Devin Townsend is, het hoeft eigenlijk geen betoog, een uniek fenomeen. Muzikaal genie, woesteling, visionair en gek kaal mannetje, hij is het allemaal. Liefhebbers van Goede Smaak hebben weinig te zoeken op zijn platen vol muzikale overkill, van trashmetal tot jazz, allemaal even over de top, geestig, absurd, briljant en gewoon véél. En het mooie is: al die superlatieven zijn understatements in relatie tot zijn nieuwste onderneming: een alomvattend live-concept met als uitgangspunt een soort greatest hits presentatie van zijn oeuvre.
Dit is de registratie van een eenmalig concert op 27 oktober 2012 in Londen. Eigenlijk is het een soort musical rond het werk van Townsend, waarbij een ‘verhaal’ wordt geïllustreerd door middel van zijn liedjes en allerhande theatrale fratsen. En wie Townsend kent, weet: Circus is nog zacht uitgedrukt.
Aangezien dit een recensie is van de dvd-registratie – er is vanzelfsprekend ook een dubbel-cd, een special edition blu-ray versie en een die hard deluxe fan box met Devin maskers, plectrum, programmaboekje en maquette van het podium – beperk ik me hoofdzakelijk tot wat er te zien is. Dit is een collectie eerder uitgebrachte nummers, dus over de waarde daarvan hoeven we het volgens mij ook niet te hebben. Hooguit kun je het hebben over de stukken die Townsend uitkiest, bijna allemaal snelle, harde en wat rechtere composities, maar ik snap dat die het live nou eenmaal beter doen.
Het ‘verhaal’ van “The Retinal Circus” wordt, op een videoscherm, vertelt door niemand minder dan Steve Vai. Dat is toepasselijk omdat Steve Devin ooit zijn eerste kans gaf op het album “Sex And Religion”. Vai vertelt over een jongen die zich vele levensvragen stelt en daarover gaat dromen. In zijn dromen ontmoet hij karakters die hem het inzicht verschaffen waar het Devin kennelijk om te doen is: het leven draait om relaties. Nou nou, poeh poeh. Diep!
Enfin, die karakters zijn natuurlijk alle verschillende liedjes die de band speelt, veel stukken van het meest recente album “Epicloud”, maar ook ouder werk. En voor wie het niet snapt, worden de liedjes ook uitgebeeld door een acteur, die de jongen speelt, en een ploegje danseressen en andere types in gekke pakken en maskers. Dit werkt averechts en is, met alle respect voor de goede bedoelingen en schaal waarop het gebeurt, verschrikkelijk. Als je Devin normaal al te druk vindt, moet je dit eens zien.
Op een gegeven moment staan er op dat kleine podium zo’n tien mensen oorlog te voeren met rookspuiten, er staan danseressen met slijptollen vonkend ijzerslijpsel te schieten, er is een film op de achtergrond bezig en ondertussen speelt de band War, geen stil liedje. Op een ander moment, kenners weten tijdens welk liedje, staat het podium vol met apen, verkleed als Village People. Ondertussen is er ook een niet nader gedefinieerd ploegje achtergrondzangers die al dan niet als gospelkoor gekleed zijn en natuurlijk is Ziltoid ook nog van de partij.
Het is een afzichtelijk potje, alsof een balletschool-juf tijdens de voorbereiding van de jaarlijkse presentatie paddo’s is blÃjven slikken. De registratie is helaas even rommelig. Niet zelden kiest de regie voor een danseres die iets onduidelijks aan het acteren is, terwijl elders de band met een mooi stukje muziek bezig is. Dat, in combinatie met het feit dat een aanzienlijk deel van de muziek en zang op band staan, betekent dat je als toeschouwer van de registratie geen enkele kans hebt om in de stemming te komen. Als je naar een bandje kijkt, wil je iets proeven van de opwinding die er in de zaal moet zijn geweest. Ik wil best geloven dat het die ene avond onvergetelijk was, maar voor de televisie laat het me erg koud.
Al die toneelstukjes resulteren in een partij gedoe die alleen maar afleidt. Zoals Dom Lawson tijdens Planet Smasher al brult: I hate fucking musicals! Tijdens Baby Song hangen er twee danseressen in circuslinten aan het plafond en op de achtergrond wordt een klein monstertje geboren, verlost door een nepdokter en twee zusters. Waarom moet ik naar twee types in gekke poppen kijken, terwijl iets verderop ook Anneke van Giersbergen staat?
Want, oh ja, die is er ook! Ze kijkt alsof ze het zelf ook niet kan geloven, laat staan volgen, maar ze staat er wél, en ze zingt de sterren van de hemel. Muzikaal is het trouwens sowieso tip-top. De band mag er uit zien als de Death-metal divisie van de Taliban, spelen kunnen ze. Voor zover je dat op basis van deze chaos kunt observeren, wordt er bijzonder knap gespeeld, Townsend speelt een paar vlammende solo’s en de band is poepstrak. Moet natuurlijk ook wel, als er een bandje meeloopt!
Nou ja, Townsend belooft een circus, dan moet je ook niet mopperen als dat precies is wat je krijgt. Persoonlijk had ik liever gezien dat hij al die danseressen, opblaasbare reuzepiemels, aliens, acteurs en potsierlijke decorstukken had ingeruild voor een goeie toetsenist. Er zijn ook stukken genoeg waarbij de danseressen even weg zijn om een nieuw piepschuimen pak aan te trekken en de band het podium voor zichzelf heeft. Addicted! is zo’n nummer dat de vaart er lekker inbrengt, net als Colour Your World. Maar daarvan zijn er helaas te weinig. De enige adempauze is, behalve de pauze (die door Vai wordt afgekondigd met een welgemeend “Go pee!”), het blokje ‘solo met een akoestische gitaar’ na de pauze.
Townsend adepten zullen hier waarschijnlijk van smullen, twee schijven vol spektakel en die unieke wereld van dit wonderkind. De meeste mensen zullen er naar kijken als ik: als een kip naar vuurwerk. Heel bijzonder.
Zoals gezegd dus verkrijgbaar als dubbel dvd, special edition dvd, blu-ray, special edition blu-ray, dubbel-cd, download en als je het lief vraagt, komt Devin het ook bij je thuis opvoeren. Of niet.
Erik Groeneweg
Bestel deze dvd rechtstreeks bij Discorder.