CollageAlbum

Over het hoofd gezien. Onderschat. Geen aandacht aan besteed. Nooit aan toegekomen. Dat geldt voor te veel progfans ten aanzien van “Safe” van de Poolse band Collage, de opvolger van de klassieker “Moonshine” (1994).

Iedere symfofan loopt wel een keer tegen “Moonshine” aan. Het is een ware klassieker, die thuis hoort in elke collectie, vind ook recensent Maarten Goossensen in zijn recensie. De opvolger “Safe” is misschien niet zo indrukwekkend, maar op een andere manier minstens net zo goed. Helaas wordt dit uitstekende album maar al te zeer ontkend als meesterwerk, zelfs door hen die “Moonshine” hoog hebben staan. Als ik het album in een paar woorden moest omschrijven dat komen woorden als ‘detail’, ‘rust’, ’toegankelijkheid’ en ‘gevoel’ direct bij me naar boven.

Detail:
De hele cd is een lust voor het oor, wat met name uitkomt als je de plaat onder de koptelefoon beluistert. De productie is wederom uitmuntend, maar in vergelijking met “Moonshine” klinkt “Safe” veel transparanter, meer open. Dat komt ook omdat het materiaal wat rustiger is. En belangrijker: wat eenvoudiger van structuur. In plaats van lange, ingewikkelde composities kiest Collage op deze cd voor eenvoudigere liedjes. Liedjes met, zonder uitzondering, prachtige refreinen en heerlijke muzikale vondsten overigens. Mooi is bijvoorbeeld de functionele akoestische gitaar in This Time, terwijl ook de belletjes links en rechts mooi uitkomen. Wat dit nummer betreft is ook de gitaarsolo van Mirek Gil briljant, zoals die zich rond het refrein kronkelt. En dan heb ik het nog niet over het openingsthema op toetsen. En zo heeft elk nummer wel zijn verrassende details, die zich pas na meerdere keren draaien blootgeven. Ja, het album ‘overgeproduceerd’ noemen zou niet ver van de waarheid zijn.

Rust:
De cd straalt een enorme eenheid uit, een rust die voelt als een oase. Het is alsof men de last van het vorige meesterwerk, de voelbare druk daarvan nu werkelijk heeft losgelaten. Daarin klinkt heel “Safe” eigenlijk als een perfecte coda van deze symfonie. Zelfs als de beuk er stevig wordt ingegooid, zoals in mijn favoriet One Of Their Kind, hoor je de rust tussen de drumslagen door. Je hoort ook de angst van “Moonshine” er een beetje in terug, zeker in het tweede couplet, waar Amirian in een angstaanjagend gedeelte spreekt over “I would kill the moon in the darkest hour”. Een eenvoudig studio foefje (moet je horen!) maakt de dramatiek compleet. Even een kleine herinnering aan de angst van “Moonshine”, geenszins een verstoring van de ‘veiligheid’ van deze cd.

Toegankelijkheid:
Zoals gezegd is het songmateriaal eenvoudig van structuur. Goeie popsongs met een sterk symfonische inslag wisselen krachtige ballades vol sfeer volmaakt af. Een ballade als Cages Of The Mind (in drie delen op de cd te vinden, met name het tweede deel is interessant) is een perfect voorbeeld hiervan. Overigens zonder te vervelen, daar zorgt de uitstekende productie wel weer voor. Ook Stranded lijkt een makkelijk nummer, maar schijn bedriegt. Let op het verbluffende basspel van Piotr Witkowski. En minpuntje is dat het nummer wat lang duurt, het refrein wordt te vaak herhaald. En dat is er nog het nummer Chanting. Het begint wat flauw, maar als het refrein zich halverwege aandient weet je: ook deze melodie zit voor de rest van mijn leven in mijn hoofd. Dat is een veilig gevoel.

Gevoel:
Sowieso staat Collage bekend als een band die overloopt van emotie. Dat is ook niet gek met een zanger als Robert Amirian. Wat hij met zijn stem doet op de cd is ronduit briljant: luid zingend over zijn gehele stembereik, rustig zingend op zijn kopstem, zijn stem als honderd ‘Mr. Smiths’ dubbelen zoals in Made Again, hij doet het allemaal briljant. Tot twee keer toe wordt hij geholpen door Kamila Kaminska; met name in het lange Eight Kisses stijgen de twee tot grote hoogten. En wat dacht je van de Hatfield and The North-achtige damesvocaaltjes aan het einde van Safe, het titelnummer? En hoe overal de gitaarsolo’s en -thema’s van Gil als antwoord te horen zijn op de zangcapriolen van Amirian: prachtig.

“Safe” is een goeie titel. Niet omdat Collage bij deze cd op ‘safe’ speelt, maar omdat je je volmaakt veilig voelt bij deze cd. Zonder “Safe” is je “Moonshine” niet compleet.

Markwin Meeuws