Een optreden van Anathema heeft altijd iets bijzonders. Als de band op dreef is, dan is kippenvel gegarandeerd. Na het uitkomen van “We’re Here Because We’re Here” zijn ze de boel duidelijk professioneler gaan aanpakken, wat vooral duidelijk te merken is aan de strakke liveshows. De belichting, het geluid, de setlist: het klopt allemaal. Dat vonden ook de mensen van de Prog Awards, die de band beloonden met de prijs voor beste liveshow (waarbij ze voorbij gingen aan onder andere Steven Wilson, Steve Hackett en Opeth). Het eerste optreden van de Europese tour voor hun meest recente album, “Weather Systems”, vond plaats in een oud Romeins amfitheater in het Bulgaarse Plovdiv. Deze show, waarin samengewerkt werd met een groot orkest, werd al opgenomen voor een blu-ray. Als enkele dagen van te voren wordt aangegeven dat ook in Tilburg opnamen gemaakt zullen worden, en dat er een extra lange set gespeeld zal worden, dan is een bomvol 013 het resultaat. Ze pakken dus voor het grootste optreden in hun 20-jarige bestaan eens goed uit.
Voordat het familiebedrijf uit Liverpool het podium betreedt, is het eerst de taak van het Duitse Long Distance Calling om het publiek op te warmen.
Long Distance Calling
Deze band stond op 14 oktober 2010 ook al in het voorprogramma van Anathema. Dat was voor mij de eerste kennismaking met deze band. Ik was toen ook al onder de indruk van hun instrumentale performance, waardoor hun albums nu in mijn cd kast aanwezig zijn. Long Distance Calling schuwt lange nummers niet en weet met hun stevige gitaar georiënteerde muziek continu te boeien. De opener Into The Black Wide Open van hun album “Long Distance Calling” begint meteen stevig en boeit de toeschouwers die op tijd zijn gekomen direct. De zaal reageert positief en de band weet deze aandacht vast te houden. Twee gitaristen, die om de beurt mogen soleren, een bassist, die uitdrukkelijk aanwezig is, en een drummer, die heftig en stevig te keer kan gaan op een minimalistisch drumstel; Long Distance Calling bewijst dat meer niet nodig is. Op hun nieuwe album dat begin 2013 zal verschijnen zal overigens voor het eerst met een zanger gewerkt worden. Het derde nummer, dat van dit nieuw te verschijnen album “The Flood Inside” gespeeld werd, was deze avond nog instrumentaal. De vraag is dan ook of zang hier nog iets aan zou kunnen verbeteren. Het wederom overtuigende optreden van Long Distance Calling werd afgesloten met Metulsky Curse Revisted. Een nummer dat vanuit een sfeervolle rust opbouwt naar een explosieve muur van geluid. De avond is na 45 minuten pas net begonnen, maar hij kan na dit optreden al niet meer stuk.
Anathema
De aankondiging van een speciaal optreden heeft een divers publiek naar 013 weten te lokken. Progliefhebbers van werkelijk alle leeftijden, hier en daar een metalhead die met de muziek is meegegroeid, en een man/vrouw verhouding die daadwerkelijk in balans lijkt te zijn. Niet alleen wordt de show dus opgenomen om te verschijnen op hun blu-ray die volgend jaar verschijnt, ook zullen ze hun laatste album “Weather Systems” compleet spelen (hoewel de nummers Sunlight en The Lost Child ontbraken) en zal hun show 2,5 uur duren. Overigens moeten we, in tegenstelling tot het concert in Plovdiv, geen dure opnameapparatuur verwachten en camera’s die voortdurend het liveoptreden in de zaal verpesten. Nee, liefhebbers en fans van de band zullen dit concert op band vastleggen met eigen apparatuur. We zijn dan ook zeer benieuwd naar dit resultaat.
Dat de band gespannen is voor dit optreden, is duidelijk merkbaar. Danny Cavanagh, die zeker in het begin van het concert geplaagd werd met diverse technische problemen, bekent na ongeveer een uur spelen dat hij super nerveus was voor het optreden, dat zijn performance te wensen over laat doordat zijn draadloze systeem het gewoon begeeft en hij zichzelf nauwelijks kan horen spelen. Hij mist daardoor het begin van A Simple Mistake, terwijl zijn roadie kabels aan het verwisselen is. Maar, voegt hij daar direct aan toe, jullie hebben me daarover heen geholpen en geven me geweldig veel energie. Die energie blijkt de gehele band te hebben.
Vincent Cavanagh zingt en speelt deze avond als nooit tevoren en weet de gevoelige nummers misschien nog wel beter te brengen dan op hun cd’s. Lee Douglas, de vrouwelijke stem van Anathema, is ondertussen een vast bandlid geworden en zingt dus op een groot gedeelte van het optreden mee. Samen met Danny Cavanagh worden daarmee alle vocalen uitgewerkt. En dat werkt live, verrassend genoeg, bijzonder goed uit. De complexe en veelvoudige gelaagde zangpartijen op “Weather Systems” leken bijzonder moeilijk om live te brengen. In het interview met Vincent Cavanagh geeft hij al aan dat ze hier live een oplossing voor moeten verzinnen. En die oplossing hebben ze gevonden! De harmonieën wijken hier en daar af van de albumversies, maar zijn eigenlijk nog mooier dan op plaat. Met name Lightning Song komt hierdoor bijzonder goed over.
En dan natuurlijk het pareltje van hun laatste album. The Storm Before The Calm is zeker één van de hoogtepunten van de avond. De emotie die dit nummer uitdraagt, de gevoelige zachte passages en harde intense pieken bezorgen wederom kippenvel. En het publiek reageert uitermate goed.
Hoewel het oudere werk niet echt aan bod komt deze avond, (“Eternity” blijft links liggen), is er toch nog een moment waarop de haren loskomen. Tegen het einde van het optreden blijkt er nog tijd te zijn voor een extra nummer. De band grijpt terug naar hun optreden tijdens Dynamo Open Air in 1999, waarop ze Orion van Metallica speelden. Als Jamie Cavanagh’s bas begint te zoemen weet iedereen hoe laat het is, en gaan de handen de lucht in. Hoewel je je af kan vragen waarom een band met zoveel goed eigen werk voor een cover kiest, werkt het spelplezier van de band aanstekelijk. Vaste afsluiter Fragile Dreams gaat daar nog eens dik over heen, tot grote vreugde van het springende publiek.
Anathema had zich geen beter slotavond voor hun “Weather Systems Tour” kunnen bedenken dan in de bijna uitverkochte 013. Het publiek is werkelijk uitzinnig en bereid om alle opdrachten die de band ze opdraagt op te volgen. Zo worden regelmatig complete teksten van nummers gezongen, worden nummers bijna onderbroken voor een uitzinnig applaus, wordt meegeklapt op van alles en wordt A Natural Disaster belicht door de mobiele telefoons van de toeschouwers. Hoewel de setlist na het optreden in Paradiso op 28 april geen echte verrassingen bevatte, blijft een Anathema concert een bijzondere ervaring. Het spelplezier van de band en de perfecte mix van melancholie, kracht, en optimisme in de muziek raakt iedereen elke keer weer. Waar blijft die dvd!?
Mario van Os & David Nummerdor
Foto’s: Ard van den Heuvel