Balleto Di Bronzo, IlAlbum

Volgens de overleveringen was de stad Ys een mythische plaats vlak voor de kust van Bretagne, dat, in opdracht van de koning van Cornouaille op verzoek van zijn dochter Dahut, onder de zeespiegel werd aangelegd. Omdat dochterlief de weinig sympathieke gewoonte heeft haar minnaars te doden verdwijnt het eiland op een kwade dag in de golven van de Atlantische Oceaan. Het is verleidelijk om aan te nemen dat het concept van dit album op deze legende gebaseerd is, maar dat blijkt niet helemaal juist.

“Ys” verhaalt namelijk over de laatste man op aarde, die tijdens een wereldreis drie ontmoetingen met de dood heeft. De eerste vindt plaats met een dode, door lianen bedekte man met afgesneden oren, de tweede met een dode oude man met doorns in zijn ogen en de derde met Magere Hein in eigen persoon. Hij is echter te verzwakt is om iets tegen de dood te zeggen, waardoor hij door de duisternis opgeslokt. Omdat de ondergang van deze laatste bewoner op aarde wat overeenkomsten heeft met het verdwijnen van Ys, noemt Il Balletto Di Bronzo zijn tweede album naar dit verdoemde eiland.

Ofschoon de plaat bij veel liefhebbers van Italiaanse progressieve rock uit de jaren zeventig beslist in de smaak valt, behoort “Ys” mogelijk tot één van de meest controversiële albums aller tijden. De tweede plaat van Il Balletto Di Bronzo brengt namelijk een zelden geziene tweespalt bij de fans van dit genre teweeg. Terwijl de meerderheid bij hoog en laag beweert dat de plaat een meesterwerk is, zijn anderen van mening dat “Ys” niet of nauwelijks boven de middelmaat uitstijgt. Omdat ik in beide kampen heb gezeten, kan ik misschien deze verdeeldheid verklaren.

Welnu, laat ik vooropstellen dat ik van mening ben dat dit één van de meest originele Italiaanse progalbums uit de jaren zeventig is. Naar aanleiding van enkele positieve recensies schaf ik “Ys” dan ook blind aan in de veronderstelling typische Italiaanse prog te horen. De plaat klinkt echter brutaal, recht voor zijn raap en gewelddadig en de eerste luisterbeurten zijn dan ook een ware marteling. De enorme complexiteit en dito intensiteit, gekoppeld aan een zanger met een ‘apart’ stemgeluid doen mij na enige tijd zelfs besluiten de cd als miskoop te betitelen.

De vele superlatieven op het wereldwijde web weten mij echter tot een hernieuwde kennismaking te verleiden, die nu wonder boven wonder geweldig verloopt. Mijn verwachtingen zijn immers wat bijgesteld en de energieke mengeling van avant-garde, hardrock, jazzrock, klassiek en progressieve en psychedelische rock kan mij dit keer wel bekoren. De bruut- en rauwheid staan onmiskenbaar in dienst van het morbide thema, zodat je door de donkere, soms huiveringwekkende sfeer bijna denkt dat dit het werk van de duivel is. In die zin doet “Ys” me denken aan het al even sinistere “Heresie” van Univers Zero, want het is één van meest onheilspellende albums die ik ooit gehoord heb.

De vijf originele muziekstukken van het album – het zesde is een bonusnummer op de geremasterde cd – liggen evenwel meer in het verlengde van tijd- en genregenoten als Biglietto Per L’Inferno, Gentle Giant, Goblin, King Crimson, Museo Rosenbach, Semiramis, Van Der Graaf Generator en Yes. Voor de wat jongere lezers kan ik de plaat wellicht beter vergelijken met het krankzinnige The Mars Volta, want beide bands hebben eenzelfde voorliefde voor excessieve, bloedstollende muziek. Het furieuze, vaak dissonante samenspel doet veronderstellen dat Il Balletto Di Bronzo op hetzelfde kruispunt als Robert Johnson moet hebben gestaan. De vurigheid en volharding waarmee de vier het macabere concept muzikaal omlijsten, doen immers vermoeden dat de heren, net als Johnson, hun ziel aan de duivel verkocht hebben.

Dit betekent echter wel dat “Ys” beslist niet (meteen) ieders kopje thee zal zijn. Met mijn initiële terughoudendheid in het achterhoofd wil ik het album toch aanraden bij liefhebbers van Italiaanse progressieve rock in het algemeen en fans van ijzingwekkende, buitensporige prog in het bijzonder. Laat je niet door de immense complexiteit en dito hevigheid afschrikken, maar neem (ruim) de tijd om dit album daadwerkelijk te doorgronden. Uit eigen ervaring weet ik dat de plaat tijdens iedere draaibeurt indrukwekkender en meer imponerend wordt. Kortom, dit is een album waarin je je heerlijk kunt vastbijten en dat zijn nog altijd de ware juweeltjes.

Frans Schmidt