Hypnos 69Album

Volgens goed Murphiaans gebruik is de band Hypnos 69 uiteengevallen op het moment dat de progressieve potentie van het gezelschap net van zich deed spreken. Het recente album van het gezelschap, “The Eclectic Measure”, is volgens het begeleidend schrijven de “zwanenzang” van de band, die een maand na het opnemen van de plaat is opgehouden te bestaan. Helaas is de teloorgang van het ensemble te vroeg gekomen, want hoewel “The Eclectic Measure” een kwalitatief hoogstaand product is, is de band nog enigszins stuurloos, zodat het navigeren tussen verschillende muziekstijlen niet leidt tot een zorgvuldig gebalanceerd product, maar juist resulteert in een verzameling interessante muziekstukken die, niettegenstaande de individuele kwaliteit, vrij weinig onderlinge coherentie vertonen.

“The Eclectic Measure”, dat een conceptalbum heet te zijn en als zodanig het bekende thema van de identiteitsqueeste uitwerkt door een demon en een man in juxtapositie te stellen, wordt vooral gekenmerkt door de wijze waarop de nummers voornamelijk óf relatief ruig, óf juist folky dan wel pastoraal zijn. Als zodanig wisselen de heftigere nummers de serenere en ingetogener nummers af op een wijze die doet denken aan het debuut van King Crimson, waar het ruige jazz- en hardrockgeoriënteerde 20^th Century Schizoid Man tegenwicht geboden wordt door pastorale nummers als het beeldschone Epitaph. Niet alleen qua dynamische oppositie is de kijker by Hypnos 69 gericht op King Crimson; ook wat betreft de ruigere nummers doen de Engelse grondleggers van de progressieve rock regelmatig van zich spreken, daar saxofoon en snijdende gitaar met elkaar op hysterische wijze strijden om de hoofdrol. Soms gaat de band zelfs ronduit epigonistisch te werk, wat het geval is bij Ominous (But Fooled Before), dat qua structuur en geluid direct gerelateerd zou kunnen zijn aan 20^th Century Schizoid Man. Desalniettemin poogt de band niet onsuccesvol de energie en intensiteit van het voorbeeld te emuleren, zodat het nummer niet zomaar klinkt als een misplaatste kopie.

Hoewel in de ruige stukken bands als King Crimson, Black Sabbath, Deep Purple en Van Der Graaf Generator (voornamelijk de saxofoon-georiënteerde spanningsopbouw in nummers als I And You And Me (II))de band op vruchtbare wijze gestimuleerd lijken te hebben, ligt de kracht van Hypnos 69 nog meer op het gebied van ingetogen musiceren. In de minder harde nummers namelijk werken akoestische en elektrische gitaren samen met allerhande vintage toetsengeluiden als dat van (uiteraard!) de onvolprezen Mellotron, de Fender Rhodes en de Moog samen om een onmiskenbare treurwilgensfeer te creëren zoals zo goed bekend van Scandinavische bands als Landberk, Paatos, Änglagård, Anekdoten, White Willow, et cetera. Tegelijkertijd doet ook weer King Crimson van zich spreken, daar de minder ruige nummers ook sporen vertonen van nummers als Epitaph en The Night Watch. Niettegenstaande de duidelijk aanwezige invloed van Fripp en kornuiten lijken ook bands als Genesis, Pink Floyd, Jethro Tull, Kansas en het Franse Air de heren van Hypnos 69 beïnvloed te hebben. Ondanks de variëteit aan voorbeelden, echter, weten de heren een authentieke sfeer te creëren, waarbij de gitaren (zowel akoestisch als elektrisch) van Steve Houtmeyers prominent fungeren als leadinstrumenten, terwijl de toetsen voornamelijk een ondersteunende sfeerbouwende rol hebben; er wordt voornamelijk op gitaar dan wel saxofoon gesoleerd, wat wellicht verklaard kan worden door in ogenschouw te nemen dat de band geen vaste toetsenist had, en als zodanig worden de knoppenhonneurs door de respectievelijke bandleden waargenomen.

Hoewel de band gewag doet van een bijzonder inzicht in de verscheidene vormen waarin de progressieve rock voorkwam in de jaren zeventig, hinkt de band regelmatig op twee gedachten, doordat slechts een aantal van de latere nummers op de plaat tracht een symbiotische dynamische structuur tussen hard en zacht te bewerkstelligen. Als zodanig toont de band twee gezichten, maar de luisteraar kan geneigd zijn te denken dat de heren lid moeite hadden met het bepalen van de muzikale richting. De enige echte missers die op de plaat staan zijn bovendien zonder uitzondering juist die stukken waar de band poogt te laveren tussen ingetogen en rauw. Zo ontwikkelt het titelnummer zich van een tamelijk ruig begin tot een bijzonder stemmig tussenstuk, waarvan echter de fraai opgebouwde sfeervolle gitaarsolo plotsklaps doorbroken wordt als een shredstuk toegevoegd wordt aan het idioom van het nummer, dat zich hier hoe dan ook geenszins voor leent en als zodanig dan ook ongenadig teleurstellend gemolesteerd wordt.

Concluderend valt te stellen dat het vroegtijdig verscheiden van Hypnos 69 zonder meer droefwekkend is. Ondanks het feit dat “The Eclectic Measure” bij tijd en wijle enigszins manqué is, is het gros van het materiaal van dusdanige kwaliteit dat het album niet alleen een veelbelovende uiting van progressie genoemd kan worden, maar ook kwalitatief bevredigend is als autonoom product, en dientengevolge zou het niet misplaatst zijn te wensen dat de band terugkomt op het besluit er een punt achter te zetten, omdat de hier voorgedragen sfeervolle interpretatie van klassieke progressieve rock ondanks de tekortkomingen een vervolg behoeft en verdient.

Christopher Cusack