Riverside – Een nieuw begin uit de woestenij

Interview en tekst: Mario van Os
Datum: 6 September 2018

Hoi Mariusz, dank dat je dit interview met ons wilt doen.
Hoi Mario, jij ook bedankt dat je de moeite wilt nemen. Altijd goed om met Progwereld te praten. En in Polen zou jij mijn naamgenoot zijn (Mario = Mariusz in Polen).

Na een lange periode, waarin voor Riverside veel is gebeurd met onder andere het verlies van Piotr Grudzinski, hebben jullie weer een nieuw album gemaakt. Een mooi album, maar wel compleet anders dan we gewend zijn van Riverside.
Inderdaad, zeker na de gebeurtenissen met Piotr wilden we deze keer echt iets anders doen. Het ergste wat we konden doen was eenzelfde album opnemen als in het verleden, een soort Second Life Syndrome deel twee. Alsof er niets is gebeurd. Dat zou niet eerlijk zijn, dus ik vond dat we moesten veranderen.
De connectie is er ook met de albumtitel die refereert aan het einde van de wereld. Wij hadden ook zo’n einde van de wereld in onze band. Riverside’s stories zijn altijd verbonden met wat er in ons persoonlijk leven gebeurt, de dingen die gebeuren in de band en om ons heen. Ik heb altijd willen schrijven over wat er in de wereld gebeurt, inspelend op de actualiteit en realiteit.
Dat maakte het deze keer ook erg moeilijk voor ons en ik wilde een echte verandering hebben. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat ik het nieuwe album van Riverside telkens uitstelde. En daarom heb ik al die Lunatic Soul albums gemaakt in de tussentijd. Ik wist niet hoe ik verder moest, er moest verandering zijn, zeker op muzikaal gebied. Ik wilde anders zingen en anders klinken. Niet alleen omdat we Piotr hebben verloren, maar omdat we verder moeten. Ik durf te zeggen dat zelfs als Piotr nog bij ons was we een vergelijkbaar album zouden hebben gemaakt. Maar dan waarschijnlijk een ander emotioneel level. Op dit album is het emotioneel level erg hoog en het meest belangrijke. Het thema gaat over het einde van de wereld en vooral overleven.

Inderdaad, je kunt het emotionele heel goed horen in de muziek
Ik wil dat zeker benadrukken op dit album

In de pers info bij het album wordt aangegeven dat het thema van het album post-apocalyptisch is. Maar als ik er naar luister en de geschiedenis van jullie band ken, dan hoor ik daar ook een persoonlijke noot in. Het overleven na het verlies van een goede vriend. Dat is wellicht voor anderen die dit album beluisteren ook een houvast.
Misschien is dat het verschil tussen ons en andere bands. We schrijven niet gewoon een verhaal, maar we willen een gevoel overbrengen. We willen niet gewoon een verhaal schrijven als “Mad Max Part 4” of “Mad Max Part 5”, een recht toe recht aan verhaal. De eenzame zwerver die dingen beleeft in een soort “The Lamb Lies Down On Wasteland”. Dat wilde ik niet, de onderliggende emotie moet naar boven komen. We schrijven altijd vanuit een psychologisch gezichtspunt.
Deze keer nog ruwer, nog meer naar de basis, meer verlaten en vooral triester en donkerder. Als je het vergelijkt met een album als “Love, Fear And The Time Machine” dan is dat vanuit kinderlijk gezichtspunt geschreven. Ik wilde daar ook zachter en lieflijker zingen. Een vrolijk en prettig gevoel. Ik kon toen ook een flinke hap lucht, Breathe in – Breathe out, nemen, met volle longen. Maar nu is er veel stof en dan is het moeilijk om een flinke hap lucht te nemen. Het is soms erg beangstigend. Maar het emotionele aspect is daarmee zelfs gegroeid.

De muziek is zeker veranderd met dit album. Natuurlijk is er altijd wel enige verandering geweest. De eerste drie albums vormden een soort drie-eenheid en daarop volgende albums gingen elke keer een stapje verder. Maar dit album is een complete ommekeer in muzikaal opzicht.
Dat klopt wel. Deze keer wilde ik echt een verandering en niet zomaar een klein stapje, maar ik heb goed nagedacht over onze muziek en wat ik over wil brengen. Een geheel andere kijk op muziek. Ik ben begonnen met de zang te veranderen. De zang was altijd een onderdeel van de muziek, in balans met de muziek. Maar deze keer moest de zang er bovenuit steken. Meer melancholie in mijn zang, terug naar mijn eigen stem. Terug naar mijn roots, en het Engelse accent eruit halen, en meer met een Pools Slavisch accent. Dat lukt natuurlijk niet helemaal omdat ik toch in het Engels wil zingen, maar dan met mijn eigen achtergrond. Een patriottische inslag. Als je naar The Day After luistert, dan klinkt het meer als een hymne en niet als een vrolijk Radiohead nummer als Time Travellers. En ook bij het begin van Wasteland is dit het geval. Het geeft het gevoel van de cowboys die de woestenij intrekken vol zelfvertrouwen. Zelfs bij een erg droevig nummer als Lament geeft dit zelfvertrouwen, het heeft power en daardoor straalt het kracht uit. Niet teruggeslagen in een hoek, maar krachtig vol zelfvertrouwen om verder te gaan. Ik wilde ook mannelijker overkomen, niet het schreeuwerige, maar wel in een lagere toon.

Verder hebben we krachtigere drums in de muziek gebracht. En een ander gitaargeluid. Ik wilde dat het minder ‘gitarisch’ klonk. Het gitaargeluid is een mix van vervormde piccolo bas, elektrische gitaar en akoestische gitaar. Verder hebben we ook de typische progressieve, elektronische strings uit de muziek gehaald. Michal heeft zich nu meer gefocust op het Hammond orgel, Rhodes piano en Mellotron. En ik heb ook de achtergrondzang verwijderd, geen tweede, derde of vierde laag zang die ik altijd in de achtergrond deed. Terug naar de basis, met vooral akoestische gitaar en enkelvoudige zang. Je bent in het wasteland met enkel de basisinstrumenten. Dat is ook waarom we geen elektronische melodieën op het album hebben. Gewoon eenvoudig en puur.

Ik begrijp wat je zegt, met name de sterkere zwaardere drums hoor je heel goed. Het verschil in toetsen was me nog niet opgevallen, maar ik zal zeker nog een paar keer luisteren naar het album.
Wellicht valt het niet direct op, maar bijvoorbeeld in The River Down Below is het vooral de Mellotron die op de voorgrond treedt. Als ik het met een progressieve band zou vergelijken, dan moet ik denken aan King Crimson. Zoals ook in The Struggle For Survival.

Je doet zelf alle gitaren, met wat hulp van gastmuzikanten. Is het een bewuste keuze om als trio verder te gaan en wil je voorlopig geen nieuwe gitarist in de band.
Voor dit album met dit thema en wat er gebeurd is wilden we ook gewond en beschadigd over komen. Riverside was altijd een kwartet en nu is er wat gebeurd. We hebben aangegeven dat we voorlopig als trio doorgaan en dan is dat ook echt. We zouden het kunnen faken door persfoto’s te maken als trio en dan in de studio een extra gitarist nemen. Nee, we zijn de studio ingegaan als trio, zoals het normaal ook ging. Ik wil niet onbescheiden overkomen, maar ik was altijd al de belangrijkste composer van Riverside. Ik schrijf en werk het album vooraf in mijn eentje uit en daarna laat ik de band zeggen wat ze er van vinden en aanpassingen doen. Als we de band waren die pas in de studio ging brainstormen en dan met alle instrumenten erbij de muziek bedenken zou dat anders zijn. Dan zouden we zeker een gitarist missen. Maar voor ons werkt dit gewoon het beste. Dat hebben we nu ook gedaan. En voor een aantal delen hebben we gastmuzikanten uitgenodigd. Maar wij als trio zijn momenteel Riverside. Dit kan in de toekomst veranderen, dat staat nog open.

Op het album horen we ook Michał Jelonek op viool. Waarom dit specifieke instrument op het album?
Inderdaad, we vonden dat dit paste bij het album. Toen ik aan het zoeken was naar mijn Poolse achtergrond en nadacht over wat zou passen bij het thema en het nieuwe geluid van het album, kwam ik al gauw op de viool. Het past geweldig bij de rol als verloren ziel. Met name bij Lament geeft dit wat extra gevoel aan het nummer.

En dan gitarist Maciej Meller. Hij speelt een beperkte rol op het album. Wist hij vooraf dat hij geen vaste bandlid zou worden en een ondergeschikte rol zou spelen?
Ja, we wilden niet een gitaarspeler die Piotr (Grudzinski) zou vervangen. Maciej is de vroegere gitaarspeler van Quidam en hij is een vriend van mij, dus we wilden hem graag erbij hebben. Maar de grootste fout die we zouden kunnen maken was om de perfecte gitaarspeler te zoeken en die alle stukken voor ons in te laten spelen. Dat zou niet passen bij de emotie die we willen uitdragen op dit album. Op het podium we zijn samen een band. Maar hij wist vooraf dat hij in de studio een kleine rol zou hebben. Hij is de Chester Thompson van Genesis of John Wesley van Porcupine Tree. Een goede aanvulling, zeker live, maar een ondergeschikte rol in de studio. En voor nu is dat goed voor hem. In de toekomst zien we wel wat er komt.

Het album handelt over de woestenij na de Apocalyps. Een duidelijk thema, maar is het album ook een conceptalbum? Ik herken geen volledig verhaal in het album, maar misschien moet ik er nog meer naar luisteren.
Nee, het is geen conceptalbum. Maar het album vertelt wel een verhaal en het thema achter elk verhaal is belangrijk. De verhalen hebben wel een connectie. “Wasteland” is ook over onze tijd waarin we nu leven. We leven in een onzekere tijd. In Polen, maar ook in heel Europa, hebben we mensen die op de vlucht zijn voor iets. Het probleem met vluchtelingen die nergens welkom lijken te zijn. We leven al in een soort ‘wasteland’.

Toen Piotr stierf was dat bijna het einde van Riverside. Tenminste voor ons leek dat zo. Maar jullie zijn nu erg sterk terug.
Inderdaad, het was een erg moeilijke tijd voor ons. We hebben ook meteen alles stop gelegd en zijn gaan nadenken hoe we verder wilden.

Jullie hebben vorige jaar het album “Eye Of The Soundscape” opgenomen, met nog opnames van Piotr Grudzinski. Hoe was dat om te doen?
Ja, dat was echt moeilijk. Als je aan mij zou vragen of het moeilijk was om “Wasteland” op te nemen, dan zou ik daar direct ‘Nee’ op zeggen. Ik heb al veel tijd in de studio doorgebracht voor mijn twee Lunatic Soul albums. Dus “Wasteland” is weer gewoon het volgende album. Maar de opnames voor “Eye Of The Soundscape” was werkelijk vreselijk, een horror. Alles herinnerde aan Piotr en we moesten dit album afmaken als eerbetoon aan onze goede vriend. We wisten ook dat dit een tijdperk zou afsluiten, een bandlid had de band verlaten en zou nooit meer terugkomen.
Later met “Fractured” kon ik afrekenen met mijn eigen demonen en met “Under The Fragmented Sky” werd de studio weer een beetje normaal. En met “Wasteland” voelde het weer als het volgende Riverside album.

Gesproken over Lunatic Soul? Gaan we daar in de toekomst nog meer van horen?
Er is wel een verschil tussen Riverside en Lunatic Soul. Toen ik zojuist aangaf dat ik de main composer ben van Riverside, wil dat niet zeggen dat het alleen mijn ding is. We zijn een band en beslissen gezamenlijk welke richting we in gaan. Ik luister naar de wensen van de andere bandleden. Lunatic Soul is een ander aspect om mezelf te uiten. Maar het is niet zo dat Riverside de band is en Lunatic Soul is mijn soloproject. Ook bij Lunatic Soul heb ik de overweging of het past bij het project, maar dat is dan geheel alleen met mijzelf. Dat alles zal pas veranderen als er uiteindelijk een album onder mijn eigen naam uitkomt. Dan is het echt mijn soloproject en worden de verschillende werelden samengebracht.

Gaat dat ook gebeuren in de toekomst?
Ik overweeg dat wel op dit moment. Ik ben met Lunatic Soul gestart toen ik 33 werd, dus als ik 44 word zou dat een mooie volgende stap zijn. Ik zou dan ook graag dingen doen op mijn akoestische gitaar. Iedereen denkt dat ik de bassist ben, maar ik ben vooral de composer. En ik maak graag muziek en ik doe graag meerdere dingen simultaan. Ik hoef ook niet te stoppen met de band om andere dingen te doen. Dat kan heel goed naast elkaar bestaan.

De andere leden van Riverside hebben nog geen ander (solo) project, hebben ze die ambitie niet?
Michal (Łapaj) heeft wel deze aspiraties. Hij is al drie jaar daarmee bezig en is vooral bezig met het afronden ervan. Toen ik “Under The Fragmented Sky” af had, grapte ik dat dit al mijn tweede album was in dezelfde tijd als hij bezig was en waar blijft jouw album nou? Maar nee, voor de rest is er niet veel ambitie op het solovlak. We zullen zien wat de toekomst brengt.
Maar vooral focussen we allemaal op Riverside en nog meer nieuwe muziek.

Dus volgend jaar kunnen we het volgende Riverside album verwachten?
Niet volgend jaar, maar het jaar daarop. Maar er zal zeker geen drie of vier jaar tussen gaan zitten.

Jullie gaan nu op een grote tour, ook in grotere zalen.
Ja, we willen weer live gaan spelen en actief met Riverside bezig zijn. We gaan groots uitpakken, met ook een grotere productie en visuals. We staan met meerdere muzikanten op het podium. Dat is het leuke van een trio; we kunnen extra mensen uitnodigen. We kunnen zelfs een basspeler inhuren, zodat ik me kan focussen op andere aspecten van onze muziek. Het is zeker iets waar ik zelf naar uitkijk.

Ik zie dat jullie op 12 November in Utrecht (in Tivoli Vredenburg) staan. Lijkt me inderdaad leuk.
Nou je bent zeker welkom. En we houden er altijd van om in Nederland te spelen.

Dank je en ook bedankt voor dit interview. Graag weer tot een volgend keer.
Jij ook bedankt en wellicht tot 12 november.