Ik wist niet helemaal wat ik moest verwachten, de aangekondigde masterclass van topgitarist Guthrie Govan in de Boerderij in Zoetermeer op een doordeweekse dag in november. Het is mijn eerste ervaring met dit aan populariteit winnende evenement, en mijn gitaarkunsten mogen totaal geen naam hebben. Maar de man is inmiddels een levende legende, een zogenaamde ‘musicians’ musician’, een muzikant waar andere muzikanten naar opkijken. Een kleine introductie is op zijn plaats.
Guthrie Govan (46) is een Engelse gitarist en gitaarleraar, bekend van zijn werk met bands als The Aristocrats, Asia, GPS, The Young Punx en The Fellowship, naast zijn soloproject “Erotic Cakes”. Meer recentelijk heeft hij samengewerkt met Steven Wilson en Hans Zimmer. Hij is een beroemde gitaarleraar, werkt samen met het Britse tijdschrift Guitar Techniques, Guildford’s Academy of Contemporary Music, Lick Library en voorheen het Brighton Institute of Modern Music. In 1993 wint hij de prestigieuze ‘Gitarist van het jaar’ prijs van het Britse tijdschrift Guitarist.
‘This is not a gig’ merkt Govan al snel na zijn opkomst op om maar zo min mogelijk verwachtingen op dat gebied te hebben. Hij geeft aan vooral graag vragen te beantwoorden, zich realiserend dat een groot deel van het publiek zichzelf als gitarist ziet en ontelbare vragen moet hebben. Daarnaast is hij van plan om wat over zichzelf te vertellen en wat hem drijft in de muziek. Maar gelukkig is er ook muziek, hij start met het spelen van Sevens van zijn solodebuut “Erotic Cakes” uit 2005.
Na Sevens vertelt hij het een en ander over zijn (muzikale) leven wat allemaal begon met de gitaarlessen van pa Govan, op een oude akoestische gitaar met nylon snaren. Pa kende tien akkoorden en gaf die met alle plezier door aan zijn driejarige zoon die twee jaar later al zijn eerste optreden gaf. Er was geen geld voor lessen, het naspelen en uitzoeken van de muziek op de elpees van pa was een harde maar uitstekende leerschool. De helden van de vijftiger jaren zoals Albert Colllins, Albert, Freddy en BB King, Muddy Waters en niet te vergeten Elvis, maar ook en vooral de jaren ‘60 met Hendrix en Cream waren in dit verband belangrijk. Evenals de ontdekking van jazz gigant Joe Pass. De zelf verkondigde hippie kopieerde dus zoveel als mogelijk zijn idolen, of beter gezegd, emuleerde hen. Hij maakt in dat verband de vergelijking met het leren van een taal.
Een avond dus met veel (muzikale) vragen en antwoorden, het levensverhaal en de muzikale filosofie van een eigengereide super getalenteerd muzikant die naar eigen zeggen nog zoveel te ontdekken heeft op de zes magische snaren. Gelardeerd met veel muziek, gelukkig maar. De charmante Janine Gravesteijn van de Boerderij hanteerde op professionele wijze de microfoon waarmee vragen uit het publiek konden worden gesteld. Veel technische kreten, van pentatonische tot chromatische schalen, de Dorian mode, eight-finger tapping, boxes en cages, tot sustainable picks, ze komen allemaal voorbij. Voor mij, als relatieve leek, een beetje teveel van het goede maar tot groot enthousiasme van een ander deel van het publiek, naar schatting 300 man waren op de masterclass afgekomen.
Gelukkig is er ook muziek, enkele vragen worden niet verbaal maar muzikaal beantwoord. Govan verbluft ons met zijn fabelachtige techniek en zijn ongelofelijke ‘feel’ en timing. Ook zijn perfectionistische aard komt aan de oppervlakte, niet snel tevreden met zijn zelf vervaardigde backing tracks en spelkeuzes. Er worden ook nog een paar nummers gespeeld, halverwege het programma is het de beurt aan Bad Asteroïds, van het titelloze debuutalbum van The Aristocrats uit 2011. Bij het schrijven ervan werd Govan beïnvloed door onder andere Tori Amos, big bands en Steely Dan, nota bene. Hij had deze avond ook zijn band meegenomen in de vorm van een iPhone die hem van de broodnodige assistentie voorzag. Zodoende konden we toch nog genieten van de drums van Marco Minneman en de bas van Brian Beller.
Guthrie is gewoon een aardige vent, wat timide ogend af en toe, met een behoorlijke dosis zelfkritiek. Zijn presentatie is doorspekt met die typische Engelse humor, het geheel is onderhoudend, hoewel af en toe erg technisch. Dat zal de echte gitarist wat meer aanspreken dan de persoon die nog moeite heeft met de tien akkoorden die hij op driejarige leeftijd van zijn vader leerde. Zoals ondergetekende. Govan is een (h)erkend gitaarleraar en biechtte op dat hij het soms moeilijk had met het gebrek aan ambitie en (oefen-) discipline van zijn welgestelde clientèle. Het bracht hem tot het besef dat niet iedereen even gepassioneerd is als hij zelf en dat de individuele doelstelling het meest belangrijk was.
Er komt een veelvoud aan onderwerpen aan bod: van de groove (zoek je eigen plekje in de sound) tot zijn voorliefde en fascinatie voor Indiase klassieke muziek (duurt jááren voordat ik dat kan spelen en dan nog slecht ook), instrumentale muziek versus teksten (liever niet) tot het voortdurende leren en ontdekken (achter elke geopende deur weer meerdere gesloten). Tussendoor worden we nog getrakteerd op een fantastische improvisatie op het van Hendrix bekende Little Wing. Als de ondersteuning van de iPhone niet voldoende was dan fabriceerde hij zelf op miraculeuze wijze zijn eigen backing tape door middel van zijn de Loop op zijn pedalboard, schitterend om te zien en vooral te horen.
Zijn ontboezeming nooit te oefenen, maar liever te spelen, te pielen of aan te klooien, bij gebrek aan discipline, is ook een mooie. Ten aanzien van technologie geeft hij desgevraagd aan achtsnarige- en synthesizer gitaren maar niks te vinden; de aantrekkingskracht van zes snaren op een plank is nog steeds voldoende voor hem. Hij biecht op maar selectief om te gaan met de geluiden uit zijn effectenarsenaal: de wah-wah en het volume-pedaal zijn favorieten. Vrijheid is en kernbegrip voor deze hippie, al het andere van techniek tot gevoel, het staat allemaal in dienst van het ultieme gevoel van vrijheid om jezelf te kunnen uitdrukken door middel van je muziek. Dat moet een machtig gevoel zijn, hij straalt het ook helemaal uit. Zijn belangrijkste motto’s zijn dan ook keuzes maken en gevoel boven techniek.
Govan speelde de hele avond op zijn Charvel signature gitaar, een prachtig exemplaar van blank esdoorn hout, speciaal voor hem gemaakt door de Amerikaanse gitaarbouwer. Voor de man uit Essex is de gitaar een verlengstuk van zijn persoonlijkheid, dat verklaart de bijzondere muziekstijl waar hij voor verantwoordelijk is, een vreemdsoortige mix van rock blues jazz fusion en prog. Hij is niet makkelijk in een hokje te stoppen, heeft zijn eigen stijl ontwikkeld en is in staat zo ongeveer alle (on)mogelijke muzieksoorten te spelen. Zijn ongeëvenaarde spel maakt duidelijk waarom onder andere Steven Wilson en Hans Zimmer een beroep op hem doen/deden.
Ner Ner van het reeds genoemde debuutalbum is de muzikale afsluiter, vooral omdat het een persoonlijke favoriet van hem is en lekker lang bovendien, ruim acht minuten. Dan is de koek op, hij bedankt het devote publiek voor de input en het feit dat er niets naar hem gegooid is en verdwijnt weer even stilletjes van het podium als hij gekomen was.
Tijd voor de vele gitaristen om weer terug te keren naar hun oefenruimtes, man-caves of wat voor plekken dan ook waar zij hun hobby beoefenen. Sommigen zullen zich afvragen of ze niet beter het bijltje erbij neer kunnen gooien, zich realiserend dat dit niveau te hoog voor hen gegrepen is. Maar anderen, waarschijnlijk de meerderheid, zal met hernieuwde energie en ambitie naar het zes-snarige monster grijpen dat hen zoveel plezier schenkt. Shut Up ‘N Play Yer Guitar…
Verslag: Alex Driessen
Fotografie: Richard Winkel (Cultuurpodium Boerderij)