IQAlbum

Als ik een top 10 zou moeten maken van de beste progalbums van de jaren ’90 dan zou “Ever” van IQ er zeker niet in ontbreken. Ik heb een enorm zwak voor dit album, dat na al die jaren zeker nog eens per maand de weg naar mijn cd-speler vindt. Als ik denk aan klassieke neo-prog, dan denk ik aan “Ever”. Dit album bestaat al weer 25 jaar en heeft nu een oppoetsbeurt gekregen die er voor heeft gezorgd dat het album nóg beter is geworden. Daarover later meer.

Begin jaren ’90 waren het nog best onzekere tijden voor IQ. Peter Nicholls had de band verlaten en ook Tim Essau en Paul Menel hadden het veld geruimd. For the time being nam Martin Orford de zangpartijen voor zijn rekening. Toen Peter Nicholls geïnterviewd werd voor de band waarin hij toen speelde (Niadem’s Ghost) werd hem gevraagd of hij open stond voor een terugkeer naar IQ. Hij gaf aan dat het wellicht zou kunnen. Dat was het zetje dat Mike Holmes nodig had en hij belde Nicholls met de vraag of hij wilde meewerken aan een IQ optreden. En zo keerde Peter Nicholls voorzichtig terug naar het oude nest.

Pas na het onverwachte overlijden van bassist Les Marchall en het aantrekken van John Jowitt werd IQ weer echt een hechte band en haakte Peter Nicholls definitief aan. Het eerste album dat ze samen maakte was dus “Ever”.

Nu moet ik zeggen dat ik behoorlijk moe word van de maalstroom aan remixes en zoveel-jarige-jubileum-edities die vooral voor platenmaatschappijen een kans bieden om nog een keer te verdienen op de release. Gelukkig is IQ daarin volstrekt anders. Dat bewees de band al met de fenomenale remix van “Tales From The Lush Attic” die daarna stond als een huis en klonk als een klok. Daarbij zijn de extra’s altijd zeer de moeite waard. De fan koopt in die zin echt een traktatie.

Mike Holmes was in eerste instantie niet zo te porren voor een remix, omdat het album nog altijd goed klonk. Pas toen hij de cd weer een keer opzette en het geluid vergeleek met het laatste album “The Road Of Bones” hoorde hij het enorme verschil. De mastertape was nog analoog en was niet in de beste staat, Een gespecialiseerd bedrijf heeft de oude tapes gerestaureerd en daarna overgezet naar digitale files. Daarna kon Mike Holmes er mee aan de slag.

Nu klonk “Ever” al heel erg goed, maar ook wel een tikkie gedateerd. Alsof er een vlies overheen zat. Daarbij stelde mijn collega Jos Driessen in zijn recensie van “Ever” terecht dat het basgeluid wat achter bleef in de mix. Dat is nu wel anders! Mike Holmes vond onder meer stukken baspedalen terug die niet in de mix terecht waren gekomen. Die zitten er nu wel in (luister bijvoorbeeld maar naar Further Away, zalig!). Daarbij zijn vooral de toetsen- en baspartijen enorm opgepoetst. Alsof er een deken vanaf is getrokken.

Voor deze recensie heb ik elk nummer eerst in de originele versie beluisterd en daarna de remix. Wat een verschil! We kennen bijvoorbeeld allemaal het begin van The Darkest Hour dat begint met een stukje tegendraads spel waarna het als het ware openbreekt met toetsenspel. Die overgang is nu zo vet! Ik heb het meerdere keren opnieuw beluisterd en kreeg elke keer een enorme glimlach op mijn gezicht (mijn vrouw snapte er niets van geloof ik). Wat een verschil. Fading Senses klinkt ook rete strak met weer dat heerlijke basspel van John Jowitt. Er is halverwege een stukje gesproken tekst toegevoegd dat erg goed in het geheel past. In Out Of Nowhere is een stukje sample toegevoegd dat erg goed werkt.

Het viel me verder op door deze remix hoe groot de invloed van toetsenist Martin Orford is. Nu waren niet alle partijen meer even goed en bleek Martin Orford niet meer over de originele apparatuur te beschikken. Gelukkig had de huidige toetsenist Neal Durant nog wel materiaal staan uit die tijd en hij heeft bepaalde stukjes opnieuw ingespeeld. Dat doet het album heel veel goed. Op sommige stukken hoor je nu pas hoeveel toetsen het bevat. In Further Away zijn de Mellotron samples opeens veel beter te horen en kleine details die je eerst niet goed hoorde, komen nu tot leven.

Het moge duidelijk zijn dat het tweeluik Leap Of Faith – Came Down nu zo mooi klinkt dat de tranen spontaan in je ogen springen. Die gitaarsolo waarbij Mike Holmes lijkt op te stijgen klinkt nu nog mooier. Door de toevoeging van baspedalen en heldere Mellotron samples in Leap Of Faith heeft het nummer veel meer dreiging en diepgang gekregen. Kippenvel.

Voor Came Down had Mike Holmes nog meer solo materiaal liggen. Dit is op deze remix verwerkt in een extra track: Came Down – The Solos That Got Away. Hij heeft het samengebracht tot een track van ruim vier minuten die aanvoelt als een reprise op het album. Een verrijking. Het nummer Lost In Paradise is een soort van eerste versie van The Darkest Hour met een wat andere feel. Het begin stukje vormde later de inspiratie voor een nummer dat op “Subterranea” terecht kwam…

Op de tweede schijf hoor je “Ever” integraal gespeeld tijdens een concert dat IQ gaf op 10 februari 2018 in Duitsland. Het laat een band in topvorm horen. Op de DVD staat het album in de 5.1 Surround mix. Ik beschik zelf niet over materiaal om dit goed te kunnen beluisteren, maar ik geloof direct dat het spectaculair moet klinken. Verder bevat deze disk demo’s van alles nummers, instrumentale studio out takes, materiaal uit de oefenruimte en ongebruikte ideeën.

Een zeer complete en rijk uitgeruste editie dus. Door deze remix wordt een geweldig album weer opnieuw in het licht gezet. Een waar genot voor alle fans en voor die mensen die de muziek van IQ nog zullen ontdekken. “Ever” is een tijdloze klassieker in ons genre die met deze remix klaar is voor de toekomst.

Maarten Goossensen