Het was al weer twee jaar geleden sinds ik de laatste keer aanwezig was tijdens de jaarlijkse IQ happening aan het einde van het jaar, ook wel Xmas Bash genoemd. Altijd een gezellig uitje, in de juiste sfeer gebracht door de band, met veel goede muziek en met honderden andere fans van het genre in het algemeen en de sympathieke Britten in het bijzonder.
Bovendien zou dit jaar het legendarische album “Ever” uit 1993 centraal staan tijdens het optreden, zeker geen straf. Dus de kou trotseren op een winteravond in december, zelfs in de rij staan voor de kaartjescontrole, jas afgeven in de garderobe en snel door naar de Creative Colours zaal, waar het ruim voor aanvang behoorlijk druk is, naar later zou blijken was het optreden, op een paar luttele kaarten na, volledig uitverkocht. Goed nieuws voor fans, band en Boerderijdirectie.
Een kwartier later dan aangekondigd betreden de Britten het podium van de Boerderij, hoe vaak hebben ze daar al niet gestaan. De bekende elektronische tonen van één van hun favoriete kerstsongs, I Believe In Father Christmas van Greg Lake, (voor de liefhebbers: Sergei Prokofiev’s Lieutenant Kije Suite – Troika) wordt begeleid door een grappig setje snapchat foto’s waarop de bandleden afgebeeld zijn als personages uit de Addams family op de schermen achter het podium. Humor is gelukkig nooit ver weg bij de shows van het Britse kwintet.
Na de kerstintro wordt direct de toon gezet met The Darkest Hour, ook de openingstrack van het voornoemde “Ever”, zanger Peter Nicholls komt traditiegetrouw als laatste het podium op. Hij vertelt ons over het feit dat het iconische album 35 jaar geleden het levenslicht zag, gelukkig weet oprichter/gitarist Mike Holmes hem nog op tijd te corrigeren; het is in werkelijkheid 25 jaar, foutje bedankt. Nicholls maakt er een grapje over, de zaal reageert enigszins mat. From The Outside In van het meest recente album “The Road Of Bones” uit 2014 krijgt de gevoelvolle intro mee en de power akkoorden van het bekende thema. Peter Nicholls verlaat het podium tijdens de instrumentale stukken, zoals wij dat al jaren van hem gewend zijn. Met Fading Senses keren we weer terug naar “Ever” dat nu volgens Nicholls 125 jaar oud blijkt te zijn, de start van een lange serie grappen over leeftijd en terugkijken naar het verleden. The Road Of Bones volgt, dreigende tonen, dito filmpje en ‘killer’ act van frontman Nicholls. Lasers ondersteunen het visuele aspect. De zanger grapt dat er geen setlist is en ze dat ditmaal ook de moeilijke songs zullen spelen, nog steeds een lauwe reactie van het publiek dat blijkbaar nog niet helemaal wakker is. Further Away, het langste nummer van “Ever”, duurt bijna een kwartier, de fretloze bas, de Moogsolo en de akoestische gitaar maken dit melodieuze nummer tot een eerste hoogtepunt.
Dan kondigt de prima op dreef zijnde Nicholls een nieuw nummer van het aankomende, in de opnamefase verkerende, studioalbum aan, getiteld A Missile. Dat wordt met applaus ontvangen, hè hè eindelijk, is zo’n beetje de meest gehoorde reactie in de zaal, die er nu toch echt zin in begint te krijgen. Het nummer wordt gekenmerkt door een heavy sound en ligt enigszins in het verlengde van het materiaal op “The Road Of Bones”. Een grappig tekenfilmpje van dansende skeletten begeleidt het nummer, met een hoofdrol voor de Mellotron.
Zanger en podium persoonlijkheid Peter Nicholls is deze avond uitstekend bij stem, weer iets grijzer dan in voorgaande jaren, de haarverf wordt tegenwoordig achterwege gelaten. Gekleed in een donker colbertje is hij voor mijn gevoel minder theatraal dan voorheen, met uitzondering van de moordenaarsrol in The Road Of Bones. Hij probeerde regelmatig het publiek tot participatie te bewegen, hetgeen in het begin maar mondjesmaat lukt. Tim Esau is de stille kracht van de band, met zijn stuwende en melodieuze vijf-snarige baspartijen en achtergrondkoortjes echter zeker niet onbelangrijk. Drummer Paul ‘Cookie’ Cook doet wat ie altijd doet, gekleed in dat eeuwige Hawaï shirt, vormt hij een sterke ritmesectie met Esau.
Een grotere rol dan normaal ditmaal voor toetsenist Neil Durant. Hij onderscheidt zich met prima getimede en goed in de mix klinkende stukken, vooral op Moog, Mellotron en piano. Daarentegen zit opperhoofd/regisseur/malloot Mike Holmes voor mijn gevoel veel te laag in de mix. Wat is dat toch, het is niet de eerste keer dat mij dat opvalt, is het (valse) bescheidenheid of een mindere dag van de geluidsman. Van mij had hij best wat meer prominent mogen zijn, hoewel, het dient gezegd, het komt het groepsgeluid wel ten goede. De bebrilde Holmes blinkt uit met zowel elektrische-, met zijn herkenbare spookachtige, aan Steve Hackett verwante geluid, maar ook prima akoestische bijdragen. Luid meezingend ook tijdens alle vocale partijen maar wel zonder microfoon, hij heeft het overduidelijk naar zijn zin.
Leap Of Faith is onmiskenbaar het tweede hoogtepunt, super-symfonisch, vooral in het instrumentale gedeelte aan het einde. Leap Of Faith gaat, evenals op de plaat, naadloos over in Came Down, het laatste nummer van “Ever”. Maar de koek is nog niet op, gelukkig maar. Het is de beurt aan Frequency, het titelnummer van het gelijknamige album uit 2009, en zeer toepasselijk: ook dit nummer kende zijn première tijdens een eerdere versie van de Xmas Bash, ik heb goede herinneringen aan die avond in 2008. Overigens wordt een uitstekende versie van het nummer ten gehore gebracht. Voorafgaande aan Closer, met een prominente rol voor de toetsen, meldt Nicholls het al gememoreerde feit dat we officieel een ‘full house’ hebben, hulde aan publiek, band en organisator. Until The End, het derde en laatste nummer van “The Road Of Bones”, maakt indruk vooral met het prachtige sfeervolle einde. Als afsluiter ven het officiële deel van de set wordt het aloude Failsafe van het iconische conceptalbum “Subterranea” (1997) gespeeld. Na twee uur spelen volgt een pauze maar de band meldt zich weer razendsnel op de planken voor het toetje.
Voor eerste toegift, Out Of Nowhere, zijn alle musici getooid met de obligate rode kerstmutsjes maar niet gitarist Holmes: getooid met een stel enorme vleugels (I just grew them) strompelt Mike ‘zwaan’ Holmes het podium op, nog net in staat om recht overeind te blijven en zijn instrument te bespelen. De titel wordt luidkeels meegezongen door de inmiddels uiterst enthousiaste fans waarna het overbekende intermezzo van ABBA’s Mama Mia volgt inclusief vocale bijdrage in de beste ‘Young Ones’ traditie van Mad Man Mike, hilariteit alom. Headlong is het rockende laatste nummer van de toegift en daarmee ook van het optreden.
Prima keuze van IQ, om het vaak onderschatte “Ever”, wat kortgeleden een verrassende opfrisbeurt kreeg, als rode draad tijdens dit optreden te gebruiken. Geen integrale versie ditmaal maar afgewisseld met andere songs uit het uitgebreide repertoire van band die over een paar jaar zijn veertigjarig bestaan hoopt te vieren.
Een goede, professionele en vooral solide show, met weinig verrassingen, wel steeds minder Kerstmis sfeer, maar ach, wat maakt het uit, alle aanwezigen waren blij met het unieke jaarlijkse optreden in De Boerderij. Fans kwamen van heinde en verre, een groepje ‘die-hard’ supporters was helemaal uit Friesland gekomen. Zo onverstaanbaar als ze in hun eigen taal onderling converseerden, zo tekst-vast waren ze als het ging om de Engelse teksten van hun favoriete bandje.
Het geluid is zoals altijd goed in de Boerderij, behalve die gitaar dan, aan de lichtshow was deze keer een dubbele laser toegevoegd die de feestvreugde en beleving nog verder verhoogde. Een nagenoeg bomvolle Boerderij beloont de band met een dankbaar applaus alvorens de kou en sneeuw op te zoeken die deze avond tot een moeizame qua verkeer zou maken. Ons rest niets anders dan wachten op het nieuwe studioalbum, het eerste in vijf jaar na het succesvolle “The Road Of Bones”. Maar als iets duidelijk werd gemaakt deze avond dan is het wel dat IQ alive and well is, uitstekend nieuws voor zowel band als fans.
Verslag: Alex Driessen
Foto’s: Arie van Hemert (Cultuurpodium Boerderij)