Hij heeft het weer geflikt! Vier jaar na de release van “Universal Migrator” en “The Dream Sequencer” (beide uit 2000) is muzikaal veelkunner Arjen Lucassen er in geslaagd om wederom een cd van uitzonderlijke schoonheid aan, zijn inmiddels omvangrijke, oeuvre toe te voegen. Een dubbel-cd wel te verstaan, want zoveel creativiteit laat zich niet vangen op slechts één enkel schijfje.
“The Human Equation” is het eerste Ayreon-album dat verschenen is op het Duitse Inside Out label. Het is ook voor het eerst dat een Ayreon-release vergezeld ging van een uitgekiende en weldoordachte promotiecampagne op grote schaal. Uiteraard ging het verschijnen van de vorige vijf platen van dit project ook niet ongemerkt aan de diverse relevante media voorbij, maar deze keer werd werkelijk alles uit de kast gehaald om maximale aandacht te genereren.
En deze strategie bleek te werken. De single Day Eleven: Love die op 19 april 2004, ongeveer een maand voor het uitkomen van “The Human Equation”, werd uitgebracht, vond zijn weg naar de hitparade en vormde daarmee een ideale springplank voor het album, dat op 24 mei 2004 wereldkundig werd gemaakt. Op de single zijn vier nummers terug te vinden. Naast het reeds genoemde Day Eleven: Love, inderdaad een vrij commercieel klinkende song, bevat dit minischijfje één van de betere cd-tracks: het enerverende en buitengewone afwisselende Day Two: Isolation. Deze twee nieuwe werkjes hebben gezelschap gekregen van even zovele covers uit een grijs verleden. Het gaat hier om No Quarter, oorspronkelijk van rocklegende Led Zeppelin, en de Bowie-klasieker Space Odity, op indrukwekkende wijze vertolkt door zanger Eric Clayton. Een interessant opwarmertje natuurlijk zo’n single, maar alles draait uiteraard om het dubbelalbum “The Human Equation” zelf.
Het oog wil ook wat, dus het visuele aspect heeft ruim aandacht gehad en is tot in de puntjes verzorgd. Eigenlijk haast vanzelfsprekend bij een produkt dat perfectionist Lucassen als geestelijke vader heeft.Het sfeerrijke groen-bruine getinte kunstwerk dat de hoes siert komt op conto van de Belgische kunstenaar Jef Bertels. Het overige artwork draagt de signatuur van -de altijd hoogwaardige kwaliteit leverende- Matthias Norèn, die zijn sporen in de progressieve rock- en metalwereld al aardig heeft verdient met zijn creatieve uitingen. Voorwaar een understatement.
“The Human Equation”, wat zoveel betekent als De Menselijke Vereffening, belicht op indringende wijze de vele aspecten die kleven aan diepe menselijke emoties, die het leven zo boeiend, maar tegelijkertijd ook ingewikkeld kunnen maken. Het verhaal van het album begint wanneer een keihard zakenman op klaarlichte dag een auto-ongeluk krijgt. De man raakt in coma en wordt daarmee afgesneden van de wereld om hem heen. In deze toestand wordt hij geconfronteerd met alle keuzes die hij gemaakt heeft in zijn leven, en alle daarmee gepaard gaande emoties, zoals angst, trots, woede, liefde etc. ( fraai stemgegeven door een elftal perfect gecaste zangers en zangeressen). Hij beseft dat hij, om een weg te vinden uit zijn coma, het gevangen zitten in zijn emoties, zijn leven anders zal moeten gaan inrichten en in feite opnieuw zal moeten beginnen. Hij moet het verleden verwerken en loslaten.
Deze tekstuele ingrediënten worden op “The Human Equation” op magistrale wijze van passende muziek voorzien. In twintig tracks, te beginnen bij Day One: Vigil en eindigend met Day Twenty: Confrontation, wordt het verhaal op zodanige wijze door de muziek vertolkt dat het echt gaat leven. De muziek weerspiegelt de emoties op een manier zoals alleen Lucassen dat kan. Het is ook vrijwel onmogelijk om dit in woorden weer te geven, dit moet je ervaren. Al luisterend word je in het verhaal gezogen en kom je langzaam in de belevingswereld van de hoofdpersoon. Op dit album worden vele muziekstijlen (folk, metal, klassiek en symfo) versmolten tot een uniek en eigen Ayreon-geheel. De contrasten zijn enorm, het is soms meedogenloos hard, soms breekbaar zacht, waardoor je steeds in een andere stemming belandt. Het is een muzikaal avontuur, dat je het gevoel geeft er zelf bij te zijn, het zelf te ervaren. Het is kunst, kunst met een hele grote K.
Het leek onmogelijk en nauwelijks voorstelbaar, maar “The Human Equation” steekt “Into The Electric Castle”, de Ayreon-klassieker bij uitstek, absoluut naar de kroon. Hoe moet dit nu verder? Kan het nog beter? Je zou denken van niet, maar dat zal in de onvoorspelbare toekomst blijken.
Voor nu geldt slechts een advies: koop “The Human Equation” en laat je verleiden door de wereld die Ayreon heet. Een buitengewone belevenis die je nog lang zal heugen. Met genotsgarantie!
Joost Boley