis van eigen speurwerk, recensies, maar zeker ook tips van onze bezoekers. Door constant scherp te blijven hebben we een hoop topbands in een vroege fase van hun carrière weten te strikken. Denk hierbij aan Opeth, Anathema, Riverside, Devin Townsend, Shadow Gallery, Leprous, Haken, Pain of Salvation en Evergrey. En aantal van deze bands is in de tussentijd natuurlijk doorgegroeid naar een groter publiek, en daarmee voor ons financieel niet meer haalbaar. Echter is de aanduiding ‘to’” relatief in de prog scene. Het was en is altijd een klein genre gebleven, maar wel met een bloedfanatiek en hondstrouw publiek. Een heleboel topbands uit het genre zijn hierdoor gelukkig betaalbaar gebleven.

Als je terugkijkt naar het verleden zou je bijna zeggen dat het festival een springplank is voor succes. Ik herhaal een paar namen die jij ook al noemde: Pain Of Salvation, Opeth, Evergrey, After Forever, Vanden Plas, Threshold, Riverside, Devin Townsend, Katatonia, Long Distance Calling, Klone, Symphony X, Dark Suns, Pagan’s Mind, Leprous, Haken en dan heb ik nog maar een kleine greep in het totale assortiment gedaan. Denk je dat door die indrukwekkende geschiedenis het ook makkelijker is om bands op basis van die reputatie te contracteren?
Natuurlijk, we hebben in die 18 jaar tijd een betrouwbare reputatie opgebouwd. Waar we in de beginjaren onszelf nog (terecht) moesten bewijzen, benaderen de bands en bookers ons nu veelal zelf. Dat is een comfortabele positie, maar dit betekent niet dat we achterover leunen. Juist dat stukje scherpte moet je altijd behouden om de boel fris te houden.

Een aantal bands komt vaak op Progpower Europe op bezoek. Ik noem Wolverine, Threshold, Andromeda. Melden dit soort bands zich zelf aan of kloppen jullie als organisatie zelf vaak aan de deur van die bands als er eventueel gaten in de line-up ontstaan?
Het komt beide voor. Door de vriendschappelijke band die we al zolang hebben weten we elkaar altijd weer te vinden. Als er een nieuw album aankomt, benadert men ons. Als er bijvoorbeeld een jubileumeditie is, bellen of mailen wij. Overigens komen de muzikanten van deze bands ook regelmatig als bezoeker, als ze zelf niet hoeven te spelen.

Welke eisen stellen jullie op aan de line-up? Bijvoorbeeld deze editie kenmerkte zich met name op zondag tussen een paar behoorlijke contrasten, zo stond Sadist in het programma, maar ook Nordic Giants.
We stellen onszelf altijd als doel om een zo divers mogelijke line-up samen te stellen. We zijn natuurlijk bovenal een festival dat zich richt op de stevigere kant van de prog, maar de grenzen zijn ruim. Zoals je zelf al als voorbeeld gaf, op één dag kun je harde technische death metal van Sadist zien en vervolgens een cinematische, haast trance/pop-achtige performance van Nordic Giants. Andere voorbeelden zijn postrock en djent-bands die regelmatig bij ons op het podium staan. Hoewel de meeste bands op de bill in het redelijk vertrouwde progmetal-hoekje vallen, zijn we dus ook niet bang om af toe de randen op te zoeken.

Het festival kenmerkt zich ook door het enorm groot aantal buitenlanders die op herhalende basis jullie festival bezoeken, hoe is dat ontstaan? Want zeg ik iets verkeerd als minimaal 30% van jullie bezoekers uit het buitenland komt?
Sterker, meer dan 60% van onze bezoekers komt uit het buitenland! De voertaal is bij ons Engels. Zoals gezegd, het is een kleine scene, maar enorm fanatiek. We verwelkomen elk jaar gasten uit ruim 25 verschillende landen wereldwijd. Uit Europese landen, maar ook uit de VS, Israel, Australië, Zuid-Amerika en het verre Oosten. Vrijwel iedereen die eens is geweest, komt terug. Sommigen sparen jaren voor hun terugkeer. De reden hiervoor is de combinatie van een uniek aanbod van bands, maar zeker ook de goede sfeer.

Ik heb het nu zelf ervaren, het Progpower publiek is een megafijn publiek. Iedereen kent elkaar, er wordt voornamelijk Engels gesproken, tijdens de dinerpauzes zit iedereen bij elkaar aan tafel om gezellig te eten in de plaatselijke pizzeria, men slaapt in het hotelkasteel iets buiten Baarlo. Zijn jullie daar niet enorm trots op?
Daar zijn we zeker trots op! Het publiek is inderdaad één grote familie die zich elk jaar weer uitbreidt. Bands en bezoekers lopen door elkaar heen, eten en feesten met elkaar. Nieuwelingen worden meteen opgenomen. Een enorm belangrijke factor hierin is De Berckt, een prachtig landelijk gelegen kasteel aan de rand van Baarlo waarin het grootste deel van onze gasten en bands logeert. Deze combi van festival en de ambiance van een kasteel maakt het een redelijk unieke jaarlijkse gebeurtenis.

In de wandelgangen worden ook de after-partys genoemd (en vooral geroemd) door de bezoekers. Is dat elke festivaldag standaard?
Absoluut! Na de laatste band gaat het feest door in de kelder van Sjiwa, wat al vaak tot hilarische after-parties heeft geleid. Verkleedpartijen, schuimkanonnen, een André Hazes-imitator, carnavalsmuziek waarbij tig nationaliteiten gebroederlijk achter elkaar de polonaise lopen, en vooral veel metalklassiekers, met als DJ één van de jongens van onze crew. Dit gezonde stukje zelfspot na een dag van progressief geweld is onmisbaar naar mijn mening. Is men hierna nog niet moe, kan men gewoon door op het kasteel. Je kan tot zonsopgang op de binnenplaats bij het kampvuur zitten, of ergens een ruimte opzoeken en lekker plaatjes draaien met een biertje erbij.

Met hoeveel medewerkers werken jullie aan het festival?
Tientallen. Van oudsher is René Janssen het onbetwiste boegbeeld van ProgPower. Samen met Christian Rademaker en mijzelf zijn we verantwoordelijk voor de programmering en de ‘algehele rode draad ;-). Sinds een aantal jaren bestaat de hoofdorganisatie uit ‘tien personen, die ieder een specifieke taak hebben, zoals PR, productie, catering, artist handling, contact met Sjiwa en lokale overheden. Hiernaast is er een stage, geluids-en lichtcrew die de productie draaien. En last but not least, tientallen vrijwilligers die elk jaar fantastisch werk leveren. Zij tappen de biertjes, hangen de jassen op, sjouwen spullen voor de bands, staan stand by als EHBO-er en maken de boel schoon aan het einde van de dag. Zonder hen geen ProgPower!

Hoeveel tijd kost de organisatie van het festival jouw persoonlijk, is het echt een hobby of toch ook werk?
Het blijft een uit de hand gelopen hobby, die we wel zo professioneel mogelijk willen uitvoeren. In principe ben ik er elke dag wel even mee bezig, al is het maar even een nieuwe band checken of contact onderhouden met bands en bezoekers. We hebben door het jaar heen ook regelmatig luistersessies met z’n drieën, waarbij we knopen doorhakken met betrekking tot de line-up. In de aanloop naar het festival wordt het uiteraard allemaal wat drukker, omdat er een boel praktische zaken geregeld moeten worden. Het voelt in elk geval zeker niet als werk :-)

Wat is nu precies de connectie met Progpower USA, zijn er broederbanden, wisselen jullie informatie met elkaar uit?
Ja, die banden zijn er. Ze zijn ooit in gezamenlijk overleg na ons gestart, sindsdien hebben wij het achtervoegsel ‘Europe’ achter onze naam gezet om verwarring te voorkomen. We hebben regelmatig contact en houden elkaar op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen. Hoewel de accenten qua programmering wat van elkaar verschillen, zijn we beide trots op ons gezamenlijke erfgoed.

Vormen jullie een stichting waar het verdienmodel weer terugvloeit in de kas?
Al het geld dat binnenkomt gaat meteen weer terug naar de festivalstichting enerzijds en naar Sjiwa anderzijds; zij zijn per slot van rekening gastheer en leveren de vrijwilligers. We verdienen er persoonlijk niets aan. We mogen wel gratis naar binnen op alle dagen ;-)

Welke mogelijkheden hebben jullie om bands te contracteren? Worden er bijvoorbeeld leges betaald?
Als er wederzijdse interesse is, sturen we de band (of het management daarvan) een contract. Daarin staat ondermeer de afgesproken gage. Dat varieert van onkostenvergoeding tot een aanzienlijk bedrag, afhankelijk van de populariteit van een band.

Ongetwijfeld het meest verdrietige moment is het overlijden van Mikko Laine van Sole Remedy na het festival in 2011. Hoe verwerk je zoiets als groep medewerkers?
Deze gebeurtenis is natuurlijk met afstand de zwartste bladzijde uit onze geschiedenis. Iedereen (bezoekers en medewerkers) heeft elkaar destijds fantastisch opgevangen en zelfs nog dichter bij elkaar gebracht. Mikko heeft een blijvende gedenksteen op het terrein bij de zaal, waar bezoekers elk jaar de mogelijkheid hebben om hem te herdenken.

Welke band heeft nog nooit op Progpower gestaan die jij zelf graag een keer zou willen zien?
Ik ga hier natuurlijk niet teveel over loslaten, aangezien de concurrentie meekijkt ;-) Maar ben persoonlijk een groot Frost*-fan, zou die band graag eens verwelkomen.

Ik realiseer mij dat het een mega moeilijke vraag is, maar wat is het optreden geweest dat de meeste indruk op jou achtergelaten heeft en waarom?
Dat blijft toch het optreden van Devin Townsend in 2004. Devin is één van mijn grote muzikale helden. We hadden hem destijds speciaal voor ProgPower overgevlogen. De band was het hele weekend onze gast. Zeer bijzonder voor mij, zeker ook omdat het de meeste aardige en dankbare mensen waren die je kon treffen. Voeg daarbij de onvergetelijke show die men speelde… geweldig!

Stel, een onbekende weldoener dient zich aan en schenkt een serieus bedrag om op één dag de perfecte line-up samen te stellen. Er zijn restricties; het moet in de prog/metal hoek blijven en er moeten tenminste twee Nederlandse bands tussen zitten. Daarbij wordt jij alleen bevoegd tot het samenstellen. Wat zou de line-up worden?
Ai, wat een luxe… Dan zou ik gaan voor Steven Wilson (solo, Blackfield en Porcupine Tree nummers), Devin Townsend, Dream Theater, en een eenmalige reünie van Pink Floyd (met Gilmour en Waters uiteraard). Als Nederlandse delegatie zou ik voor Ayreon en Guilt Machine gaan (arme Arjen).

Als laatste vraag: ik las dat de eerste band voor volgend jaar al weer geboekt staat, wanneer begint de organisatie voor Progpower 2017 weer?
Klopt, we hebben ondertussen al de Russisch/Oekraïense band Kauan geboekt. Over een paar weken hebben we een evaluatie van de afgelopen editie. Verder luisteren we ondertussen alweer volop naar nieuwe inzendingen. We zijn eigenlijk sinds 1999 nooit echt gestopt ;-)

Meer info: http://www.progpowereurope.com

Lees ook ons verslag van de zondag van ProgPower 2016