CamelConcert

Het begon eind vorig jaar met de aankondiging op Night Of The Prog, het vermaarde festival aan de oevers van de Rijn bij het Duitse plaatsje Loreley. Binnen een paar maanden stonden er 14 optredens op de rol en kon Camel zich gaan opmaken voor een goedgevulde zomer. Juist in die voorbereidingstijd verloor de groep oud-zanger Chris Rainbow, evenals toetsenist Guy LeBlanc, die begin vorig jaar nog vanwege zijn ziekte ter elfde ure voor het tweede deel van de “Snow Goose”-tournee werd vervangen door Ton Scherpenzeel. Naast Andy Latimer, Colin Bass en Denis Clement is de toetsenist uit Hilversum er dit jaar opnieuw bij, evenals de ‘extra handen’ van de Amerikaanse toetsenist/gitarist Jason Hart.

De verwachtingen waren hooggespannen. Na de Snow Goose-tour van 2013-2014 zou Camel – Latimer kennende – het roer vast weer omgooien en een duik nemen in het verleden van de bijna 45 jaar oude groep. En zo geschiedde.

POBLE ESPANYOL

Naast Loreley was de aankondiging voor het Be Prog! My Friend Festival in Barcelona al rap een feit. Soms moet je aangename met het nóg aangenamere combineren en zo kan het gebeuren dat het optreden op die broeierige zaterdagavond prachtig samenvalt met een vierdaags bezoek aan de Catalaanse stad. Het festival vindt plaats op het hoofdplein van het Poble Espanyol (‘Spaans dorp’), op de rand van de Montjuïc. De berg waarop het Olympisch dorp is gebouwd. Voor Camel worden naast de (tweedaagse) festivaltickets ook aparte tickets verkocht. Dat blijkt een gouden greep, want niet iedereen zit te wachten op Devin Townsend, Katatonia of Messhuggah. Riverside mag dan wel het festival openen, Haken komt spelen, Vincent Cavanagh doet z’n ding en aanvankelijk staat ook IQ op de affiche (maar die komt om contractuele redenen niet opdagen), maar veel aantrekkelijke prog valt er verder niet te bespeuren. De line-up is een ratjetoe zonder enige lijn.

Het optreden van Camel staat om 23.20 uur gepland. Al drie kwartier eerder staat een flinke en gedisciplineerd wachtende rij voor de poorten van de binnenplaats. Camel-fans afkomstig uit heel Spanje staan te wachten. Opvallende security-regel: aparte ingang voor mannen en vrouwen. Eenmaal binnen is het plein ruim van opzet en ook tijdens het concert is er ondanks de drukte genoeg bewegingsruimte. Dat is nodig, want wie ooit een concert in Spanje of Italië heeft meegemaakt weet wat er staat te wachten: een uitzinnig publiek dat volledig en temperamentvol opgaat in de muziek.

Even na half twaalf trapt de groep af met Never Let Go, dat voor de verandering eens wordt gespeeld in de originele albumversie, en niet de post-1992 versie met het akoestische intro. Aansluitend volgt een goedgevuld blok met songs van “Moonmadness”: het vierde album uit 1976 staat deze tour centraal. Op Chord Change en Aristillus na worden alle tracks gespeeld. Dat betekent na 15 jaar de terugkeer van Another Night en na zelfs 18 jaar Lunar Sea. Ook The White Rider is teruggekeerd. Alsof dat nog niet genoeg is, volgen ook Drafted, Ice en een blokje van het Dust And Dreams-album uit 1992 (Mother Road, Hopeless Anger, Whispers In The Rain).
De gewaardeerde klassiekers op een rijtje. De ideale setlist in de ogen van veel Camel-volgers? Het is sowieso een aantrekkelijk programma voor wie de band nog nooit eerder aan het werk heeft gezien. Por favor amigo’s, geniet u er maar anderhalf uur van.

Eveneens ideaal en genietbaar is de solide en relaxte manier waarop de groep staat te spelen. Latimer is én blijft natuurlijk het boegbeeld waar je geen seconde omheen kan. De zanger/gitarist haalt alles uit het optreden. Meer nog dan tijdens de vorige tour straalt hij een enorme kracht en vurigheid uit. Regelmatig doet hij een paar stappen naar voren om gitaarsolo’s over het publiek uit te strooien, vergezeld van de bekende grimassen op zijn gezicht. Ook de bebaarde Colin Bass is zichtbaar blij om weer te spelen met Camel en heeft regelmatig 1-2-tjes met Latimer en drummer Denis Clement. Het levert in Mother Road zelfs een grappig koortje tussen Bass en Latimer op dat zo lijkt weggelopen uit een willekeurig Beatles-liedje.

Clement pakt ook de blokfluit tijdens Spirit Of The Water, terwijl Jason Hart naast toetsen ook sporadisch akoestisch gitaar (zoals in Another Night) en tamboerijn speelt. De altijd zeer geconcentreerde Ton Scherpenzeel tovert wederom prachtige solo’s uit zijn toetsen en speelt ook de Hammond- en pianopartijen. Een toetsenist die met zijn twee handen, drie synths en vijf voetpedalen een belangrijk aandeel heeft in het geluid van de groep. Scherpenzeel’s sounds bij Camel klinken net als vorig jaar veel warmer, meer ‘analoog’ en dat is wel eens (in 2003) anders geweest.

De setlist blijkt een aaneenschakeling van hoogtepunten. Ook omdat de bandleden zo fantastisch op elkaar zijn ingespeeld en werkelijk aan alle details hebben gedacht. Toch springt Lunar Sea nét boven de rest uit; halverwege de set is dat het moment waarop het stuwende spel van Clement en Bass heerlijk onder de solo’s van Latimer en Scherpenzeel ligt. Die gaan allebei uit hun dak, ieder op z’n eigen manier. Clement heeft dan net een probleem met zijn podiumgeluid ‘overleefd’; extra reden genoeg voor de Canadees om nóg uitgelatener te spelen. Het resultaat is verbluffend.

Bovenal is Lunar Sea het treffende voorbeeld van hoe vitaal en fris Camel anno 2015 klinkt; aan werkelijk niets is af te horen dat hier een veertig jaar oude compositie wordt gespeeld. Wat een pracht in alle toonaarden. Daarbij zorgt ook de entourage voor kippenvel: de paar duizend Spanjaarden gaan stuk voor stuk volledig op in de solo van Latimer. Hetzelfde gebeurt ook in het hard meegezongen Drafted, prijsnummer Ice en de toegift Lady Fantasy. Eerlijk is eerlijk: op de setlist ontbreekt opvallend genoeg materiaal van “The Snow Goose”, maar daar is de afgelopen twee jaar al genoeg mee uitgepakt. Net als het latere werk, zoals The Hour Candle, Watching The Bobbins, Fox Hill en For Today. Verandering van spijs doet eten. Camel realiseert het zich maar al te goed.

TIVOLI

Vijf dagen later staat het zevende optreden van de reeks gepland, in de Ronda-zaal van het Utrechtse TivoliVredenburg, een concert dat pas in februari is toegevoegd aan het toerschema. Twee weken na drie iconische Kraftwerk-concerten staat er opnieuw een band met zijn wortels in de jaren zeventig die op meerdere fronten alles behalve een lusteloze indruk maakt. Evenals in Barcelona staat er een vlammende band op het podium voor een volle, bijna uitverkochte zaal. Die is ook erg dankbaar dat de groep Nederland niet overslaat tijdens deze tournee. Latimer, wederom op het toppunt van zijn kunnen, heeft tijdens dit concert regelmatig de tranen in zijn ogen staan, zó staat hij te genieten. Ook speltechnisch is het vanavond troef: de strakheid van Another Night, de prachtige climax van Air Born, de tempowisselingen in The White Rider en het trage, imponerende Ice, het komt vanavond allemaal uitstekend uit de verf.

In vergelijking met Barcelona en de setlists van Limbourg (België) en Engeland (waar tijdens het eerste concert nog Rhayader als extra toegift langskomt en ook Echoes en Lost And Found nog op de setlist staan) schotelt de groep vanavond in Utrecht dezelfde set voor, inclusief Long Goodbyes. Eindelijk weer eens een stuk van “Stationary Traveller” op het programma, waarmee het overlijden van Rainbow en LeBlanc wordt herdacht. Mierzoet, maar zo treffend en vol overgave gespeeld, inclusief op het doek geprojecteerde foto’s. Scherpenzeel mag als intro nog zijn fraaie After Words spelen, zoals hij dat in 1984 op de plaat en tijdens de bijbehorende tournee heeft gedaan.

Na afloop staan opnieuw de tranen in de ogen van een immens dankbare Latimer. Het is een emotionele gewaarwording: hij heeft zelf de dood in de ogen gekeken, heeft de laatste vijftien jaar drie Camel-bandleden verloren en ook de liefde van zijn leven, Susan Hoover, heeft moeten herstellen van een zwaar ongeluk. Latimer, inmiddels weer woonachtig in zijn geliefde vaderland, maakt geen plannen meer voor de lange termijn, maar bekijkt per jaar wat hij wil én kan. Net zoals deze tournee, die de boeken in kan als één van de meest verrassende uit het bestaan van de groep. Geen reeks optredens die in het teken staat van één plaat zoals de afgelopen decennia het geval is geweest, maar een tournee die Camel als vaandeldrager van progressieve rock op een riant voetstuk plaatst.

Verslag: Wouter Bessels
Fotografie: Wouter Bessels (Barcelona) & Ard van den Heuvel (Utrecht)