Porcupine Tree

Lightbulb Sun

Info
Uitgekomen in: 2000
Label: Snapper
Website: http://www.porcupinetree.com/
MySpace: Porcupine Tree
Tracklist
Lightbulb Sun (5:31)
How Is Your Life Today? (2:46)
Four Chords That Made A Million (3:36)
Shesmovedon (5:13)
Last Chance To Evacuate Planet Earth Before It Is Recycled (4:48)
The Rest Will Flow (3:24)
Hatesong (8:26)
Where We Would Be (4:12)
Russia On Ice (13:03)
Feel So Low (5:18)
Richard Barbieri: analoge synthesizers, Hammondorgel, Mellotron, Fender Rhodes
Colin Edwin: bas, saxofoon
Chris Maitland: drums, percussie
Steven Wilson: zang, gitaar, piano, samples, banjo, hakkebord
Fear Of A Blank Planet (2007)
Arriving Somewhere... DVD (2006)
XMII (2005)
Deadwing (2005)
Warszawa (2004)
XM (2003)
In Absentia (2003)
Stars Die: The Delirium Years (2002)
Transmission (2001)
Recordings (2001)
Metanoia (2001)
Voyage 34: The Complete Trip (2000)
Lightbulb Sun (2000)
Stupid Dream (1999)
Coma Divine (live) (1997)
Signify (1996)
The Sky Moves Sideways (1995)
Moonloop EP (1994)
Yellow Hedgerow Dreamscape (1994)
Staircase Infinities EP (1994)
Up The Downstair (1993)
Voyage 34 EP (1992)
On The Sunday Of Life... (1991)

porcupine-tree-lightbulb-sun-se.jpg

[voor de editie 2008, scroll naar beneden]

Rond de eeuwwisseling had Porcupine Tree’s bekendheid al enige vlucht genomen, maar het grote succes (nuja, naar progbegrippen toch althans) moest nog komen met platen als “In Absentia” en “Deadwing“. Van een uitverkocht Paradiso durfden Wilson c.s. anno 2000 waarschijnlijk nog niet te dromen.

“Lightbulb Sun”, het album wat hier ter bespreking ligt, wordt vaak gerekend tot Porcupine Tree’s softe (of zo u wilt: poppy) periode, tezamen met in elk geval voorganger “Stupid Dream“, terwijl meestal de plaat die dáárvoor zat, “Signify” er ook nog bij geteld wordt. Wat mij betreft geldt dat niet als diskwalificatie; ik durf zelfs wel zonder blikken of blozen kenbaar te maken dat “Stupid Dream” over de gehele linie mijn favoriete progalbum uit de jaren ’90 van de vorige eeuw is. Dat die plaat voor mij dus niet te overtreffen viel, mag duidelijk zijn. Toch blijft “Lightbulb Sun” er beslist niet ver achter.

Ofschoon de plaat zich dus met enkele voorgangers onder één noemer kan laten brengen, bewijst Porcupine Tree zich wederom een progressieve band door zijn geluid verder te ontwikkelen. Naast de aloude Pink Floyd– en de wat recentere Radiohead-invloed, mengt de band hier ook wat klassiekere pastorale popelementen in haar sound, waardoor sommige liedjes ook wat aan The Beatles doen denken. Horen we hier en daar zelfs een vleugje Beach Boys? Hoe dan ook, deze toon wordt in het titelnummer, dat de plaat opent, meteen gezet en in How Is Your Life Today? nog verdubbeld.

In zekere zin is “Lightbulb Sun” echter ook een overgangsplaat. Hoewel hard-zachtcontrasten ook op voorgaande platen al bestonden, lijkt met Four Chords That Made A Million een nieuw niveau stevige directheid gehaald te zijn. Anderzijds staan er tussen de soms erg breekbare liedjes ook een paar meer klassiek vormgegeven epics, elk met het inmiddels uit duizenden herkenbare Porcupine Tree drum-/basloopje. Die ingrediënten zijn genoeg om van “Lightbulb Sun” anno 2000 een plaat van heden, toekomst en verleden te maken. Met name bij het al genoemde nummer over de vier akkoorden vind ik de afwisseling een beetje doorschieten richting onevenwichtigheid. Dit fenomeen vind ik op opvolger “In Absentia” overigens veel sterker terug, wat een van de redenen vormt waarom ik die plaat sowieso aanmerkelijk zwakker vind.

Nog een vreemde eend in de bijt is Last Chance To Evacuate Planet Earth Before It Is Recycled. Het idee hiervan is afkomstig van de Heaven’s Gate beweging, een beweging met New Age oorsprong, die vooral bekendheid kreeg door de collectieve zelfmoord van 38 leden in 1997. Het laatste deel van het nummer wordt gevormd door een speech uit deze beweging, maar ook bijvoorbeeld de openingszin If You Fall Asleep With me… krijgt ineens een heel andere lading. Afijn, wat mij betreft is dit nummer eerder apart dan werkelijk mooi.

De basis van het album wordt voor mij toch gevormd door de rustige melodieuze liedjes. Naast de al gememoreerde Lightbulb Sun (hoewel, rustig?) en How Is Your Life Today? horen Shesmovedon en The Rest Will Flow ook in dit rijtje thuis. Beide worden nog mooier door de veelheid aan orkestrale arrangementen, waardoor er ook na vaak luisteren nog steeds nieuwe dingen in te ontdekken zijn. Met het kippenvel-/brok-in-de-keelnummer Feel So Low bewaart Wilson overigens het mooiste tot het laatste.

De twee nummers Hatesong en Russia On Ice nemen samen ruim 21 van de in totaal 56 minuten voor hun rekening. Beide volgen hetzelfde stramien van een rustig begin dat daarna culmineert in een lange zinderende ambient finale. De beide finales grijpen daarmee wat terug op het verleden, maar er wordt beslist harder gerockt dan op pakweg een Burning Sky of Up The Downstair (“Up The Downstair“), terwijl beide ook wel weer eindeloos meer textuurvariatie kennen dan bijvoorbeeld Arriving Somewhere But Not Here (“Deadwing”). Russia On Ice scoort van de twee het beste qua onderhuidse spanning, maar de wat meer ontspannen toestand van Hatesong biedt weer ruimte aan andere kwaliteiten, zoals een zinderende gitaartokkelparagraaf. Kortom: hoewel op het eerste gehoor nogal gelijkvormig, hebben beide nummers hier duidelijk hun eigen plek en dragen beide bij aan de uniciteit van het album. De klassiekerstatus die in het bijzonder Russia On Ice heeft, is dan ook niet meer dan verdiend.

De rest van de geschiedenis is bekend: Porcupine Tree zou zich (tot nader order) op meer metalgeoriënteerd werk toeleggen en Steve Wilson zou zijn popkant voortaan gaan uitventen met de Israëliër Aviv Geffen onder de naam Blackfield. Beide richtingen ontwikkelden hun eigen charme, maar geen van beide heeft me al zó kunnen overtuigen als “Lightbulb Sun” (en “Stupid Dream”). Dus koester ik deze gloeilamp; voor je het weet wordt hij nog verboden.

Casper Middelkamp

Editie 2008
Fanatieke volgelingen van Porcupine Tree zullen inmiddels vast wel weten dat de albums van het in Engeland gevestigde ensemble dikwijls in verscheidene edities op de markt (zullen) verschijnen. Aanvankelijk uitgebracht in mei 2000 (SMACD827), verschijnt bijvoorbeeld “Lightbulb Sun” in februari 2001 als speciale, strikt gelimiteerde editie (SMACD 841X) in de winkel. Deze versie is echter al een tijdje niet of nauwelijks verkrijgbaar en omdat ook de originele uitgave niet langer voorhanden is, is het album in april 2008 opnieuw uitgebracht.

Fanatieke volgelingen van Porcupine Tree zullen inmiddels vast wel weten dat Steven Wilson en consorten niet over één nacht ijs gaan als het aankomt op het heruitbrengen van oud materiaal. In overeenstemming met de al verschenen heruitgaven van “Stupid Dream”, “In Absentia”, “Deadwing” en “Fear Of A Blank Planet” verschijnt immers ook “Lightbulb Sun” op cd/dvd-a. De cd bevat een opnieuw gemasterde remix uit 2007 van het originele album.  De andere disc is een dvd-audio met 5.1 surroundmix (dvd-audio en DTS), een ‘high resolution’ 24-bit stereomix (alleen op dvd-audio) en de originele stereomix uit 2000. Deze tweede disc bevat ook drie bonustracks (in 5.1 surround), die rond dezelfde periode zijn opgenomen.

Fanatieke volgelingen van Porcupine Tree zullen inmiddels vast wel weten dat Steven Wilson zich bij meerkanaalsmixen niet laat verleiden tot het maken van een overdonderende, opdringerige remixen, waarbij de luisteraar oren tekort komt om alles naar behoren te kunnen waarnemen. Met een even subtiele als smaakvolle 5.1 surroundmix levert “Lightbulb Sun” andermaal het bewijs dat de geluidstechnicus van dienst zijn werk uitstekend gedaan heeft. Audiofielen zweren uiteraard bij de ‘high resolution’ 24-bit stereomix, die wat betreft geluidskwaliteit duidelijk superieur is aan de andere geluidssporen. Qua beleving prefereer ik evenwel één van de twee surroundsporen.

Fanatieke volgelingen van Porcupine Tree zullen inmiddels vast wel weten dat ook het ontwerp van de heruitgaven aan een opknapbeurt wordt onderworpen. Beide discs zijn verpakt in een nieuw doosje, dat mij doet denken aan de gebruikelijke jewelcases voor sacd’s. Verder is het boekwerkje wat uitgebreid en ook de door John Foxx ontworpen originele albumhoes is lichtjes gewijzigd.

Fanatieke volgelingen van Porcupine Tree zullen inmiddels vast wel weten dat elke heruitgave van de band meer dan de moeite waard is. Voor de (vele) liefhebbers die (nog) niet in het bezit van “Lightbulb Sun” zijn is dit dan ook een regelrechte aanrader, maar ook fanatieke volgelingen doen zichzelf een groot plezier met het aanschaffen van dit kleinood. Op naar de volgende heruitgave!

Frans Schmidt

CD + DVD-audio:
Koop bij bol.com

Send this to a friend