Toyz: Speelgoed voor proggers

Interview: Hans Ravensbergen
Live foto’s: Ron Kraaijkamp
Datum: 4-12-2012

Toyz (voorheen met een Z op het eind) werd in 1996 geformeerd door Peter van Heijningen en Mark Smit (thans Knight Area). Wat later voegden zich drummer Robert van Kooij en basgitarist Ron van den Bas bij de groep. Gezamenlijk ging men instrumentale melodieuze (progressieve) metal spelen. Nadat in 1998 de ep “Remember” werd uitgebracht viel de groep uit elkaar om wat jaren later een kortdurende minder succesvolle doorstart te maken met een zangeres. In 2010 werd het ‘speelgoed’ afgestoft en met Jeroen van Boldrik op basgitaar en Arjan van Gog op toetsen werd gewerkt aan een album dat in 2012 uit de speelgoedkist werd getoverd. We hebben het over “The Infinite Road”, dat na zestien jaar eigenlijk het eerste officiële album van Toyz is. We legden de mannen van Toyz een aantal vragen voor om meer te weten te komen over deze Zuid-Hollandse groep.

Ondanks dat jullie geen nieuwe band zijn, kennen veel van onze lezers Toyz wellicht nog niet. Willen jullie met die wetenschap in een paar alinea’s de geschiedenis en het heden van Toyz schetsen.
Toyz is begonnen als instrumentale progressieve rock/metal band in 1996 met Peter van Heijningen, Mark Smit (nu Knight Area), Ron van der Bas en Robert van Kooij. We hebben toen redelijk wat succes gehad en hebben onder andere voor groot publiek gespeeld op Bospop, Waterpop en zelfs twee keer op Westerpop. Ook de ep “Remember” is toen goed verkocht. Daarna is de band door een combinatie van omstandigheden in een soort winterslaap terecht gekomen. Na een jaar of 10 tot 12 is Toyz heropgericht in de huidige bezetting.

Wat zijn jullie invloeden en/of waar luisteren jullie zelf graag naar?
Arjan: Toch wel heel veel progrock, maar niet uitsluitend. In mijn cd-kast vind je onder andere Genesis, Queen, Supertramp, Rush, Marillion, IQ en The Flower Kings. Maar ook Sting, Kate Bush, Alan Parsons, Fischer-Z, Klein Orkest, Enya en Talk Talk.
Jeroen: Op elfjarige leeftijd ben ik gaan spelen in een fanfare als koperblazer. Ik speelde daar  begeleidingspartijen. Later werd dit gevolgd door een symfonieorkest en de nodige ensembles al dan niet met een koor. Hier liggen mijn roots voor instrumentale muziek. Daarna ben ik overgestapt op gitaar en later op basgitaar. Ik heb in veel bandjes gespeeld. Dat was voornamelijk rock, metal, symfonisch, blues, jazz en fusion, met zang maar ook instrumentaal. Mijn favoriete muziek is Queen, Ozzy Osbourne, Queensryche, Aerosmith, Kiss, Ayreon, Van Halen, Dream Theater, Symphony X, Anouk, De Dijk en Bruce Springsteen.
Robert: Ik houd van progrock, shredder metal, latin, jazz en klassieke muziek. Eigenlijk van alle goed gecomponeerde muziek.
Peter: Je kunt zeggen dat ik van alles houd.

Wat is de reden dat jullie instrumentale muziek maken?
Arjan: Ik vind zelf de instrumentale stukken in veel progressieve rock muziek het lekkerst om naar te luisteren en volgens mij geldt dat wel voor meer prog-minded muziekliefhebbers, want die zie ik tijdens concerten toch vaak het meest uit hun dak gaan bij de instrumentale stukken. Als ik zelf naar muziek luister die niet instrumentaal is, dan registreer ik in eerste instantie ook naar hoe er gezongen wordt, d.w.z. de melodie. De tekst komt voor mij op de derde of vierde plaats.
Robert: Omdat ik dat leuk vind, omdat ik het graag speel en omdat ik er graag naar luister. Ik speel in ander formaties trouwens ook met zang, dus ik ben daar niet allergisch voor.
Jeroen: Wat is er mis met instrumentale muziek? Het geeft de luisteraar de ruimte om zelf beelden te creëren zonder dat er een invloed is van een zanger en van woorden. Trouwens, een zanger is eigenlijk niets meer dan een soloinstrument. Zanglijnen en tekst staan in dienst van het instrumentale deel van het nummer en niet andersom, om de simpele reden dat bij de meeste muziek het instrumentale deel eerder klaar is en dat dit voor een deel ook de sfeer bepaalt.

Zonder jullie in een speciaal hokje te willen duwen, maar hoe zouden jullie de muziek van Toyz zelf willen omschrijven?
Arjan: Melodisch en atmosferisch, maar wel met een stevige sound.
Robert: progrock, omdat we alle invloeden gebruiken die we vinden, passen. Maar toch ook wel filmmuziek, omdat de meeste nummers wel iets beeldends in zich hebben.
Jeroen: Muziek is emotie en Toyz is een muzikaal kruispunt. Introsection en Intersection gaan eigenlijk over de band zelf. Ieder bandlid afzonderlijk is een weg naar het kruispunt, met ieder zijn eigen achtergrond, afkomst, muzieksmaak, instrument, invloed enz. Op dat kruispunt komt alles samen. Toyz is net zo gevarieerd als het leven zelf. Ik persoonlijk houd er niet van om in hokje geduwd te worden, Toyz ook niet.

Jullie hebben een nieuwe website. Het lijkt erop dat jullie helemaal opnieuw zijn begonnen. Zie ik dat juist?
Arjan: Zo zien we dat zelf wel ja. De weg naar dit album is een vrij lange geweest, maar we wilden deze keer gewoon alles in één keer goed hebben en geen enkel compromis doen wat betreft de arrangementen en opnames.
Peter: Een nieuwe cd en een nieuw verhaal met een Toyz geluid.

In het verleden hebben jullie een korte periode met een zangeres gewerkt. Dat is kennelijk niet goed bevallen. Maar misschien heb ik dat verkeerd. Kunnen jullie daar meer over vertellen.
Robert: Dat verliep moeizaam en het is al lang geleden, 10 jaar. We kijken liever vooruit.

Gaan jullie ooit nog opnieuw met een zanger(es) werken?
Robert: Niets is zeker en niets is uitgesloten. We zijn op dit moment echter niet op zoek.
Arjan: Het zou wat mij betreft dan ook wel een hele goede zanger moeten zijn met een karakteristieke stem, anders heeft het voor mij geen meerwaarde.

Jullie brachten pas het album “The Infinite Road” uit. Ondanks dat het album instrumentaal is, is er volgens mij toch sprake van een thema of een rode draad. Is dat juist en welk thema of welke rode draad is dat?
Arjan: Wat mij betreft is “The Infinite Road” een metafoor voor de oneindige cyclus van het leven. Onderweg kom je van alles tegen en maak je van alles mee. En aan het eind begint alles weer opnieuw.
Jeroen: Het is een eindeloze reis of weg, uitgebeeld in de Moëbiusring (een tweedimensionale ring met één rand en één vlak, HR).
Robert: Het thema zoals uitgebeeld in het artwork is inderdaad de oneindige weg. We hebben dit echter alleen gebruikt als kapstok, of beter gezegd: landkaart, om de tracks aan op te hangen. Het is geen conceptalbum.

Ik heb begin 2012 een optreden van jullie bijgewoond. Het viel mij op dat Peter van Heijningen niet vies is van een partijtje show. Persoonlijk vind ik dat hij ervoor moet waken niet teveel te overdrijven. Hoe zien jullie dat en krijgen jullie (en Peter in het bijzonder) daar reacties op?
Arjan: Je had hem eens moeten zien toen hij nog lang haar had, hahaha. Voor een instrumentale band als Toyz is het denk ik ook juist een heel positief punt. Een bevlogen muzikant op het podium werkt beter dan een die heel introvert is en alleen naar zijn instrument loopt te kijken. Je wilt toch een goede en interessante show neerzetten die dynamisch is en ook interessant om naar te kijken.
Dat laatste is ook de reden dat we nu optreden met een volledig geautomatiseerde lichtshow die wordt aangestuurd op basis van wat ik speel op de toetsen en op basis van drum-triggers. Hoewel de lichtshow wel van tevoren is geprogrammeerd hoeven we, doordat het licht intelligent en per nummer verschillend reageert op wat we spelen, niet mee te spelen met een clicktrack. Dat komt de energie waarmee je kunt spelen enorm ten goede.
Jeroen: Het publiek gaat een avondje uit en wil vermaakt worden, brood en spelen, er is sinds de Romeinen op dat vlak nog niet zo veel veranderd.
Robert: Hij moet inderdaad niet overdrijven, het spel is immers het belangrijkst. Maar dat zit volgens mij wel goed. Peter uit zich nou eenmaal fysiek en met zijn mimiek wanneer hij speelt.  Daarin is hij geen uitzondering. Veel muzikanten hebben dat.
Peter: Het zal het Spaanse temperament wel zijn, haha.

In het cd-boekje, wat een uitvouwbare poster is, staat bij elk nummer een schijnbaar persoonlijke tekst. Wat is daar de bedoeling van? Of moet het worden gezien als niet gezongen tekst bij het (instrumentale) nummer?
Robert: Het moet de luisteraar een indruk geven wat de inspiratie voor het nummer is. Het is een beetje als een verhaal bij een film bedoeld.
Arjan: De meeste nummers gaan over een bepaald gevoel, soms zelfs over een specifieke gebeurtenis. Dat gevoel komt (hopelijk) in de meeste gevallen wel over maar toch is er misschien bij sommigen behoefte aan wat verduidelijking op dat punt. Zoals veel songteksten lichten we ook met deze teksten niet meer dan een tipje van de sluier op. Dus dat gaan we ook nu niet doen.

Hoe hebben jullie Ian Parry bereid gevonden zijn bijdrage te leveren aan Far Away? Is bewust gekozen voor zijn rol als spreker?
Arjan: elk geval in zoverre dat we beslist iemand wilden hebben die spreekt in zijn moedertaal. Bij zang kom je vaak nog wel weg met een heel licht accent en bij zingen lijken mensen daar ook minder last van te hebben. Maar bij gesproken teksten hoor je het direct als iemand niet in zijn moedertaal spreekt. Vaak is dat tenenkrommend. Ik denk nog met huivering aan de gesproken tekst op het album “Sobriëtas” van Ad Visser die hij zelf heeft ingesproken.
Robert: We zochten inderdaad iemand met Engels als moedertaal. Als je een Nederlander, hoe goede zijn stem ook is, zoiets in het Engels laat inspreken, is de kans aanwezig dat je hoort dat hij geen Engelsman is. We hebben gemixt bij ‘Excess’ met Hans Pieters. Hij kent Ian, dus we hebben hem gevraagd of hij bereid was dit voor ons te doen. Leuke bijkomstigheid is natuurlijk dat hij een van de beste progrockmetal zangers in Nederland is.

Het nummer Dream On is opgedragen aan iemand die Luuk heet. Was (want ik maak uit de tekst op dat hij is overleden) Luuk een speciaal iemand voor jullie?
Peter: Luuk was een collega van mij. Ik kreeg ooit een telefoontje dat hij plotseling was overleden. Ik ben gaan ronddwalen in mijn huis, heb me opgesloten in mijn kamer met mijn gitaar en opnameapparatuur aan. Ik ging toen in een soort toestand van wanhoop mijn emoties uiten op gitaar. Een paar dagen later heb ik de opnames terugbeluisterd en door mijn gesnotter heen hoorde ik de melodie die ik heb uitgewerkt. Ik hoop dat iedereen die een dierbare heeft verloren zich daar in kan herkennen. Hij is op veel te jonge leeftijd in zijn slaap overleden. Vandaar de titel van het nummer.

Ik ben persoonlijk wat minder te spreken over de Braziliaanse uitvoering van Intersection: Intersecção. Hebben jullie fans in Brazilië of wellicht een Braziliaanse partner? Kortom, verklaar dit nummer eens nader.
Arjan: Dan moet je nog maar eens heel goed naar onze drummer Robert kijken…
Robert: Ik houd van muziek, niet alleen progrock maar ook latin, dus ook allerlei percussie. Ik heb naast drummen ook tien jaar Braziliaanse percussie gespeeld. Ik ben ook in Brazilië geweest, naar masterclasses van percussionisten en bands. Intersection heeft een tempo en vorm die aardig op een samba lijkt, dus het leek ons leuk om, als bonustrack, een versie te maken met Braziliaanse percussie. Geen samples maar echt gespeeld. En in 2014 is het WK-voetbal in Brazilië en in 2016 de Olympisch spelen, dus wellicht wordt het opgepikt. In Brazilië is het trouwens heel gebruikelijk om allerlei stijlen te mengen, en in progrock volgens mij ook, zo is dat ooit begonnen.
Jeroen: Het Braziliaanse ritme zit al verstopt in het originele nummer. Wij vonden het leuk om mensen te laten horen dat sommige nummers ook met een andere ritmesectie gespeeld kunnen worden. Zonder afbreuk te doen aan het origineel.

Wat zijn jullie plannen op korte termijn en de ambities van Toyz op lange termijn?
Arjan: Zoveel mogelijk naamsbekendheid krijgen en live optreden. Ook op festivals en als het even kan ook in het buitenland.
Robert: Op korte termijn meer het podium op met Toyz. Met de cd moet dat volgens mij gaan lukken. Op de lange termijn vooral mooie muziek blijven maken.
Jeroen: Eerst een cd-presentatie houden, daarna werken aan regelmatig op de planken staan en op de lange termijn elk jaar een cd uitbrengen?

Waarom moet iedere liefhebber van muziek “The Infinite Road” aanschaffen?
Arjan: Omdat diep in zijn hart iedere progressive rock/metal liefhebber weet dat hij het meest kickt op de instrumentale stukken.
Robert: Omdat het een mooi album is.
Jeroen: “The Infinite Road” is een cd die bewijst dat instrumentaal beslist niet saai is en dat goede muziek niet per definitie uit het buitenland hoeft te komen.
Peter: Om als je vaak in de auto zit lekker weg te kunnen dwalen. En natuurlijk omdat je dan de muziek al kent als je naar een van onze optredens komt!

Hebben jullie nog een boodschap voor de Progwereldlezer, of iets leuks wat je wilt delen?
Arjan: Koop onze cd en laat de organisatoren van alle progressieve rock festivals weten dat je Toyz in de line-up wilt zien.

Website Toyz