EnergitAlbum

Energit was een, voor Tsjechische begrippen uit de zeventiger jaren van de vorige eeuw, supergroep. Omdat ‘de muur’ destijds voor een strikte scheiding tussen Oost- en West-Europa zorgde is het logisch dat wij daar in het westen geen enkele notie van hadden.

De band kwam voort uit de overblijfsels van het toenmalige Flamengo, een blues-, hard-rock-georiënteerd gezelschap en Jazz-Q met zijn “proletarische” jazz. De naam Energit was afkomstig van een snoepje, gemaakt van druivensuiker, dat destijds veel werd verkocht in het toenmalige Tsjecho-Slowakije.

De eerste line-up werd in 1973 al verboden door de communistische autoriteiten nadat een aantal fanatieke fans een trein lieten stoppen bij de plaats Pecky (dichtbij Praag), alwaar een concert van de band plaatsvond. Een aantal bandleden moest toen vluchten naar Denemarken.
Na een aantal bezettingswisselingen ontstond in 1974 de volgende samenstelling: Lubos Andrst (gitaar), Josef Vejvoda (drums), Petr Korinek (basgitaar) en toetsenist Emil Viklický werd een half uur voor het optreden tijdens een festival aan het trio toegevoegd. Er was wel een repetitie, gepland maar die kon door tijdgebrek niet doorgaan.
Tijdens het optreden werd de compositie Ráno uitgevoerd. Deze lange compositie begint met een gitaarriff, gevolgd door een thema en daarna veel improvisaties op gitaar en elektrische piano. Aan het slot keert het thema en de gitaarriff weer terug. Het gitaarwerk heeft duidelijk raakvlakken met de blues/rock, maar de toetsen (Fender Rhodes en Moog synthesizer) en ritmesectie begeven zich daarentegen in de (free)jazz-hoek. In die zin is de vergelijking met Mahavishnu Orchestra niet onterecht.
De opname van deze uitvoering is bewaard gebleven en nu uitgebracht op het tweede schijfje van deze release in combinatie met het debuutalbum op cd 1.

Dit debuutalbum uit 1975 is opgenomen in een gewijzigde line-up. Bassist Jan Vytrhlik verving Petr Korinek en saxofonist Rudolf Tichácek werd aan de bezetting toegevoegd. Deze saxofonist speelde veel met een zogenaamde ‘octaver’, wat inhoudt dat alles wat hij speelt een octaaf lager wordt gedubbeld. Door de toevoeging van de saxofoon werd de vergelijking met Mahavishnu Orchestra, waar de rol van de saxofoon werd waargenomen door de viool, wel zeer voor de hand liggend.
In de studio-opname voor het debuutalbum krijgt de erg vrije, rauwe, live-versie van Ranó van cd 2 nu meer structuur en afwisseling door de toevoeging van de saxofoon en conga’s. De conga’s zorgen tevens voor meer ritmisch houvast. Ook het spaarzame gebruik van de Moog synthesizer geeft het bandgeluid een extra kleurtje.
In de kortere tracks van het debuutalbum horen we meer speelsheid, virtuositeit, soms dromerigheid en een enkele keer zelfs western-achtig gitaarspel. In Apoteóza komt een opeenvolging van akkoorden in de gitaar voor die verdacht veel op I Want You (She’s so heavy) van The Beatles lijkt.

De bonus-tracks op cd 2 laten een wat lichtere, ietwat funkier kant van Energit horen met tracks als Soumrak en Zeleny satén, die een jaar later op de “Mini Jazz Club”-serie zouden verschijnen. Het wervelende Superstimulator zou een jaar later op een compilatie worden uitgebracht. Het speelse Lenkin en Mobilis in mobili zien nu voor het eerst het levenslicht.

Vanaf 2006 trad gitarist Lubos Andrst met regelmaat onder de naam Energit op. De goede man overleed helaas in 2021 op 73-jarige leeftijd.

Energit is geen gesneden kost voor de doorsnee progliefhebber. Maar voor mensen die een uitstapje naar de jazzrock wel kunnen waarderen en die hun oor graag eens te luister leggen bij Mahavishnu Orchestra zullen dit uitgesproken jazz-snoepje met smaak tot zich nemen.