Deus Ex MachinaAlbum

Klassieke Italiaanse prog is doorgaans gebaseerd op klassieke Engelse prog, maar dan met meer drama en net wat meer noten per tel. Een goede Italiaanse progzanger klinkt ook altijd een beetje paniekerig, alsof hij tegen het randje van een breakdown zit omdat hij hopeloos verliefd is op de onbereikbare tweede minnares van zijn baas/heer/vader of net zijn konijn overreden heeft zien worden door de Fiat 500 van zijn grootmoeder. De Italiaanse prog is nu eenmaal stevig geworteld in de opera. Deze invloed is goed te verklaren: immers, in je jonge jaren wekelijks droevige juffers omgelegd horen worden door Puccini en Verdi laat indruk achter. Zelfs wanneer een Italiaanse band geen symfo maakt maar moeilijke avantprogalbums uitbrengt bij Cuneiform is derhalve de kans aanwezig dat er aan een zekere operatische dimensie niet te ontsnappen valt, zoals blijkt uit “Imparis” van Deus Ex Machina.

Niet dat dat nu een straf hoeft te zijn. Ik ben een groot liefhebber van zowel Italiaanse prog als opera (Verdi meer dan Puccini), en avantrock maakt ook een behoorlijk onderdeel uit van mijn muzikale dieet. Een album dat ik kan omschrijven als “Italiaanse prog op Cuneiform-wijze” kan dan ook zeker op mijn goedkeuring rekenen. De moeilijke, drukke avantprog van Deus Ex Machina krijgt door zijn duidelijk hoorbare Italiaanse achtergrond een originele en spannende extra dimensie, wat de muziek zowel voor avantprog-liefhebbers als voor liefhebbers van grote Italiaanse progbands aantrekkelijk maakt.

Het voornaamste onmiskenbaar Italiaanse element van “Imparis” is de zang van Alberto Piras. Met zijn dramatische, vaak getergd klinkende zang zou hij ook bij een willekeurige Italiaanse grootheid als Premiata Forneria Marconi, Banco del Mutuo Soccorso, of Biglietto per l’ Inferno kunnen zingen, ware het niet dat zijn stem, die soms bijna overslaat, uitstekend past bij de muziek van Deus Ex Machina. Instrumentaal worden symfonischere elementen afgewisseld met drukke RIO en jazzrock, zoals in La Fine del Mondo, dat klinkt als een vreemd liefdeskind van Banco del Mutuo Soccorso, Stormy Six en Frank Zappa ‘een volstrekt eigen geluid’.

Echter, hoewel de stem van Piras in deze stijl het makkelijkst te herkennen is, is hij geenszins alleen verantwoordelijk voor het geluid. Ook het gitaarspel van Maurino Collina en de viool van Buonez Bonetti zijn hierin bijzonder belangrijk, zoals bijvoorbeeld blijkt uit het live opgenomen Cosmopolitismo Centimetropolitano. Collina’s vurige gesoleer en de responsen op viool worden gedragen door het toetsenwerk van Fabrizio Puglisi en de ritmesectie met Porre Porreca op bas en Claudio Trotta op drums, waarbij er veelvuldig op moeilijk navolgbare wijze van tempo gewisseld wordt het is immers nog altijd RIO.

Het in Parijs opgenomen “Imparis” bevat naast de studio-cd ook nog een live-dvd met daarop een concert dat in dezelfde week in Parijs is opgenomen. Hoewel wat mij betreft het studiomateriaal het belangrijkste onderdeel van deze release is, is de dvd zeker niet verwaarloosbaar. Ik heb nooit zoveel interesse in “behind the scenes”-beelden en dat soort opvulmateriaal, maar het concert dat de kern van de dvd vormt is fraai. De bandleden staan samengeperst op een klein podium, doch ze brengen hun complexe composities op indrukwekkend energieke wijze ten gehore. De muziek klinkt op plaat al behoorlijk vief, maar op het podium weten de zes muzikanten er samen toch nog extra schwung aan te geven. Op de dvd is bovendien goed te zien en horen hoe goed drummer Trotta is, strak maar toch swingend. De rockheldenhouding van zanger Piras is ietwat overdreven, maar muzikaal valt er niets af te dingen aan het optreden.

Met zowel een cd als een dvd gevuld met spannende muziek is “Imparis” van Deus Ex Machina een mooie release. De combinatie RIO en Italiaanse prog werkt erg goed, vooral omdat de composities sterk zijn en de muzikanten hun materiaal volledig beheersen en met veel verve uitvoeren. Progliefhebbers die zowel van complexe avantprog als van Italiaans drama houden moeten het album dan ook zeker eens beluisteren en bekijken.

Christopher Cusack