Art ZoydAlbum

Vaak wanneer je als muziekkenner geconfronteerd wordt met het genre RIO, denk je meteen aan muziek die lijkt op wat Univers Zero maakt. Bij de modernere bands valt daar al wat voor te zeggen, maar bij de originele bands klopt dit blijkbaar niet, zo konden we al in deze special merken. Ondanks de progressieve verwantschap was de muziek vaak erg verscheidend. Maar er is wel één uitzondering: de Franse band Art Zoyd is ontegensprekelijk de muzikale broer van Univers Zero.

Deze Art Zoyd vormde samen met het Belgische Aksak Maboul en het Britse Art Bears de tweede golf van bands die zich bij de originele vijf voegden in 1979 en het R.I.O.-charter ondertekenden. Zeker gezien het muzikale verwantschap met Univers Zero mag dat eigenlijk geen verbazing wekken. Die verwantschap gaat zelfs zo ver dat bandleider en drummer van Univers Zero ook een tijdje bij Art Zoyd gedrumd heeft. En dat onder meer op deze “Génération Sans Futur”. Nu is dit op zich niet zo vreemd want de band van Thierry Zaboitzeff en Gérard Hourbette heeft altijd al een erg wisselende line-up gehad, buiten zijn twee leiders dan. Deze twee leiders zijn ook voor het eerst allebei volwaardig verantwoordelijk voor de vijf composities op dit album. Bij debuut “Symphonie Pour Le Jour Où Brûleront Les Cités” lag die verantwoordelijkheid nog bij Gérard Hourbette terwijl Thierry Zaboitzeff op “Musique Pour L’Odyssée” al voorzichtig met een eerste nummer kwam. Hier delen ze dan ook echt samen het componeren en dat heeft de muziek duidelijk goed gedaan.

Gezien de link met Univers Zero zal het geen moeilijke opgave zijn om te bedenken dat ook Art Zoyd beïnvloed lijkt door klassieke componisten als Béla Bartok, Igor Stravinsky en Dmitri Shostakovitch. Anders dan Univers Zero lijkt het alsof deze Fransen nog meer bezig zijn met de sfeer op hun albums en die is meestal vooral erg donker. Het zou bijna soms een soundtrack voor een of andere horrorfilm kunnen zijn.

En dat geldt ook voor “Génération Sans Futur”, wat op zich al niet de meest vrolijke titel is die je kan bedenken, dat heel veel steunt op die dreigende ondertoon. Bijvoorbeeld in Divirtissement zien we hier een heel goed voorbeeld van waar ze door herhaling dit effect verkrijgen. En dat is natuurlijk een bekend trucje dat altijd werkt als je dreiging wilt in je album: denk maar aan Mike Oldfield in “The Exorcist”. Het is ook iets waar binnen de prog in de jaren vooral Magma erg goed is in geworden er waar Art Zoyd hier dus ook gebruik van maakt.

Buiten de alomtegenwoordig dreigende sfeer worden we ook hier getrakteerd op de bijna klassieke elementen uit de RIO/Avant-Prog. We krijgen natuurlijk uitstekende beheersing van de instrumenten, complexe avant-garde melodieën, dissonante ritmes wat soms bijna tot chaos lijkt te leiden, zoals in titeltrack Génération Sans Futur. Deze titeltrack is overigens voor mij het prijsbeest van dit album en dat ondanks de aanwezigheid van een nummer als La Ville dat over de vijftien minuten klokt. Maar nergens anders wordt de sfeer en de muzikale richting van Art Zoyd zo goed weergegeven als op dit nummer. Ook hoor je vooral hier erg duidelijk die link met Univers Zero: een nummer als Génération Sans Futur zou zeker niet misstaan hebben op een “Ceux Du Dehors”.

Het zou kunnen dat je na het lezen van deze recensie denkt dat Art Zoyd niet meer is dan een doorslagje van het bekendere Univers Zero, dan moet ik dat toch wel tegenspreken. Er is op deze “Génération Sans Futur” alleen al meer dan voldoende aanwezig om ook Art Zoyd een bestaansreden te geven. Doch moet ik wel concluderen dat deze Fransen vooral in de smaak zullen vallen bij liefhebbers van de muziek van Univers Zero.

Peter Van Haerenborgh

Génération Sans Futur, 2015 Reissue

Sinds 2011 is het Belgische label Sub Rosa bezig met oude Art Zoyd-albums te heruitgeven. En jawel, in 2015 was het de beurt aan deze “Génération Sans Futur”. Met onder meer een nieuwe (uiteraard donkere) hoes en de bijna obligate bonustrack zou je bijna denken dat het om het typische geldgewin gaat. Maar dat zou ik toch ten stelligste willen ontkennen in dit geval. Tenslotte zijn deze albums al erg lang niet meer verkrijgbaar geweest (hetzij in Japan met grote importprijzen voor ons). Voor de RIO/Avant-Prog liefhebbers is het dus een waar feest dat deze oude albums weer makkelijk te verkrijgen zijn.

En dan is er nog die bonustrack: een live-nummertje in dit geval, Les Fourmis. Op amper zes minuten slaagt Art Zoyd erin je volkomen weg te blazen met deze live-performance. Ik moet eerlijk bekennen dat ik de Fransen nooit eerder live hoorde maar wat ik hier hoor, maakt me enorm nieuwsgierig naar meer. Om maar te zeggen dat de toevoeging aan het originele album er echt wel mag zijn. Normaal prefereer ik dat originele albums in hun waarde worden gelaten zonder toevoeging. Maar hier toch graag een uitzondering.

Ik kan alleen maar besluiten dat er niet langer getwijfeld moet worden: nu Art Zoyd langzaamaan weer verkrijgbaar is, moeten we ervan profiteren om hun albums eindelijk te kunnen aanschaffen.

Peter Van Haerenborgh