Ruim een jaar na de start van het Dutch Exposure Project stonden op zaterdag 4 mei 2013 de drie finalisten op het podium in Xinix te Nieuwendijk. Het Dutch Exposure Project is in april 2012 gestart middels een oproep aan de nieuwe Nederlandse progressieve bands en artiesten om zich aan te melden voor dit unieke Project. Ruim dertig bands hebben zich aangemeld, waarvan acht bands zijn geselecteerd die op het Dutch Exposure Album zijn samengebracht. Tijdens de albumpresentatie op 15 december 2012 in W2 te Den Bosch hebben de geselecteerde bands zich gepresenteerd. Daarna is een publiekspoll gehouden waarbij de bands Incidense, Trip Trigger en Profuna Ocean zijn gekozen – door 1.150 progliefhebbers – als finalisten. Deze drie bands speelden op 4 mei 2013 in het goed gevulde poppodium Xinix te Nieuwendijk. Als speciale gast was de – eveneens Nederlandse – band PBII toegevoegd aan het festival. PBII draait al geruime tijd mee in de progscene, zodat zij dus ook niet meedingen naar de titel van meest populaire opkomende progressieve rockband van Nederland.
Dodenherdenking
Het festival vind plaats op zaterdag 4 mei 2013. In Nederland is het dan dodenherdenking, de dag dat wij alle oorlogsslachtoffers herdenken. De zaal werd voor het publiek pas geopend om 20.15 uur, zodat de bezoekers op hun eigen wijze deze herdenking konden doen. Maar binnen in de zaal zijn rond 20.00 uur nog alle voorbereidende werkzaamheden bezig, waaronder de soundcheck van PBII. Het is mooi en hartverwarmend als iedereen, jong en oud, ongeacht huidskleur of geloofsovertuiging om exact acht uur dan de twee minuten stilte in acht nemen. Respect!
INCIDENSE
De Utrechtse band Incidense mocht om kwart voor negen het spits afbijten. Deze jonge band start met Reality Check – het nummer dat ze speciaal voor het Dutch Exposure Album opnamen. De futuristische toetsen aan het begin van dit nummer lenen zich uitstekend als opener van het festival. De vier heren van Incidense zijn duidelijk gebrand om hun beste show neer te zetten en komen live nog beter over dan op het album. Energiek, stevig en een geweldige inzet. Na het nummer van het Dutch Exposure album gaan we verder met de nummers van hun debuut “Incarcerated”. Elke band mocht circa 45 minuten spelen, zodat hun setlist enigszins is ingekort.
Het instrumentale Remnants Of The Past is een stevig nummer dat ons zeker doet denken aan Dream Theater met sterk overtuigend gitaarwerk van François Koopmans en toetsen van Lucas Kruiswijk. Maar ook bassist Rich Huybens is duidelijk een aanwinst voor de band. Rob van Nieuwenhuizen laat zich goed horen achter zijn drums, maar ook zien. Van Nieuwenhuizen toont zichzelf regelmatig aan het publiek door staand te gaan drummen. Het nummer Ultimate Sin laat ruimte voor solo’s van de diverse bandleden, waarbij ze laten zien zeker potentie te hebben. Het laatste nummer Abeyance begint met een stukje video uit “The Matrix” dat op het projectscherm links naast het podium wordt geprojecteerd. Een perfecte afsluiting van een en ijzersterk en overtuigend optreden van Incidense.
Het leuke van een dergelijk festival is dat de bandleden gewoon naar hun collega’s komen kijken in de zaal. Een beetje rondlopen en gezellig met iedereen een babbeltje maken of biertje drinken. Sterallures zijn er (nog) niet. Ook bij het op en afbouwen van de set helpen de bandleden gewoon mee, met familieleden en de vrijwilligers van Xinix. Dat maakt het natuurlijk wel zo gezellig.
TRIP TRIGGER
Na slechts een kwartier ombouwpauze was het de beurt van de Trip Trigger. Deze band uit Zuid-Holland staat op het Dutch Exposure Album met twee kortere nummers. Natuurlijk zijn deze nummers ook opgenomen in de setlist, maar eerst worden de nummers Trial & Error en Mirrored van hun ep “Autononymous” gespeeld. In het kennismakingsinterview noemt de band invloeden van Muse, Porcupine tree, Rush, Tool, Incubus en vele andere. Ik was dus zeer benieuwd hoe deze band live presteerde. En om daar maar meteen antwoord op te geven, ze speelden boven verwachting goed. Voor mij de verrassing van de avond. Wellicht ook omdat ik van de andere bands al meer had gehoord, daar die reeds een volledig album hebben opgenomen.
Stevige elektronische progressieve rock met een metalen randje in een moderne uitvoering. Erik van Ittersum zorgt met zijn toetsenspel voor de elektronische en ietwat spacey sound. Met zijn vintage (E-Mu) en virtual analog (Nord Lead 2x) toetsenbord creëert hij opvallende en moderne elektronische muziek, gecombineerd met het zeventiger jaren vintage geluid dat we onder andere kennen van Rush. Op het podium steelt hij ook de show door ritmisch bewegend – of zeg maar gewoon headbangend – zijn toetsen te bespelen. De ritmesectie is sterk ondersteunend aan de muziek en het gitaargeluid is niet overheersend, maar goed afgestemd op de muzikale samenwerking; ingetogen, beheerst maar Kevin Hoogervorst mag soms ook los gaan met zijn gitaar.
Publieksvanger is toch wel de goed geklede zanger Joost Kralt. Trip Trigger is – van de finalisten – de enige band met een aparte zanger en dan merk je toch dat dit wat toevoegt. Een zanger die zijn aandacht kan vestigen op het zingen en niet ook nog met instrumenten bezig moet zijn en tevens – in dit geval op subtiele ingetogen wijze – het publiek kan entertainen. Joost Kralt heeft een falsetstem die sterk doet denken aan Geddy Lee van Rush en dan vooral in het wat recentere werk.
Trip Trigger is niet de winnaar geworden van deze avond, maar door hun optreden zijn ze behoorlijk in mijn waardering gestegen. Als ze deze prestatie ook kunnen vangen op hun debuut album, dan gaat dat zeker hoge ogen scoren.
PROFUNA OCEAN
Profuna Ocean was in de publiekspoll met ruime voorsprong gekozen en werd op basis daarvan al beloond met een optreden op het Progmotion Festival later dit jaar (op 28 september 2013). Voor de heren van Profuna Ocean is Xinix een thuiswedstrijd, ze zijn allen opgegroeid of woonachtig in de omgeving van Nieuwendijk en hebben al een aantal malen in Xinix mogen optreden. Dat merk je ook, want een groot gedeelte van het publiek is gekomen voor deze band. Het is dus fair dat de organisatie besloten heeft geen publiekstemming op de avond zelf uit te voeren. Dat dit niets uitmaakt, merken we later op de avond.
Profuna Ocean heeft reeds een aantal nieuwe nummers geschreven voor een volgend album en stoutmoedig beginnen ze hun optreden met zo’n nieuw nummer (tenminste, ik heb het nog nooit eerder gehoord). Thousand Yard Stare klinkt helemaal niet getraumatiseerd, maar misschien wordt je blik nooit meer hetzelfde na deze live-ervaring. De heren van Profuna Ocean gaan dan ook meteen stevig aan de gang en bewijzen dat ze live ook hun mannetje staan. Het publiek – dat nu in volle sterkte aanwezig is – vindt het prachtig.
De muziek van Profuna Ocean is de meest complexe van de drie finalisten met veel afwisseling tussen stevige en rustige melodieuze stukken, sferische passages en bombastische metal. ‘Art of Rock’, zoals ze zelf hun muziek omschrijven. Na Losing Ground – van hun in 2011 uitgebrachte gratis download ep – wordt het circa 15 minuten durende S.C.I.T.S. ingezet. Dit nummer start met een duidelijk herkenbare tune, die Rene Visser op een formidabele wijze uit zijn synthesizers weet te krijgen. Ook live laten de heren horen dat ze perfect op elkaar zijn ingespeeld; een stevige ritmesectie met een sterk aanwezige Arjan Visser op een fretloze basgitaar waar hij deskundig aan kan plukken. En dan heb je nog Fred den Hartog die regelmatig beide voeten gebruikt op de dubbele pedalen. Zo’n dubbele basedrum geeft altijd een extra stevige sound en ook live weet den Hartog deze goed te bedienen. Raoul Potters mag naast het zingen ook regelmatig een solo uit zijn gitaar tevoorschijn toveren. De muziek klopt, het optreden staat.
De hierboven genoemde bands hebben bewezen dat ze live op het podium hun prestaties meer dan waar maken. De sfeer, de muziek, de bands en het publiek waren geweldig. Hier staat duidelijk de toekomst van de Nederlandse progressieve muziek! Peter Lindenbergh kondigt aan dat “de jury zich moet beraden” en dat het podium wordt omgebouwd voor de speciale gast PBII. De jury, bestaande uit Peter Lindenbergh van Freia Music, Bert Treep van iO Pages en ondergetekende van Progwereld, had echt enige tijd nodig om zijn keuze te maken. De bands hadden het de jury lastig gemaakt. De prestaties op het podium overtroffen de stoutste verwachting van de juryleden, zodat de keuze lastig en moeilijk was. Maar gelukkig voordat PBII begon was “de jury eruit”. Alleen werd de zaal nog even in spanning gelaten tot na het optreden van PBII.
PBII
“1000 Wishes”, het groots opgezette project van PBII, kon natuurlijk geen einde krijgen met slechts twee optredens in de Rijswijkse Schouwburg. Terwijl de band nog nadenkt over mogelijke vervolgstappen en hoe ze verder kunnen met dit project, treden ze in Nieuwendijk al op met hun eerste “band-only” versie van deze Rock Opera. De dag daarna – of eigenlijk later diezelfde dag, want PBII start net iets na middernacht – staan ze met deze zelfde set op het bevrijdingsfestival in Den Haag. Een rockband die met z’n zessen probeert te evenaren, wat ze een maand geleden in Rijswijk hebben opgevoerd, maar nu zonder 50 jonge muzikanten, zonder dertien dansers en danseressen, zonder de jonge acteurs Eric en Sander en zonder Frits Lambrechts als verteller en opa Maarten.
De band-only versie is ook niet gewoon een vertolking van de cd op het podium, want hoe doe je dat zonder een symfonisch orkest met vele strijk- en blaasinstrumenten. En hoe krijg je de nummers net zo bombastisch zonder de drums en percussie van hetzelfde orkest? De band zal dus op zichzelf moeten vertrouwen. En dat kunnen deze heren en dame van PBII dan ook. A Perfect Day start dus niet met orkestrale intro, maar ‘gewoon’ met het symfonische toetsenwerk van Michel van Wassem. Van Wassem laat in Nieuwendijk horen dat dit wel aan hem toevertrouwd is. Ook Tom van der Meulen moet gewoon extra zijn best doen op zijn drums, en dat geldt eigenlijk voor iedereen. Ronald Brautigam moet de taak van Steve Hackett erbij nemen, met een geweldige solo tijdens Evil Weed, en de rol van verteller is overgenomen door zanger Ruud Slakhorst, die de nummers aan elkaar praat en inleidt. In Land Of A Thousand Wishes is een sterke hoofdrol weggelegd voor de nieuwste aanwinst van PBII. Nathalie Mees bewijst met haar sopraanstem dat ze de hoge noten ook echt aan kan.
De animaties en videobeelden worden ook in Xinix getoond. Deze speciaal voor 1000 Wishes ontwikkelde animaties vormen een wezenlijk onderdeel van het verhaal en maken ook deze show completer. In tegenstelling tot de theateruitvoering wordt in deze band-only versie de volgorde van de cd wel redelijk gevolgd. Het nummer Evil Weed is iets naar voren gehaald en een aantal nummers is geschrapt, maar het complete verhaal komt wel over; zij het niet zo hard en emotioneel als tijdens de theateruitvoering. Vanavond krijgen we de rockuitvoering, waarbij vooral de aandacht op de muziek is gevestigd. In de schouwburg was juist meer aandacht voor de emotie, het gevoel en het theater ingeruimd.
Als toeschouwer van zowel de theateruitvoering als deze band-only versie heb ik twee totaal verschillende uitvoeringen van eenzelfde stuk gezien; eigenlijk niet te vergelijken met elkaar, terwijl de band en de muziek toch dezelfde zijn. Op 9 juni 2013 speelt PBII weer met de voltallige bezetting, dus inclusief het Hofstads Jeugdorkest, dansers en danseressen en genoemde acteurs, in de Rijswijkse Schouwburg. Ik zou zeggen, grijp deze kans, het zou de laatste keer kunnen zijn. Maar natuurlijk hoop ik dat we “1000 Wishes” op een of andere wijze nogmaals kunnen aanschouwen. De band is creatief genoeg.
DE UITSLAG
Na dit daverende optreden van PBII zijn we bijna vergeten waarom we ook weer hier waren; de finale van het Dutch Exposure Project. Profuna Ocean is de winnaar geworden van onze zoektocht en daarmee gekozen tot meest populaire opkomende progressieve rockband van Nederland. De jury kwam hiermee dus tot hetzelfde oordeel als de publieksstemming eerder dit jaar. Hun debuut album “Watching The Closing Sky” was al van hoge kwaliteit. En met dit optreden tonen ze aan dat ze klaar zijn voor het grotere publiek. Laten we hopen dat de verdiende eerste plek van dit mooie project hun een steun in de rug geeft om dat doel te bereiken. Ik kijk in elk geval uit naar hun volgende album dat dus binnenkort zal verschijnen op Freia Music. Want met het winnen van Dutch Exposure mogen ze hun eerstkomende album uitbrengen op het FREIA Music label.
Maar ook de beide andere bands, Incidense en Trip Trigger, zijn winnaars bij het Dutch Exposure Project. Zij hebben aan het Nederlandse Progressieve publiek mogen tonen wat ze waard zijn. Hun prestaties zowel op het Dutch Exposure Album als tijdens dit Live Festival hebben mij ervan overtuigd dat we in de toekomst nog meer van deze bands gaan horen.
Dat geldt eigenlijk voor alle bands die zich aangemeld hebben voor Dutch Exposure en nog vele andere bands die zeer verdienstelijk progressieve rockmuziek maken. Het Dutch Exposure Project is afgelopen, maar onze zoektocht nog niet. Zoals jullie van ons gewend zijn, blijven wij bij Progwereld ons inzetten voor nieuwe progressieve bands. Dus stuur de informatie naar ons toe en blijf mooie muziek maken.
Verslag: Mario van Os
Fotografie: Ron Kraaijkamp en Ton Dekkers