Interview: Ruard Veltmaat
Datum: 20 mei 2014
Vanuit het niets kwam recensent Ruard Veltmaat in aanraking met de “The Good Hand” uit Zwolle, de hoofdstad van Overijssel. De band zetelt niet ver van zijn woonplaats, maar was nog nooit bij hem opgevallen. Totdat de platenwinkel Minstrel Music uit Zwolle de aandacht op het album vestigde en dan in het bijzonder op het artwork van de cd “Altman”. Strak vormgegeven, met opvallende verpakkingen en beschikbaar als LP en cd. Nu is dat niet zo gek in de huidige tijd waarin de LP momenteel weer zegeviert, maar het artwork is ondanks een sobere vormgeving pakkend en direct. Het vestigt gelijk de aandacht op zich. De verbazing was daarna groter dat het om een band uit de stad zelf ging en nog niet helemaal ontdekt door het Nederlandse publiek. Na een aantal circulaties van de cd thuis en in de auto was deze recensent helemaal om en verslingerd aan de schijf. Tijd dus voor een nadere kennismaking met de band. We spreken met Arjan Hoekstra, één van de grondleggers van de band.
Waarschijnlijk kennen veel Progwereld lezers jullie nog niet, kun je de band even voorstellen?
Jazeker! We zijn met z’n drieën, Ingmar Regeling (drums), Dennis Edelenbosch (bas) en ik, Arjan Hoekstra (zang, gitaar). We bestaan nu officieel een jaar of vijf denk ik, maar spelen al veel langer samen. Mijn eerste bandje was met Ingmar (Sidius) en vlak erna speelde ik al in een band met Dennis (theEndorphins). Ik schat dat dit al zo’n 12 jaar geleden is. In de tussentijd hebben we veel samengewoond en geleefd en in allerlei formaties met elkaar muziek gemaakt. Hierdoor zijn we erg close en kennen we elkaar als onze broekzak.
Naast de muziek werken we alle drie, zo werk ik bijvoorbeeld in de gehandicaptenzorg. Hierdoor kan de muziek volledig vanuit passie vormgegeven worden; we zijn er financieel niet van afhankelijk en hoeven geen enkele concessie te doen. Mede ook door ons label die ons volledige creatieve vrijheid geeft en open stond voor onze droom van een 180 grams dubbel LP.
Hoe zijn jullie bij jullie bandnaam gekomen?
De bandnaam is eigen ontstaan door brainstormen. Het geeft de indruk van iets spiritueels en sluit aan bij onze visie. In eerste instantie heetten we Mirna’s Fling. Dit is mijn soloproject waar Ingmar en Dennis mij live vaak bij begeleiden. Er ontstond steeds meer een eigen bandgeluid en we begonnen samen nummers te schrijven. Een logisch gevolg was dat we ons als band gingen onderscheiden van Mirna’s Fling. Nu bestaan Mirna’s Fling en the Good Hand naast elkaar en dat bevalt uitstekend! In de herfst komt de eerste officiële release van Mirna’s Fling uit op het Duitse label Troll Music.
Wat zou je zeggen dat jullie invloeden zijn, of waar luisteren jullie zelf graag naar?
Deze vraag krijgen we vaak en is elke keer weer even moeilijk te beantwoorden. Vaak noemen we de bands die andere mensen eruit halen als invloeden, maar eigenlijk zijn we hier zelf helemaal niet zo mee bezig. We hebben niet veel invloed op wat we schrijven. Hoe meer we er over nadenken hoe moeizamer het creatieve proces gaat. Ik denk ook dat inspiratie en creativiteit niet ontstaat vanuit het intellect. We zijn meer bewust geïnspireerd door personen als Albert Einstein en Eckhart Tolle dan door bands. Natuurlijk zijn de invloeden er wel. Hier en daar ligt het er zelfs dik bovenop.
Onze muziek ontstaat grotendeels in de oefenruimte. We luisteren naar allerlei muziek uit allerlei richtingen. Te veel en te breed om op te noemen. Qua sound zijn we wel geïnspireerd door de manier hoe bands in het verleden werden opgenomen. Simpelweg omdat we van mening zijn dat het eind jaren zestig/jaren zeventig gewoon beter, puurder en warmer klonk dan veel producties van nu. We hebben de basis dan ook live ingespeeld in de studio zodat het zo veel mogelijk leven heeft. Het samenspel is voor ons essentieel. We gebruiken geen clicktrack, en hebben het, op wat overdubs na, analoog opgenomen. We wilden op de plaat klinken zoals we live klinken. Zo organisch en live mogelijk.
Atman lijkt een conceptalbum te zijn, hoewel je dat niet zo snel in de gaten hebt door de gevarieerdheid van de muziek. Wat kan je zeggen over het thema van het album?
Is het een conceptalbum? Tja, niet iedereen is het hier over eens. Wij laten het zelf in het midden. Over het thema of de thema’s kan ik wel veel zeggen. De teksten zijn in eerste instantie geschreven voor mezelf en hebben me hier en daar enorm geholpen door moeilijke tijden te komen en in het hier en nu te blijven. De zin ‘start living in the present and the time is now’ uit het nummer ‘Greenwich Mean Time’ is denk ik wel een miljoen keer door m’n hoofd gegaan waardoor ik vaak weer bewust werd dat ik onbewust was. Een leidend thema van de plaat is dan ook de vraag wat bewustzijn is. Een vraag die met het verstand niet te beantwoorden is, maar wel belangrijk is om te stellen. Kan je bewustzijn zich bewust zijn van zichzelf?
Ik ben een tijd lang geïdentificeerd geweest met mijn continue gedachtestroom. Ik was het grootste deel van de dag bezig met piekeren over verleden en toekomst. Ik was mijn gedachten als het ware. Ik was eigenlijk heel onbewust aan het leven, want ik zat grotendeel in m’n hoofd en niet in het hier en nu. Zo gaat ‘The Opposite’ bijvoorbeeld over angst. Gedachten over iets dat (nog) niet bestaat.
Ik heb geleerd dat ik mij bewust kan zijn van mijn gedachten en mijn gedachten richting kan geven. Ik ben dus niet mijn gedachten. Dit was de eyeopener waardoor ik in een positieve spiraal kwam. Wat begon als therapeutische muziek voor mijzelf kan ik nu wel van de daken schreeuwen.
We wilden een positieve plaat maken met evenveel passie en gedrevenheid als de meer donkere muziek uit het verleden. Het moest uit onze tenen komen. Dit was een grote uitdaging, want bij positief verval je al snel op het ‘ik hou van jou en blijf je trouw’ niveau. Aangezien het licht bij de gratie van het donker bestaat hebben we de andere kant van de medaille ook veel belicht. In combinatie met onze persoonlijke worstelingen kwamen we op de ‘grote’ levensvragen uit. Wie ben ik? Wat wil ik? Wat heeft het voor zin? Een zoektocht naar waarheid zou je kunnen zeggen.
Het album heet Atman. Atman is Hindoeïstisch en betekend iets als ’the indwelling God’. Het duid op het centrale thema van de plaat. Het is de idee dat God alles is en wij een onderdeel hiervan. Dit betekent dan dat jij en ik ook voor een deel God zijn. Dit brengt dan weer verantwoordelijkheid met zich mee. Het openingsnummer Namasté opent dan ook meteen met het statement ‘I am God, I am God, I choose to be God’.
Jullie zeggen nogal spiritueel ingesteld te zijn, waarin uit zich dat precies in jullie muziek?
Door het spiritueel te noemen merk ik dat mensen snel een oordeel vormen. Het associeert met zweverig, terwijl we juist hebben gepoogd op een nuchtere en directe manier met bovengenoemde thema’s om te gaan. Als we ons profileren als filosofische band worden we, wellicht terecht, gezien als hoogdravend en over het paard getild. Onlangs schreef een recensent in een review nog ‘een broertje dood’ aan bands te hebben die zulke onderwerpen aanhalen.
We proberen niet mensen met onze ideeën op te zadelen maar vinden het wel belangrijk om bepaalde vragen te stellen en mensen te stimuleren niet te worden geleefd, maar aan het roer van hun leven te gaan staan. Het is geen religieuze plaat. Integendeel. Wij pleiten er voor dat mensen zelf nadenken over wat hun leven zin geeft. Niet de zin van het leven, maar de zin van jouw leven. ‘start thinking for yourself and be for real’ zing ik bijvoorbeeld in het nummer Unity.
Jullie gebruiken op het album ook ongebruikelijke instrumenten in de rock muziek als bouzouki, trombone en tuba, zijn dat instrumenten die jullie jezelf hebben aangeleerd?
We zijn grotendeels autodidacten. Ik heb van jongs af aan tubales gehad, verder hebben we ons alles zelf aangeleerd. We pushen onszelf graag en kiezen meestal voor de moeilijkste weg. Alles mocht en kon op “Atman” en we zijn flink aan het experimenteren geweest. Elk instrument inspireert weer op z’n eigen unieke manier. Het voegt veel toe om iets echt te spelen in plaats van een sample te gebruiken. Elk instrument kun je tegenwoordig met behulp van midi makkelijk faken. Wij hebben dit niet gedaan en gekozen om zo authentiek mogelijk te blijven.
Ik noem de Engelse band Kula Shaker ook in mijn recensie, maar realiseer mij ook gelijk dat jullie het daar absoluut niet mee eens zouden kunnen zijn. Vooral de zang van Arjan doet mij vaak herinneren aan Crispian Mills. In hoeverre overlappen jullie met de Engelse band Kula shaker vinden jullie zelf?
Geen idee. Ik vind het wel een goede band. We zijn hier nog niet eerder mee vergeleken, al kan ik me er wel wat bij voorstellen. Ze snijden net als wij veel boeddhistische thema’s aan, grijpen terug naar het verleden. Ik vind ze ondanks de invloeden uit de jaren zeventig ook erg nineties klinken. Ik weet eigenlijk niet eens of Dennis en Ingmar Kula Shaker überhaupt kennen.
Opvallend en leuk hoeveel verschillende invloeden mensen uit onze muziek halen. Meestal kunnen we er wel inkomen, al gaat het echt alle kanten op. We proberen ons steeds opnieuw uit te vinden in pinnen ons totaal niet vast op een bepaalde stijl. Het gevolg is dan ook dat we veel afwisseling in onze muziek hebben. Commercieel wordt ons dit keer op keer afgeraden. In die zin hebben we een erg a-commerciële plaat gemaakt: te lang, te dynamisch, niet hard genoeg gemasterd, te veel afwisseling, te lange nummers enzovoort.
Jullie label is eigenlijk een afgeleide van een prachtige platenzaak in hartje Zwolle. Hoe komen jullie bij Minstrel Music terecht en waarom de keuze voor dat label?
Ik ben er al jaren vaste klant. Het is inderdaad een prachtige winkel met geweldige idealisten en liefhebbers. Ik blijf me verwonderen hoeveel ze hebben. Als ik denk dat ik weer eens iets heb ontdekt dat echt niemand kent dan weten ze het vaak toch weer ergens uit een stoffige kast te vissen.
Ik weet eigenlijk niet eens meer hoe het precies verlopen is. De Minstrel boekte ons voor een “Minstrel session” en ze waren enthousiast. Zo kwam van het een het ander. Nu dus al onze tweede release op dit label en wederom gaat het erg goed. Er zijn nog maar zo’n honderd lp’s over, dus kan niet missen dat ook deze weer gaat uitverkopen, aangezien hij nog maar net uit is. Het meeste dat verkocht wordt gaat naar het buitenland. In Nederland zijn we relatief onbekend. De verkoop is ook erg verspreid over heel veel landen. Fantastisch dat er zo’n wereldwijde interesse is. Lastig dat onze markt zo verspreid is. We kozen voor Minstrel omdat dit vertrouwd is en we ook geen andere opties hadden. We zijn relatief onbekend. Ik denk niet dat men het doorheeft dat onze muziek behoorlijk goed verkoopt. Gestaag worden we steeds wat bekender, maar de commerciële muziekwereld in Nederland lijkt nog steeds niet voor ons open te staan. We zijn misschien ook een beetje een vreemde eend.
Voor een relatief onbekende band geven jullie veel geld uit aan het artwork, lp’s en allerlei goodies rondom een release. Jullie zijn dus liefhebbers?
Absoluut! Het geheel moet meer zijn dan de som der delen. Alles moest samenvallen en dit is erg goed gelukt vinden we. Zowel de muziek, de teksten en het artwork zijn allemaal kunstvormen die elkaar kunnen versterken. We hebben het meeste zelf gemaakt. Hierdoor hebben we de kosten relatief laag kunnen houden, maar we staan alsnog voorlopig flink in de min.
Ingmar is verantwoordelijk voor alle ontwerpen op het schild aan de binnenkant van de hoes na. Hier wordt een poedel afgebeeld die ontworpen is door Dennis. Het is een verwijzing naar de filosoof Schopenhauer die een poedel had die Atman heette. Samen hebben we alles met wat hulp gezeefdrukt in het grafisch atelier in Kampen. De houten kistjes hebben we in België laten maken omdat het daar veel goedkoper was, maar de deksels hebben we weer zelf gezeefdrukt. Het was gigantisch veel werk allemaal, maar het resultaat mag er zijn. Elk tekstvel, kistje en poster is uniek en net weer anders dan de rest.
Kunnen jullie wat vertellen over de titeltrack van het album? Hoe is die tot stand gekomen? Ik refereer zelfs naar een wat uit de hand gelopen jamsessie, kun je je daar in vinden?
Het nummer is inderdaad grotendeels jammend ontstaan. Een proces waarbij we onszelf overtroffen en soms versteld stonden van wat er ontstond. Het werd groter en groter en alles bleef kloppen. Ondanks dat de muziek soms compleet verandert, horen we steeds weer een rode draad. Steeds komen thema’s weer terug. We zijn zelf erg enthousiast over het nummer. We noemen het zelf vaak voor de grap ons ‘magnum opus’. Ik vraag me soms af hoe we dit in godsnaam hebben kunnen verzinnen. Tekstueel is het ook een soort hoogtepunt waarin de hele plaat eigenlijk samenkomt (‘Remember and recreate your true self by experience’).
Hebben jullie al veel optredens op stapel staan?
We hebben een aantal optredens staan, maar eigenlijk nog veel te weinig natuurlijk. We houden ons aanbevolen!
Jullie hebben zelfs een speciale lichtshow tijdens optredens?
Met de grotere optredens waarbij we genoeg tijd hebben om het op te bouwen nemen we de ‘Sahara Farm Lightshow’ mee. Dit is een Engelsman die in de jaren zeventig licht heeft gedaan voor bands als Hawkwind, Black Sabbath en Pink Floyd. Een levende legende dus eigenlijk! Wij vinden het fantastisch dat hij zo enthousiast is over onze muziek en lichtshows voor ons wil maken. Het geeft een enorme extra dimensie mee.
Ik vind jullie ook typisch een band die het op festivals goed kan doen. Het moet absoluut een droom zijn om op Pink-pop of Lowlands te staan?
We hebben niet specifiek de grootste festivals als droom. Het zou natuurlijk wel een fantastische ervaring zijn! Ik ben niet zo veel met de toekomst bezig. Atman is eigenlijk ontstaan door alle verwachtingen los te laten en op te gaan in de passie voor muziek. We hebben er gigantisch veel plezier in en genieten van dit persoonlijke succes op dit moment. We zullen zien wat de toekomst nog te bieden heeft; Ik kijk er naar uit, maar ’the time is now’!
Wat zijn jullie plannen voor de komende tijd?
We gaan verder hoe we bezig zijn. Lekker eigenwijs op onze manier de muziek maken die wij willen. Zodra we weer genoeg geld hebben gespaard gaan we weer een plaat maken. Voor de rest hebben we geen concrete plannen. We staan overal voor open en gaan er voor!
Hebben jullie nog een boodschap voor de lezers van Progwereld?
Ja en nee. Ik vind dit een beetje paradoxaal. Onze plaat heeft eigenlijk de boodschap dat je niet van de boodschap van ons of wie dan ook zou moeten uitgaan. Ontdek je eigen waarheid, creëer je eigen boodschap voor jezelf, zou ik zeggen. Het leven is zinloos als je er zelf geen betekenis aan geeft, zing ik in het nummer ‘Anthem’. Wij hebben de waarheid natuurlijk niet in pacht, maar ik denk wel dat je als je teveel leeft vanuit de ideeën van een ander je snel het gevoel krijgt te ‘worden geleefd’. In die zin is het dus juist goed als mensen sceptisch zijn over onze plaat! Wie ben ik om anderen op te zadelen met mijn boodschap?