High WheelAlbum

Tot nog toe is het Duitse High Wheel meer een bescheiden cultsensatie geweest dan dé populaire nieuwe progrevelatie en dat terwijl ze toch alweer sinds begin jaren ’90 aan de weg timmeren. Muzikaal groeiden ze langzaam doch gestaag van het nog wat houterige en tamelijk typische neoprogplaatje “1910” naar de respectabele albums “There” en “Back From The Void”. Hoewel respectabel hadden ook die platen nog wel zo hun typische imperfecties: soms net iets té neo, sowieso te lang, maar over de gehele linie toch alleszins behoorlijk, waarbij een enthousiast spelende band veel goed maakte. De band die zich dus nog wel eens wat moeilijk wist te beheersen komt nu op de proppen met een bijna 2½ uur durend live-album dat kriskras door de deels conceptuele albums heenfietst.

Wie zou dan verwacht hebben dat deze plaat zó goed zou zijn!?

High Wheel is een tamelijk brede band, maar als er één etiket op moet, wordt het toch maar ‘retroprog’. De band maakt stevige muziek die boven alles toch in de jaren ’70 geworteld is, met de mystiek van Genesis, de power van Kansas en hier en daar een toefje Pink Floyd. Daarbij wordt de welbekende basisopstelling van gitaar, drums, bas en standaardkeyboards nog opgeleukt met fluit, Taurus pedalen (zwelg) en Hammondorgel (nogmaals zwelg). Overigens deed de muzikale benadering van al deze ingrediënten in het begin nogal aan een wat aangelengde Marillion denken, maar een eigen geluid groeide gaandeweg. Nu Spock’s Beard nog even noemen en dan zijn de belangrijkste referenties wel geschetst.

De band is evengoed niet te bang geweest om alle vier tot nu toe uitgebrachte studioplaten evenwichtig te vertegenwoordigen in het optreden dat ten grondslag ligt aan deze dubbelaar. De minder sterke oude composities, worden gecompenseerd door het modernere (live-)geluid, maar ook zijn er hier en daar in de loop der jaren in de songs domweg passages geschrapt en toegevoegd. Eigenlijk komt het recentste album er qua vertegenwoordiging nog het meest bekaaid af, want de drie eerste platen zijn elk met ten minste een half uur vertegenwoordigd. Van “1910” speelt de band High Wheel In The Sky (Part I) en Outside The Circles, van “Remember The Colours” Open Lines, Gear-Wheels, Gnihton’s Promise en The Four Reasons, van “There” Into Voyage, het titelstuk en Hate Hounds en ten slotte van “Back From The Void” Try An Error, The Screamer en Void.

Het boekje vermeldt dat Open Lines standaard de concerten opent en het wordt snel duidelijk waarom: als namelijk één nummer erin slaagt om over te brengen hoe goed retroprog (nog steeds) kan zijn en met hoeveel passie symfo in zijn klassieke vorm nog steeds gespeeld kan worden, is het dit wel. Het roept bij mij een vergelijkbaar gevoel op als de wat softere Lifeline Suite van Stencil Forest (wat in wezen een schaamteloze Genesis-pastiche is, maar ook zó lekker). Van de twee “Back From The Void”-nummers, weet het lange The Screamer me maar matig te overtuigen, maar Void is een topper. De naamgever van “There”, het conceptalbum over de weg die een zelfmoordenaar ná zijn daad aflegt, is in kwantitatieve zin het meest aanwezige nummer op deze eerste helft. Ten opzichte van het origineel is het nummer in de loop der jaren nog met zeven minuten gegroeid en dat terwijl er óók nog in geschrapt is. Ofschoon het nog steeds niet het meest briljante epic is wat ik ooit gehoord heb, is deze nieuwe versie toch wel ruimschoots superieur aan de albumversie.

Nog meer vuurwerk is te vinden op de tweede cd. Met vier van de zes nummers boven de elfminutengrens is het een tamelijk overdonderend gebeuren dat zich het best laat verteren door er rustig en regelmatig naar te luisteren. Met twee monsternummers van het debuut, waaronder het nummer High Wheel In The Sky (Part I), waarover zelfs de band zelf in de liner notes schrijft “Somehow sounds like a piece of musical innocence”, dreigt deze tweede schijf een beetje in overdaad te verdrinken. Zit de redding in het hoogenergetische Try An Error wat ertussenin zit? Is goed, maar mijn hoogtepunten van de gehele dubbelaar haal ik toch uit de laatste drie nummers. The Four Reasons is feitelijk knutselsymfo, maar wel in de beste traditie, met sferische Hammondpartijen, een sterk intermezzo van de ritmesectie en een verstild fluitstuk allemaal binnen de veertien minuten. Al het voorgaande verbleekt echter bij de ultralange instrumental Into Voyage, een nummer dat nog uit de demotijd stamt, maar op “There” eindelijk zijn langverwachte albumpositie behaalde. Het nummer klinkt een beetje alsof David Gilmour eindelijk zijn roeping in de progmetal gevonden heeft. Dat klinkt wat potsierlijk, maar het resultaat is echt geweldig. Hate Hounds is een zeer treffende afsluiter. Dit laatste deel van de Metamorphosis-trilogie van “There” is een betrekkelijk rechttoe-rechtaan rocknummer en zonder de nogal dramatische context van het album is het van een prettige luchtigheid die waarschijnlijk meer progplaten (oud en nieuw) goed gedaan zou hebben. Een perfecte afsluiter.

Even resumeren: het optreden dat op “Live Before The Storm” te horen is, vond al in maart 2005 plaats. Daarna is er van maart tot oktober 2006 aan gemixt, wat geresulteerd heeft in een voor een live-plaat uitzonderlijk goede geluidskwaliteit, waarop aan de live-beleving niks afgedongen is, terwijl de bekende euvels van een te luidruchtig publiek, een al te beroerde mixafstelling ook afwezig zijn. Vooral ten opzichte van de oudere albums is de sound enorm veranderd (en verbeterd). Daarmee is “Live Before The Storm” absoluut een must voor de handvol die-hard High Wheel-fans die de band vanaf het eerste uur volgen. Voor hen is dat waarschijnlijk ook geen nieuws. Daarnaast echter is “Live Before The Storm” door het bovenstaande ook een perfecte verzamelaar én daarmee ook een perfect introductiedocument voor de nieuwkomer geworden. De band is er goed in geslaagd een dwarsdoorsnede uit het eigen repertoire te halen en daarbij van elk album vooral op de hoogtepunten te focussen. Een eventuele keerzijde daarvan is dat voor de gemiddelde luisteraar de oude studioalbums ook goeddeels overbodig geworden zijn door deze plaat, maar dat is toch een bescheiden puntje.

Kortom, “Live Before The Storm” is een must voor… uhm… iedereen!

Casper Middelkamp