Ik leerde Haken kennen bij het verschijnen van het derde album, “The Mountain”, dat op mij een werkelijk verpletterende indruk achterliet. Het kan dus nog, jonge mensen die prog maken in de traditie van Yes en Gentle Giant (om maar willekeurig een paar invloeden van deze band te noemen), met de nodige inventiviteit, verrassende wendingen én power. Pas hierna leerde ik de twee oudere albums van Haken kennen, “Aquarius” en “Visions”. Hoewel deze ook niet te versmaden zijn, is de ontwikkeling duidelijk hoorbaar. “The Mountain” was meer afgewogen, subtieler en dynamischer.
Veel fans vragen zich al jaren af hoe de inmiddels legendarische demo uit 2007, “Enter The 5th Dimension”, nu zou klinken, en zeuren voortdurend om remixes daarvan. Haken nam de toetreding tot de band van de nieuwe bassist, Conner Green, als gelegenheid om precies dat te doen. “Restoration” ‘what’s in a name’ is een remake van drie van de nummers van de demo. Ik laat het aan de lezer om te ontdekken welke drie dat zijn; Haken zegt dat de nummers zodanig opnieuw zijn gedaan dat nieuwe titels gerechtvaardigd zijn. De hele demo staat nog steeds online en is hier te vinden. Interessant luistervoer voor de Haken-fan!
“Restoration” is een ep, maar wat voor één! Met drie songs, twee rond de zeven minuten en een rond de twintig minuten is dit album al bijna net zo lang als pakweg “Close To The Edge” of “Relayer”. Muzikaal trekt Haken de lijn van “The Mountain” door. Stevige rock wordt afgewisseld door lieflijke riedeltjes, maar het meest opvallend zijn steeds de vreemdste maatsoorten die elkaar opvolgen alsof het niets is. Ook na vijftien keer beluisteren kun je er nog steeds de vinger er niet helemaal op leggen, en besluit je knarsetandend om de plaat nog een zestiende en zeventiende keer op te zetten, net zo lang tot je die passage mee kunt tikken! Dat is toch waarom we met zijn allen progfan zijn geworden, mensen.
Natuurlijk is het succes van “The Mountain” hier en daar op “Restoration” terug te horen, met een gimmickje zus en een riedeltje zo. Noem het maar het ‘Haken-geluid’. Dus horen we het a capella koortje uit The Cockroach King ook op Crystallised, maar net even anders, zo slim is Haken dan ook wel weer.
Ik zou al een hele recensie kunnen wijden aan het epische Crystallised (lekker eigenwijs met een ‘s’, want het blijven Britten), maar dan zou ik de andere twee nummers tekort doen. Darkest Light lijkt misschien nog wel het meest op een nummer van de band die Haken zo bewondert, Dream Theater. Het toont de progressie in muzikaliteit en techniek die de band toch nog heeft doorgemaakt na het verschijnen van “The Mountain”. Vergeleken met het origineel op de demo is vooral duidelijk welke ontwikkeling zanger Ross Jennings heeft doorgemaakt de laatste jaren. Overigens spelen drie van de huidige leden niet op de demo mee.
Met Earthling neemt Haken na het turbulente einde van het eerste nummer terecht even gas terug. Een luisteraar kan per slot van rekening maar zoveel briljants in één keer aan. Even rustig ademhalen. Een beetje Pink Floyd, een beetje Marillion, zelfs een beetje Genesis, alles lekker gemixt in een balladachtige setting. Alles om ons voor te bereiden op het magistrale Crystallised dat beslist een klassieker gaat worden onder de epics van de progrock.
Bijna twintig minuten lang bombardeert Haken ons met de ene vondst na de andere. Denk niet dat we alleen te maken hebben met de prog(metal) zoals we die kennen van Dream Theater of Pain of Salvation. We horen Jethro Tull voorbij komen, en uiteraard weer een koortje a la Gentle Giant, maar dan net even anders. En hé, daar heb je zowaar Steeleye Span. En dat, is dat niet een verwijzing, nee, eerbetoon aan Renaissance? Haken kent zijn klassiekers en behandelt ze allemaal met de nodige respect en schudt dus met achteloos gemak ruim vier decennia prog uit de mouw en het past ook nog allemaal naadloos in elkaar.
Haken schuwt al drie albums de grote gebaren ook niet, met de nodige orkestrale bombarie, maar altijd gedoseerd en precies op het moment dat je denkt ‘kan dat gepiel nou eens voorbij zijn?’ Ik kan niet wachten op het volgende volledige album dat naar verluid ook al in de maak is.
Marcel Debets