Hoewel “Vertebrae” pas het eerste album van Enslaved is met een recensie op Progwereld bestaat deze Noorse band al sinds 1991. Men heeft reeds tien voorgangers opgeleverd waarvan “Ruun” en “Isa” verreweg het meest succesvol zijn en terecht gewaardeerd werden met een Noorse Grammy in 2005 en 2006. Voor die tijd stond Enslaved vooral bekend om zijn snoeiharde, oldschool blackmetal in de stijl van Darkthrone, maar op de laatste drie albums staan progressie en experimenteren centraal.
Om het geheel in goede banen te leiden heeft men voor de mix hulp ingeroepen van Joe Baressi (o.a. Tool) en George Marino (o.a. Led Zeppelin/Metallica) voor de mastering. Het resultaat is een behoorlijk vet, clean geluid waarin alle afzonderlijke instrumenten goed te horen zijn. Waar ik aanvankelijk flink aan moest wennen is dat de droge blackmetal grunts behoorlijk vooraan staan in de mix, nogal geïsoleerd zelfs als je luistert via de koptelefoon. Dit in tegenstelling tot hetgeen gebruikelijk is, want in de regel maakt de blackmetal grunt eerder deel uit van het totaalgeluid, als ware het een instrument. Zo nu en dan komt dit anno 2008 enigszins geforceerd over en het zou mij niet verbazen als in de toekomst het aandeel van de cleane zang (wat ook nu al veelvuldig aanwezig is) alleen maar zal toenemen. Eerlijk is eerlijk, het geeft Enslaved wél een eigen geluid dat op z’n minst origineel genoemd mag worden.
De muziek die men op “Vertebrae” voortbrengt laat zich best omschrijven als een prettige mix van Tool, Opeth, Darkthrone en Moonsorrow. Opeth komt vooral sterk terug als men wat gas terugneemt en gebruik wordt gemaakt van een meer cleane samenzang. De composities kennen een lekkere gemiddelde duur van zo’n zes minuten wat de songs de nodige ruimte geeft voor opbouw en diepgang. Per song is behoorlijk wat variatie te vinden, terwijl de rode draad steeds aanwezig blijft. Enslaved schakelt uiterst soepel tussen hard en zacht, black- pagan- en progmetal. Een mooi voorbeeld hiervan zijn To The Coast en het vurige Vertebrae waarin men alle genoemde stijlen en invloeden succesvol weet te combineren en tot een fraai geheel met eigen smoel weet te smeden. Door alle songs heen zijn subtiele maar relevante toetsen a la Pink Floyd te horen, zoals bijvoorbeeld ook Alchemist weet te doen op het album “Tripsis”. New Dawn laat hier een fraai staaltje van horen. Deze song gaat behoorlijk terug in de tijd, opent rauw en ruig maar krijgt door de zware deken van toetsen een heel nieuw geluid wat mij in een opperbeste stemming brengt.
Op Reflection treedt dan weer een heel strak gitaargeluid op de voorgrond met daarachter enthousiast pompende drums. Korte, sober maar doeltreffend ingespeelde gitaarsolo’s fleuren het geheel verder op en maken deze wat langere song tot één van de hoogtepunten. Center overtreft zijn voorganger zelfs nog qua schoonheid en is voor mij dé uitschieter. Tool en Opeth strijden hier om de muzikale eer, terwijl de vocalen verwijzen naar Mike Patton en Tom Waits. De opbouw is zorgvuldig, traag en sfeervol en wint aan intensiteit naarmate de seconden wegtikken. Dit is niets minder dan een briljante song!
Met “Vertebrae” heeft Enslaved zijn plekje op Progwereld meer dan verdiend. Iedereen die niet direct terugdeinst van een blackmetal grunt (en neem van mij aan dat op deze cd ook echt geen reden voor terugdeinzen is) en in is voor spannende, originele, goed uitgewerkte progressieve muziek met bovengenoemde referenties, doet er goed aan deze cd eens te gaan beluisteren. Ik denk dat de volgende Grammy eraan zit te komen.