CompassAlbum

Het is een bekend fenomeen onder muziekliefhebbers die al meerdere decennia meedraaien (en daarvan zijn er genoeg te vinden in zowel onze lezersgroep als de redactie, waaronder ikzelf): er komt nog zat muziek uit om van te genieten, en dan doen we dan ook van harte. Maar hoe vaak word je nog echt geraakt door een nieuw album? Aan het denken gezet? Hoe vaak moet een plaat na een luisterbeurt meteen op repeat? En ga je daarna actief op zoek naar meer informatie over band, plaat en thema? Het overkomt me nog hoogst zelden, en in hoeverre dat aan mij of de muziek ligt, is een vraag voor een ander moment. Maar juist daarom is het heerlijk wanneer er toch ineens een “blaas me omver”-album voorbij komt. “A Silent Symphony” van Compass is er zo een.

Compass is het geesteskind van Steve Newman, die al ruimschoots zijn sporen heeft verdiend in de AOR/melodieuze rock via de creatief vernoemde band Newman. Maar Steve had steeds meer behoefte aan een aparte uitlaatklep voor zijn meer progressieve invloeden en inspiratie, wat een aantal jaar geleden leidde tot de geboorte van Compass. De band liet op de eerste twee albums “Our Time On Earth” (2020) en “Theory Of Tides” (2022) een interessante mix van progressieve rock en progmetal horen, waarbij ook zijn melodic rockroots nooit ver weg waren. Het persbericht verwijst naar een eclectische mix van Dream Theater, Rush, Saga, It Bites, en Pink Floyd. Daar zou ik nog Newman zelf en andere melodieuze rockbands als Foreigner en Toto aan willen toevoegen.

Al die invloeden zijn ook op “A Silent Symphony” nog aanwezig, maar het geluid is aanmerkelijk donkerder en steviger dan op de eerdere albums, soms met elektronische en zelfs industriële elementen. In combinatie met de nodige samples en geluidseffecten creëert dat een bijzondere, bijna “griezelige” sfeer. Dat geluid gaat wonderwel samen met prachtige melodieën en het warme stemgeluid van topzanger Ben Green, waardoor het geheel nergens kil of afstandelijk klinkt. Daarmee klinkt dit album voor mij wezenlijk anders dan meer traditionele tijd- en soortgenoten.

De zwaardere en donkere muzikale benadering hangt zeker samen met het thema van “A Silent Symphony”, het is een conceptalbum rond de kernramp van Tsjernobyl in 1986. De teksten vormen een soort tijdlijn met de aanloop, explosie, directe reacties, en nasleep van de ramp. Daarbij krijgen meerdere betrokkenen een stem, waardoor het thema vanuit verschillende perspectieven benaderd wordt. Het levert een aangrijpende en indrukwekkende vertelling op, waarbij het zeker niet enkel ellende is wat de klok slaat. Zoals Newman zelf aangeeft in ons interview: het was zijn intentie om ook een opbeurend en hoopvol verhaal te vertellen, met een plek voor moed, menselijke weerbaarheid en opofferingsgezindheid.

Ook muzikaal valt er veel te beleven op “A Silent Symphony”. Into The Unknown lijkt met zijn hardrockbenadering nog het meest op de band Newman en had niet misstaan op de soundtrack van een jaren 80 blockbuster als Top Gun, al is de riff daarvoor misschien net te zwaar. Dystopian Wasteland heeft ook die AOR-vibe. Het rustpunt op de plaat wordt gevormd door Bridge Of Death, een klassieke rockballad met een (iets te) melodramatisch refrein. Dan is The Suffering met zijn proggy aanpak, meeslepende opbouw en drijvende percussie spannender. Het titelnummer gaat van een staccato djenty riff over in een melodieus Dream Theater-achtig refrein. Het bevat in ruim zes minuten eigenlijk alle componenten van het Compass-geluid anno 2023 en biedt daarmee een mooie dwarsdoorsnede van de complete sound op “A Silent Symphony”. Niet onlogisch dat de band heeft besloten dit nummer met visuele ondersteuning te lanceren op YouTube.

Het bredere concept is consistent uitgewerkt op de hele plaat. Er komen geregeld samples van interviews en nieuwsberichten voorbij om de verschillende thema’s te illustreren. De geluidseffecten zijn soms wellicht ietwat clichématig (het album begint en eindigt met dezelfde marcherende voetstappen en dreigende synthesizerklanken om het cyclische element te benadrukken), maar goed: het zou ook wel raar zijn als op een album over de gevolgen van een kernramp nergens het sinistere gekraak van een Geigerteller voorbij zou komen.

Het gaat te ver om deze plaat te beschrijven als muzikaal baanbrekend. Daarvoor zijn de individuele composities te stevig geworteld in progressieve en melodieuze rock en progmetal. Maar de combinatie van muziek, teksten, effecten en grafische vormgeving vormt een prachtig geïntegreerde, beklemmende en unieke eenheid. “A Silent Symphony” intrigeert, daagt uit, en stemt tot nadenken, ook door de link naar meer recente ontwikkelingen die op slottrack Age Of Progression gelegd wordt. Het is voor mij aanleiding om als jongste bediende bij Progwereld voor het eerst en met volle overtuiging onze tag jaarlijstmateriaal aan een recensie te koppelen.