Glass HammerAlbum

Waar het Amerikaanse Glass Hammer nooit een geheim van heeft gemaakt, zijn hun invloeden. In de ruim twaalf jaar van hun bestaan zijn ze vaak bekritiseerd als zijnde een kloon van zowel Emerson, Lake and Palmer en Yes. Bovendien werd, naarmate de jaren en platen vorderden, de formatie Glass Hammer steeds symfonischer en – zeg maar – onbescheidener. Daarbij kent elke cd wel zijn portie Tolkien, C.S. Lewis en de Bijbel en ook daarbij wordt geen cliché uit de weg gegaan. Glass Hammer kent in Fred Schendel een toetsenist die zich gemakkelijk kan meten met Keith Emerson en in Steve Babb een bassist die aan de snaren plukt als ware hij Chris Squire. Onnodig om te constateren dat Mellotron, Mini-Moog, Hammond, en Rickenbacker ons om de oren vliegen. Een natte droom van elke symfonische rockliefhebber, zeg maar.

En nu komt Glass Hammer niet geheel tegen de verwachtingen in met hun eerste dubbel-cd, gestoken in een hoesontwerp van Roger Dean (bekend van de hoezen van Yes en Asia). Nu dus niet alleen de muziek, maar ook de presentatie een schaamteloze kopie van de oude helden is en het gehele doosje precies zo voelt als de laatste remaster van Yes‘ “Tales From Topographic Oceans”, krijg je als kritische progfan heel sterk de neiging een beetje te schoppen tegen dit heilige huisje.

Nu heeft Glass Hammer het geluk dat ik wel van clichés houd. Ik houd van bombastisch opgezette, superdrukke muziek en ik ben dol op dubbel-cd’s die gaan over elfjes, draken en ridders. Ik houd van toetsensolo’s waar maar geen einde aan lijkt te komen en waarbij de tempowisselingen niet te tellen zijn. Ik word graag verrast door weer een nieuw themaatje en juich van plezier als een nummer van twintig minuten zoveel thema’s en melodieën kent, dat een gewone popgroep daar gemakkelijk tien normale popsongs van had kunnen maken. Het maakt mij daarbij nagenoeg niets uit dat een groep geen progressie maakt ten opzichte van andere symfonische rockgroepen uit het verleden.

Maar een nieuwe symfonische rockgroep moet altijd proberen een betere Tarkus te maken, proberen om Close To The Edge naar de loef te steken en trachten Selling England By The Pound van de no.1 positie in menig poll te stoten. Deze nieuwe groepen zouden met niets minder genoegen moeten nemen. Glass Hammer probeert dat met “The Inconsolable Secret” absoluut. Ze slagen er niet in, natuurlijk, maar ze verdienen kudos door het in elk geval te proberen. De mensen achter Glass Hammer zijn feitelijk een stel op hol geslagen Yes-fans, die voor ons een plaat maakten zoals ze het zelf graag horen. In die missie zijn ze meer dan geslaagd.

Preken voor eigen parochie dus en dan maakt het inderdaad niets uit dat in het lange The Knight Of The North solo op solo wordt gestapeld, zonder dat het nummer direct als klassieke epic bestempeld kan worden. Terwijl ze hun overduidelijk christelijke boodschap ook op deze nieuwe dubbelaar wat bedekt (als een inconsolable secret dus) overbrengen, staan ze wat betreft muzikale invloeden op een huizenhoge zeepkist.

“The Inconsolable Secret” bevat twee cd’s, waarvan de eerste The Knights heet en de tweede The Lady. Het volgt een klassiek ‘lady-in-distress’-verhaal, gebaseerd op een gedicht van Steve Babb, dat als cd-rom is bijgesloten op de eerste cd. Ronduit irritant vind ik dat de teksten ook zijn bijgesloten op deze cd-rom, zodat je niet met je boekje op de bank kan zitten. Het is ook nog in een PDF-file gegoten, wat er prachtig uitziet, maar scrollt voor geen meter. Heren Babb en Schendel, volgende keer weer een normaal boekje graag!

The Knights

Op de eerste cd, The Knights dus, staan maar twee nummers, allebei van respectabele lengte, terwijl The Lady-cd er maar liefst 11 kent. Een argeloze voorbijganger zou concluderen dat de tweede cd zeker een bonus-cd is, maar niets is minder waar.

Op The Knights laat Glass Hammer het beste horen van wat men al jaren heeft gedaan. De twee tracks voegen niets toe aan het voorgaande werk, maar horen wel allebei tot de beste nummers die Glass Hammer ooit schreef. Zoals de onderverdeling tussen lady- en knights al doet vermoeden wordt deze eerste cd voornamelijk gezongen door Walter Moore, wiens stem wat lijkt op die van Steve Walsh (Kansas), maar dan zonder hoge uithalen. Pas rond de 14 minuten in het tweede nummer krijgen we Susie Bogdanowicz eindelijk te horen, die dan wel gelijk voor een kippenvelmoment zorgt.

In detail, A Maker Of Crowns is een kunstig vormgegeven symfonisch rockepos van de bovenste plank en gelijk een etalage van de kunsten van voornaamste aanwinst Matt Mendians. Het drumwerk, op vorige platen altijd de zwakste schakel, is met tientallen percentages in kwaliteit toegenomen. Mendians prettig in de mix geplaatste drumwerk zorgt voor de broodnodige extra diepte en kracht hetgeen Glass Hammer ontbeerde. Nadat het thema met veel mooie bombarie wordt gepresenteerd en er een stuk door Moore wordt gezongen, krijgt het nummer extra glans door een geweldige Hammond-solo rond de acht-minutengrens. Een nieuw pianothemaatje doorbreekt deze, alvorens ook een Mini-Moogsolo eraan toe te voegen rond de tien-minutengrens. Dan bouwt het nummer zichzelf af en krijgen we een langzaam en geweldige herhaling van het hoofdthema, compleet met cirkelende gitaren als raven boven onze hoofden. Het Hammond-thema wordt overgenomen door de Mini-Moog en de waanzin is compleet. Een geweldig nummer!

The Knight Of The North begint met een statig klassieke interlude, alvorens ons te overgieten met een scala van thema’s en uitgewerkte melodieën. De zanglijn zo rond de vijf minuten is een misser, en Walter Moore moet duidelijk moeite doen de zanglijn vast te houden. Had hij niet een octaaf hoger kunnen inzetten? Het is één van de weinige smetten op een voor de rest voortreffelijke eerste cd. Het zalige IQ-achtige melodietje zo rond de acht minuten smaakt goed, de uitspatting erna zelfs nog beter. De radiostem van Moore past prachtig bij de heftige Tarkus-achtige partijen van Schendel. En ach, er kan ook nog wel weer een Mini-Moog bij. Op 11:42 zit de sleutel. Het zwaartepunt van de cd, de 1 seconde durende break waar je als fan op wacht. Briljant!
Onder Mellotron-klanken bouwt de muziek subtiel op en door het toevoegen van vrouwen in de achtergrondstemmen rond het ‘mercy-mercy’-gedeelte, kruipt het kippenvel mijlenhoog op. Na dit wat bloedstollende moment volgt een ‘grappig’ gedeelte, dat opvalt door de warme stem van Susie Bogdanowicz tijdens de langzame gedeelten. Daarna leven Schendel, Babb en Mendians zich heerlijk uit in een Hammond/bas/drum eruptie van jewelste. Wat zou ik dit graag live willen aanschouwen! De finale, die mooi is door het gebruik van het koor, duurt mij wat te lang. Schiet eens op, stom koor, ik wil naar de tweede cd, denk ik al bij de tiende beluistering.

The Lady

Het zal duidelijk zijn dat de tweede cd, getiteld The Lady, vocaal meer de ruimte geeft aan de vrouwen. De cd begint heel toepasselijk met het hoofdthema uit Lirazel, maar als Long And Long Ago van start gaat, is het weer Yes wat de klok slaat. In dit nummer doet Glass Hammer weer waar ze zo sterk in zijn: de zoveelste variatie van Parallels vertolken. Toch is het gewoon een geweldig nummer, waar vooral het drumwerk van Matt Mendians weer in positieve zin opvalt. Met name zijn drumwerk gedurende de laatste helft, als het nummer een afbouwend karakter krijgt, is fenomenaal. Wat is die man toch een verrijking voor het Glass Hammer geluid en ik zou Babb en Schendel toch willen vragen voorzichtig Steve Wilson’s trucje met “Up The Downstairs” (op de laatste remaster hiervan is het drumwerk opnieuw opgenomen) even voor de toekomst te onthouden.

Feitelijk horen de eerste, pak em beet, vijf minuten bij de eerste cd. Maar vanaf het pianothemaatje rond de zes minutengrens van het nummer, krijgen we ineens een hele andere, veel breder uitgezette Glass Hammer. De invloeden van Yes en Emerson, Lake and Palmer verdwijnen naar de achtergrond. Ik hoor om te beginnen ineens Triumvirat, ik hoor Museo Rosenbach, ik hoor Le Orme, ik hoor Renaissance. Ik hoor ook een geweldige gitaarsolo van David Carter, een singer/songwriter uit Virginia, USA. Maar ik hoor vooral een herboren Glass Hammer. The Morning She Woke is als een hoorspel/toneeluitvoering en met name Susie Bogdanowicz excelleert met haar Lirazel-rol. Zij zingt ook het gelijknamige nummer dat één van de schoonste ballades is die ik ooit van Glass Hammer hoorde. Het kinderkoor, de passende en knappe percussie, de harp, de klavecimbel… het aangrijpende nummer is áf. Het daarop aansluitende The High Place, dat feitelijk geheel koorzang is, doet mij nog het meeste denken aan het afsluitende gedeelte van Eternity – No Beginning No End op Iona’s “The Book Of Kells”. Alle nummers daarna sluiten naadloos op elkaar aan, van het folky en vrolijke Morrigan’s Song tot het serene, maar ook beklemmende Walking Towards Doom. Bij dat laatste nummer krijg ik een sterke Howard Shore injectie toegediend en krijg ik plotseling zin om de complete trilogie van “The Lord Of The Rings” weer eens te gaan bekijken. In de lange uitvoering. Maar bij het solootje Mog Ruith lijkt de nieuwe Refugee te zijn opgestaan, alhoewel ik ook moest denken aan Ryo Okumoto’s solootje op de tweede cd van “Snow”.

Belangrijker dan het stellen van al die invloeden, is het constateren dat we hier feitelijk te maken hebben met een werkelijk perfect samengestelde cd van losse nummers die gezamenlijk veel meer zijn dan de afzonderlijke delen. Ik durf zelfs zonder schromen te stellen dat die tweede cd van Glass Hammer behoort tot het beste werk dat de klassieke retroprog de afgelopen tijd heeft voortgebracht. Through A Glass Darkly, feitelijk een duet tussen Flo Paris en Walter Moore, heeft een zalig en meeslepend thema, waarover uitstekend gezongen wordt. The Lady Waits is zelfs puur klassiek. Het nummer heeft een Haydn/Mozart-achtige karakter en oude Disney-films komen mij boven. Het blijkt een opmars te zijn tot het afsluitende Having Caught A Glimpse, maar niet alvorens de muziek, via het Mahler-achtige The Mirror Cracks, ons verdere les geeft in klassieke invloeden. Dat slotnummer is precies wat je van een slotnummer van een klassieke Talesachtige dubbelaar mag verwachten. Het heeft een sterk Saint-Saens-achtig karakter (If I Had Words, dus), met name door het gebruik van het kerkorgel. De repeterende piano in combinatie met de baspartijen maken aan het einde van het nummer bijzonder veel indruk. De laatste vier minuten pakt beide Lirazel-thema’s terecht weer op, om daarna de cd passend te eindigen met een progjam gebaseerd op het thema uit The Knight Of The North. Toepasselijk.

Een dubbelcd waarbij de tweede cd vele malen beter is en dieper gaat dan de eerste cd, komt niet vaak voor. “The Inconsolable Secret” is zo’n meesterwerk. Een geweldige eerste cd en een briljante tweede cd. Glass Hammer is misschien te retro en te herhalend om een werkelijke betekenis aan de symfonische rock toe te kennen, maar met “The Inconsolable Secret” leveren ze zonder meer hun beste werk af en kan de plaat bijna op gelijke voet staan met bovengenoemde voorbeelden.

Het zal voor de lezer geen geheim meer zijn dat  “The Inconsolable Secret” een klassieker is van ongekende grootte. Gelieve dit echter niet verder te vertellen.

Markwin Meeuws

The Inconsolable Secret Deluxe Edition
Juli 2013

Lange tijd was dit geweldige dubbelalbum, misschien wel het beste dat de band ooit maakte, niet meer te verkrijgen. Op sites als Ebay werd al behoorlijk grof geboden op dit album. Nu heeft Glass Hammer het album opnieuw uitgebracht in een luxe versie met daarop een extra derde disk. Het is absoluut lovenswaardig dat dit album weer goed te verkrijgen is. Het is ook erg fijn dat de songteksten nu wél in het boekje zijn opgenomen.

De derde disc is gevuld met een aantal van de beste tracks van het album die hier een nieuwe mix hebben gekregen. Naast de remix zijn er ook andere gastmuzikanten aangetrokken. Het levert een bijzonder interessant schijfje op dat ook echt iets toevoegt aan deze re-release. Meest opvallende verandering is de zang van de huidige Glass Hammer en Yes vocalist Jon Davidson. Deze vervangt bijvoorbeeld op Long And Long Ago de meerstemmige zang van het origineel. Zijn sterk op Jon Anderson lijkende stem is wel heel erg wennen, maar past op zich goed bij het nummer. Toch haalt hij het naar mijn mening bij lange na niet bij de zang van zijn voorganger op dit album, Walter Moore. De nummers zijn op aardig wat plaatsen aangepast, zonder dat de basis uit het oog is verloren, zodat ze echt een nieuw jasje hebben gekregen. Zo is bijvoorbeeld het aangepaste gitaarwerk van Kamran Alan Shikoh een mooie aanwist. Al met al is dit een editie die voor mensen die het origineel al in huis hebben, een leuke verrijking kan zijn. Diegenen die deze dubbellaar nog niet in de kast hebben staan, adviseer ik om dit album ‘blind’ te bestellen.

Maarten Goossensen