ExodusAlbum

Wil je zwelgen in nostalgie? Blijf dan even aan de lijn. Bij het Poolse label GAD Records zijn in 2024 namelijk twee albums verschenen van de legendarische progband Exodus. Deze formatie uit Warschau was actief in de periode 1976-1985 en was immens populair in eigen land. Er valt dus genoeg over de band te vertellen.

Allereerst wil ik m’n licht laten schijnen over “Niedokonczony Sen”, hetgeen ‘onvoltooide droom’ betekent. Het album bevat een compilatie van tien nummers uit de beginperiode van de band (1977-1979). We hebben het dan over de schermutselingen die plaatsvonden voordat in 1980 het debuutalbum “The Most Beautiful Day” verscheen. Zo zijn de eerste vier tracks demo-opnamen die gemaakt waren met een mobiele 4-sporenstudio (lees: een camper die volgebouwd was met apparatuur). Om de muziek beter te kunnen duiden is een woordje over het ontstaan van Exodus wel op z’n plaats.

Ooit vormden de broers Andrzej en Wojciech Puczyński op respectievelijk gitaar en basgitaar samen met toetsenist Władysław Komendarek en drummer Jerzy Machnikowski de begeleidingsband van ene Dominik Kuta. Er was echter onvrede over de te spelen stijl en de vier splitsten zich af om eigen muziek te gaan maken: complexe, epische prog met veel virtuositeit en diepgang. Al snel kwam er een andere drummer in de persoon van Zbigniew Fyk en ook voegde zanger Paweł Birula zich bij het gezelschap. In januari 1977 was Exodus een feit.

Hoewel hun muziek recht uit hun proghart kwam was het ook een tegenreactie op de dan opkomende punkrage waar de nummers vooral kort moesten zijn. Op de demo presenteerde Exodus drie nummers die in de dubbele cijfers klokten en eentje van bijna zeven minuten. Opmerkelijk is dat de geluidskwaliteit voor een 4-sporenopname best goed te noemen is, al had de muziek veel meer breedvoerigheid verdiend.

Opener Nadzieje, Niepokoje laat een erg toetsengericht bandgeluid horen. Dat is geen straf want Komendarek is een uitstekend muzikant, al is hij in het intro nogal lang van stof. De fraaie baspedalen maken dan weer veel goed. Als de dynamiek toeneemt, ontvouwt zich een prima prognummer met Le Orme-achtige hoorngeluiden van de Moog, sterke gitaarpartijen en wulpse psychedelische uitspattingen. Het geheel werkt toe naar een boeiend laatste kwart, waar de formidabele stem van Birula mooi ondersteund wordt door warme orgelklanken. De baspedalen uit het begin ronden deze compositie perfect af. Vervolgens brengt de band het lyrische Powiedz Mi Różo waarin Exodus laat horen ook compactere nummers te kunnen maken. In Oda Do Nadziei en Gonitwa Myśli  gaat de band weer op de epische toer en behalve de irriterende woordloze zang in het intro van Oda Do Nadziei is het allemaal weer dik in orde. Wie gemakkelijk z’n relativeringsvermogen aan kan zetten gaat heel wat plezier beleven aan deze demo-tracks.

De demo deed de populariteit van de band enorm stijgen. Zo moest men de hoeveelheid optredens al een jaar na oprichting beperken tot vijftien per maand. Ondertussen verschenen er enkele singles en ook maakten ze een paar opnames voor de radio. In 1978 waren dat de singles Uspokojenie Wieczorne en To, Co Pamiętam, beide zijn door akoestische gitaar voortgedreven ballades. Met name Uspokojenie Wieczorne is met z’n pakkende refrein een prima aanwezigheid op dit album.

Uit 1979 staan vier nummers geselecteerd. De eerste twee zijn opgenomen bij radio Katowice. Ze zijn onderdeel van een drieluik over een bergwandeling, maar het derde deel is toen niet opgenomen en later voor het debuutalbum alsnog. Pieśń Na Drogę (Lied op de weg) is een vurig nummer met een pit die doet denken aan Gentle Giant. Knallende basgitaar en levendige drums vormen er de ondergrond voor stoïcijnse toetsenloopjes en organisch gitaarspel. Het tweede deel van dit geamputeerde drieluik heet Wspinaczka en gaat over klimmen.

Het instrumentale nummer is met al zijn tempo- en sfeerwisselingen net zo weelderig als z’n voorganger, ditmaal uitmondend in een Starship Trooper-achtige finale. De laatste twee nummers van het album zijn weer erg welkome singles. Het ene is een mooi gedragen nummer met veel melodie en het andere…. Ze geven een zinderend einde aan dit album.

We hebben hier een bijzonder schijfje, dit “Niedokonczony Sen”. Het is een aansprekende compilatie, zeker als je graag zwelgt in nostalgie.

Maar er is meer…zoals ik al zei, heeft GAD Records twee albums van Exodus uitgebracht. Lees hier m’n recensie van “Widok Z Góry Najwyższej Live 1980”.