ClusterAlbum

Ik moet toegeven, beste lezer, dat ik voor de verdeling van de albums van deze special eigenlijk nog nooit van de band Cluster had gehoord. Is dit een schande? Ja en nee, eigenlijk. Vooreerst moet er duidelijk gemaakt worden dan Cluster een van de grote namen binnen die Duitse muziekstroming was.

Cluster als band is eigenlijk het geesteskind van Dieter Moebius en Hans-Joachim Roedelius en is ontstaan uit de as van Kluster. Kluster (met de K dus) werd door Moebius, Roedelius en Conrad Schnitzler opgericht in 1968 en werd bekend (nou ja, bekend is een groot woord) als een zeer experimentele band. Ze zijn nooit ver gekomen qua bekendheid maar achteraf werd wel duidelijk dat zij een grote invloed hadden op de later muziekscene zowel in het krautrock-milieu als in de elektronische muziek. Maar in 1971 was het reeds over voor Kluster wanneer Schnitzler ermee kapte. Moebius en Roedelius besloten als gevolg hiervan dan maar verder te doen als Cluster. Kwestie van duidelijkheid voor de fans, ziet u.

En meteen konden zij hun debuut uitbrengen bij een groot label, Philips. Een groot label maakt echter niet dat Cluster hun muziek toegankelijk maakt voor een groter publiek. Deze “Cluster” bewijst het tegendeel. Zelfs de meest doorgewinterde prog-liefhebber zal het moeilijk hebben om hier door te komen. Niet omdat het onbeluisterbaar is zoals “Metal Machine Music” van Lou Reed onbeluisterbaar is. Nee, eerder omdat je redelijk snel aanvoelt dat de muziek eigenlijk echt nergens heen gaat. Wars van alle melodie is er hier gekozen voor experiment.

Experiment is zeker niet slecht natuurlijk. Integendeel zelfs! Voor een muziekstroming die pretendeert progressief te zijn is dit wat we hoog in het vaandel horen te dragen. En in die zin slaagt Cluster hier wonderwel in. Het is alleen zo moeilijk door te komen aan.

Wat je wel aanvoelt is het belang van een album als Cluster in de geschiedenis van de muziek. Verder weg van de meer conventionele krautrock van hun landgenoten probeert dit album een brug te slagen naar elektronische muziek, naar ambient muziek. Vol met soundscapes voel je echt aan alles dat dit album daar een voorloper voor is. Het lijkt me dan ook absoluut niet toevallig dat op hun vijfde album de Duitsers van Cluster samenwerken met Brian Eno. Hij zal zich later ook in dit soort muziek specialiseren: het lijkt geen twijfel dat Cluster op Brian Eno een grote invloed gehad heeft. Dat zien we trouwens ook terug in de David Bowie’s Berlijn-trilogie: waar op het eerste zicht de invloeden daar van Eno lijken te komen, zou het wel eens van Cluster kunnen komen. Dat alleen is meer dan een aanduiding hoe invloedrijk deze twee Duitsers wel niet geweest zijn. Ook muzikanten als Tangerine Dream of Klaus Schulze hebben goed geluisterd naar Cluster. Berlijn is tenslotte ook maar zo groot: iedere Duitse band die in een vergelijkbaar muzikaal vaatje tapte, komt mekaar wel eens tegen. Alleen hier weer: Tangerine Dream is een stuk toegankelijker dan Cluster.

Zoals ik al aangaf eerder: hoe belangrijk de band ook geweest is binnen de muziek, voor mij is het niet onvergetelijk. Het is een album dat je eens gehoord moet hebben om het belang van Cluster in te schatten en om een idee te krijgen van deze kant van de grote Krautrock beweging. Echter vooral voor liefhebbers van elektronische muziek en van ambient.