AnglagardDVD

“Wie de geschiedenis niet kent”, zo luidt de beroemdste uitspraak van de Spaans-Amerikaanse filosoof George Santayana, “is gedoemd haar te herhalen”. Recente politieke ontwikkelingen in de VS, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Nederland en ook elders bevestigen eens te meer Santayana’s gelijk. In de prog geldt echter vaak het tegendeel: juist wie de geschiedenis wél kent is gedoemd haar te herhalen. Talloze progbands lijden immers aan een pathologische hang naar het verleden en proberen slaafs de hoogtijdagen van de progrock in de glorieuze jaren zeventig te doen herleven (you know who you are). Toch zijn er ook groepen die weliswaar de blik op het verleden gericht houden maar toch niet onderhevig zijn aan de kopiëerdrang die veel moderne progartiesten kenmerkt.

Een uitstekend voorbeeld hiervan is het Zweedse Änglagård, dat nu met “Made In Norway” zijn eerste live-dvd heeft uitgebracht. Voor Änglagård is de muziekgeschiedenis namelijk in 1978 afgelopen met het onvolprezen “Stained Glass Stories” van Cathedral, maar de groep probeert niet onbeschaamd bands als Yes en Genesis na te doen. Oh, jazeker, ze zijn verzot op ouwe meuk als de Mellotron, de Minimoog en het Hammondorgel, maar de jarenzeventigesthetiek die hun muziek kenmerkt richt zich niet op het nabootsen van de klassieke bands uit deze periode. Integendeel, Änglagård verkrijgt weliswaar inspiratie in die ene hipsterboetiek waar je kunstacademiezusje voor dikke knaken bloemetjesrokken koopt die ooit voor vijftig cent zijn overgenomen uit de boedel van een of andere dode oma, maar daarmee klinken ze nog niet per se als die oma, zelfs niet als je de grootmoeder in kwestie een Mellotron had gegeven en haar pacemaker op een zevenkwartsmaat had ingesteld. Als je snapt wat ik bedoel. Änglagård klinkt oud maar niet gedateerd en is vitaal, niet gezapig.

Ondanks de complexiteit van de muziek laat Änglagård live ook zien zeer vitaal te zijn. De band treedt niet vaak op, maar dit is geenszins te merken aan de optredens of de registraties ervan. De livealbums “Buried Alive” uit 1996 en, met grotendeels andere bezetting, “Prog På Svenska” uit 2014 laten allebei een uitstekende band horen die met veel verve zijn moeilijke composities ten gehore brengt. Nu is er met het verschijnen van “Made In Norway” ook visueel bewijs van het schijnbare gemak waarmee de band zijn nummers vertolkt, en de dvd is een fraaie toevoeging aan het oeuvre van de band.

Alle tracks die op “Prog På Svenska” staan passeren ook hier de revue, aangevuld met een drumsolo en Vandringar i Vilsenhet, een nummer dat inmiddels alweer vijfentwintig jaar geleden is verschenen. Evenals “Prog På Svenska” begint “Made In Norway” met een compositie die nog niet op een studioalbum is verschenen, Introvertus Fugu Part I, dat veel sterker jazz- en RIO-georiënteerd is dan het eerdere werk van de band. Toch ligt de nadruk niet op het latere werk van de band, maar wordt een dwarsdoorsnede uit het hele oeuvre gespeeld, inclusief maar liefst twee nummers met zang van het debuut uit 1992, “Hybris”. Immers, sinds de terugkeer van gitarist en zanger Tord Lindman speelt de band de nummers Kung Bore en Vandringar i Vilsenhet weer live. De composities worden stuk voor stuk met veel flair vertolkt, met hier en daar ook een komische toets, zoals het geluid van leeglopende ballonnen, of de haast escalerende dubbele sax in Längtans Klocka. De complexe muziek wordt niet alleen vlekkeloos gebracht, maar het enthousiasme spat ervan af.

Hoewel de zaal klein is en het podium dientengevolge erg vol staat, komt de dvd niet per se over als een kleinschalige productie, al is dit vooral vanwege de geluidskwaliteit. De concertregistratie is visueel niet bijster indrukwekkend, op enkele momenten na. Bij het begin van het optreden en tijdens het drumsolo worden er zeer fraaie beelden van een besneeuwd bos vertoond, wat veel bijdraagt aan de sfeer van de muziek. Bij de andere nummers, echter, wordt alleen de band vertoond. Hierdoor doet de dvd in sommige opzichten vrij Spartaans (doch geenszins amateuristisch) aan, wat an sich niet verschrikkelijk problematisch is, maar juist het feit dat er op momenten visueel wél spannende dingen gebeuren maakt dat het gebrek daaraan bij de andere nummers soms wat voelt als een gemiste kans.

Dit kleine kritiekpuntje ten spijt is, zoals gebruikelijk bij Änglagård, de conclusie van deze recensie weer uiterst voor de hand liggend. Stellen dat de muziek van de Zweden van zeldzame kwaliteit is, is zo vanzelfsprekend dat het welhaast een dooddoener lijkt, maar deze dvd laat niet alleen horen maar ook duidelijk zien dat de band zijn bijzondere composities met ogenschijnlijk gemak en veel elan te vertalen weet naar live versies. “Made In Norway” is dan ook niet te missen voor fans van deze Zweedse Olympiërs, ouwemeukfetisjisten en, vooruit, alle muziekliefhebbers die in de jaren zeventig de kalender van hun toen nog bakelieten iPhones op repeat hebben gezet in de hoop elk jaar opnieuw wakker te worden in 1973.

Christopher Cusack