Group 1850Album

Er is bijna geen verhaal over een loopbaan van een band van eigen bodem zó bizar en grillig als dat van Group 1850. De ooit zo veelbelovende band, op basis van het veelgeprezen debuut “Agemo’s Trip To Mother Earth” (1968) en de single Mother No-Head, had alle troeven in handen om tot de grootste psychedelische bands ter wereld te gaan horen. Het liep allemaal anders en binnen een paar jaar was Group 1850 verworden tot een los-vast-project, zonder platencontract en met een ongewisse toekomst.

De oorzaak? Peter Sjardin. De gangmaker, leider en architect van de groep. Hij heeft een persoonlijkheid én manier van werken waarin gekte en genialiteit angstig dicht bij elkaar liggen. Neemt wel eens een tripje teveel. Vliegt regelmatig op kunstzinnig vlak de bocht uit, maar kan een uur later de meest intellectuele gesprekken voeren met zijn bandleden. ‘Musique Barbare’, en dan de psychedelische variant ervan. Het onderhaast vergeten derde album “Polyandri” – betekenis: een vorm van polygamie – uit 1975 had nog een liefvolle heruitgave nodig; dankzij Pseudonym Records is dat nu eindelijk werkelijkheid geworden.

Wie bekend is met de vrije vormen van het tweede Group 1850-album “Paradise Now” kan aan deze plaat zonder enige reserve beginnen. Een aaneenschakeling van psychedelische sfeertjes, stuwende en strak gespeelde progressieve underground-achtige jazzrock, vol met melodieuze gitaar-riffjes, rondzwevende drums en dromerige, galmende toetsen. De zelfbouwsynthesizer van Sjardin, de Organizer, is regelmatig te horen.

Verwacht geen plaat met een kop en een staart, maar een collectie fragmenten die Sjardin als relevant genoeg heeft geacht en die bijna twee jaar na de opnames eindelijk als dit album zijn uitgebracht. Terwijl “Paradise Now” nog een zekere onbevangenheid koestert en zelfs een enkel liedje, zo is “Polyandri” veel abstracter opgezet en zijn de wendingen even abrupt als fascinerend. Zoals in Thousand Years Before, waar, evenals Between Eighty and Fifty: Part 1850, de spacerock van afdruipt, maar eindigt met een bizarre pianosolo van Sjardin. Het stuk is overigens al jaren een live-favoriet en al eens eerder in de studio opgenomen (te vinden op de “Mother No-Head”-verzamelaar uit 2012).

Net zoals de groep in de eerste helft van de jaren zeventig zo is geroemd om zijn spannende concerten vol improvisaties (te horen op beide live-albums uit 1976), zo is “Polyandri” daar de studiovariant van. Zelfs Barry Hay (dwarsfluit) en Hans Dulfer (sax) zijn te gast en ook zij hebben vaak op het podium met Sjardin cs. gestaan. Frank van der Kloot (Fontessa) schittert in Patience, maar het is slechts van korte duur. Dat geldt ook voor de zang van Sjardin, een zeldzaamheid op dit album. En wat voegt het toe? Nauwelijks, tot niets wereldschokkends. Net als de dierengeluiden aan het einde van Cages. Het effect is wel bereikt: je gaat je afvragen waarom deze plaat zo in elkaar steekt.

Samen met de primitieve productie en de gruizige mix is “Polyandri” een schoolvoorbeeld van een in eigen beheer gemaakt album. Het budget is minimaal geweest, maar de artistieke vrijheid is maximaal en dat is precies wat Peter Sjardin voor ogen heeft. Zo staat deze plaat eigenlijk synoniem voor Group 1850 als geheel: veelbelovend, maar tegelijk zo vervreemdend en zonder enige commerciële concessie. Veertig jaar later zijn de albums van de band, incluis deze, collectors’ items van de bovenste plank en vinden ze hun weg naar verzamelaars van psychedelica over de hele wereld. De muziek van Group 1850 klinkt namelijk als geen ander orkestje binnen dat vrije muzikale tijdperk. Legendarisch, met een ware cultstatus.

Aan een klassieker zoals “Paradise Now” kan deze derde plaat absoluut niet tippen, maar “Polyadri” neemt wel een volstrekt unieke plek in binnen de progressieve rock van eigen bodem, zeker in de ‘gouden’ jaren zeventig. Tegelijk is de plaat voor Group 1850 de ontbrekende schakel tussen de vrije live-optredens en de experimenteerdrift in de studio. Zo gek als een deur, die Sjardin. Net zoals iedereen die hij in zijn trip heeft meegenomen. “Polyandri” is zijn psychedelische zwanenzang. Ik spreek hem eind 2014 kort op de platenbeurs in Utrecht en weet tenminste twee treffende zinnen aan de afwezig ogende Sjardin te ontfutselen. ‘Nee, ik heb eigenlijk nooit begrepen wat ik heb gedaan. Anders zou ik het anders doen.’ Twee maanden later overlijdt hij. Moge hij rusten in vrede.

Wouter Bessels