“In A World” van Cryptic Vision, het Altijd Moeilijke Tweede Album, is gestoken in een hoesje met het voor ProgRock Record kenmerkende bombastisch gekleurde artwork, waarop in dit geval een wereldbol afgebeeld staat, hangend in ingewikkelde machinerie. De totale speeltijd van de schijf bedraagt op een seconde na 73 minuten. Als ik niet beter zou weten, zou ik een drama verwachten.
Gelukkig weet ik wel beter, met andere woorden, ik had reeds van het debuut, “Moments Of Clarity” geproefd. Mijn verwachtingen waren daardoor redelijk hoog gespannen en die verwachtingen worden ook waargemaakt, want “In A World” biedt opnieuw zo’n aanstekelijke bak typisch Amerikaanse progrock: minder wollig dan Spock’s Beard, een meer behapbaar tempo dan Symphony X, meer to-the-point dan IZZ… maar er is nog altijd één naam die – evenals bij de meeste landgenoten – boven alle referenties uitschreeuwt: Kansas!
Het openings- tevens titelnummer heeft een Transatlantic-achtige ouverture. En hoewel de gedachte aan All Of The Above wat minder sterk wordt zodra Todd Plant zijn strot opent, doet de thematiek en de opzet van de tekst, van het ontstaan (geschapen worden?) van de wereld tot het hedendaagse leven dat best zonder, maar ook best mét filosofische bespiegelingen kan (en doe maar mét, als je de cd verder met het tekstboekje in de hand wilt beluisteren), er nog steeds wel wat aan denken. Maar goed, dat was ook de tijd dat Neal Morse nog niet helemáál om was…
Iets voorbij de helft van In A World word ik herinnerd aan die andere grote Neal Morse-compositie uit 2000: Spock’s Beards At The End Of The Day. Dit komt door een flamenco-geïnspireerde instrumentale passage, die overigens uiteindelijk weer eindigt in zwelgende elektrische gitaren en digitale synthesizers. Meer dan aan Spock’s Beard, is aan deze heren bombast beslist niet vreemd, maar humor mag tegenwoordig ook weer (zie ook bijvoorbeeld Proto~Kaw). Dat In A World ook best met een paar minuten minder toegekund had is daarom enerzijds zeer evident, maar anderzijds ook weer niet ter zake doende: het is een lekker opzwepend nummer met een fantastisch refrein dat een dermate sterke samenhang in het nummer brengt dat de verder soms wat hapsnap aaneenrijging van de verschillende themaatjes minder belangrijk wordt.
De promosheet rekent ook Saga tot de invloeden en de reden wordt voor het eerst goed duidelijk tijdens het instrumentaaltje Merkaba, waarin de tollende toetsenpartijen vervaarlijk dicht langs de irritatiegrens scheren. Knap is de manier waarop dit nummer aansluit op het volgende nummer, de ballade All Along die wel wat aan jaren ’90 Toto doet denken en die op dit punt een meer dan welkom rustpunt biedt. De twee nummers vertonen hoegenaamd geen muzikale samenhang, maar toch voelt de overgang natuurlijk. Dit laatste geldt trouwens voor bijna alle overgangen op de plaat. En nee, scepticus, dat komt niet alleen doordat er (hoegenaamd) geen stilte tussen de meeste nummers zit, dat is ook gewoon de flow van de plaat.
Wel moet ik constateren dat de (muzikale) humor die ik in het openingsnummer nog meende te zien, in de rest van de plaat een beetje ontbreekt. En tekstregels als “I am vibration / Sound radiation / An atomic dance of synergy” (I Am The Energy), sorry hoor, maar dat kan echt niet (meer).
Naar hedendaagse maatstaven hadden The Space In Between, I Am The Energy, Point Of View en Power To Mend trouwens ook één nummer mogen zijn. Laatstgenoemde wordt nu overigens ook al als driedelig epic opgevoerd en zet op weinig subtiele wijze de aanslagen van 11 september in een kader: “The towering symbols of freedom slowly collapsed to the ground”. Grappig vind ik wel hoe het refrein, dat me in eerste instantie wat tenenkrommend voorkomt, in de finale ineens toch nog volledig tot wasdom komt, door hem, godbetert, in canon op te bouwen.
Onder de laatste drie nummers bevinden zich nóg een lang nummer (The Balance) en een stijlvolle finale waarin de wereld weer rond gemaakt wordt. De religieuze component in de muziek vormt nog immer een stijgende lijn, maar goed, daar zijn al meer artiesten groot mee geworden (enkele namen kwamen hiervoor al voorbij).
Dit moet toch een van mijn recensies met de meeste referenties tot nu toe geworden zijn. En ja, dat wil iets zeggen: Cryptic Vision is een feest der herkenning, een band die uit ruim voldoende vaatjes tapt om geen één op één kopie ergens van te worden, maar wel bij voortduring vertrouwd te klinken: kortom, de band staat midden in zijn wereld. Misschien was de plaat met twee of drie nummers minder nog beter geweest, maar dat valt in de categorie ‘suggesties voor de volgende keer’. In diezelfde categorie zou je trouwens nog dingen kunnen plaatsen als minder bombast dan wel meer verschil in dynamiek. Niettemin is ook “In A World” de moeite waard: hoewel de band niet echt ten onder gaat aan vernieuwingsdrift (understatement), zet men wel een product in de markt dat iedere liefhebber van de ‘Amerikaanse stijl’ zonder meer aan kan schaffen.
Casper Middelkamp