Isildurs Bane & Peter Hammill

In Disequilibrium

Info
Uitgekomen in: 2021
Land van herkomst: Zweden
Label: Ataraxia / eigen beheer
Website: https://www.facebook.com/ibexpo
Tracklist
In Disequilibrium, Part 1 (6:49)
In Disequilibrium, Part 2 (9:32)
In Disequilibrium, Part 3 (8:36)
Gently (Step by Step), Part 1 (2:20)
Gently (Step by Step), Part 2 (6:28)
Gently (Step by Step), Part 3 (2:13)
Gently (Step by Step), Part 4 (8:23)
Katrine Amsler: toetsen, sound design
Klas Assarsson: marimba, percussie
Luca Calabrese: trompet
Axel Cron: bas, houtblazers
Peter Hammill: zang, gitaar
Samuel Hällkvist: gitaar
Mats Johansson: keyboards
Liesbeth Lambrecht: viool, altviool
Kjell Severinsson: drums
Isildurs Bane & Peter Hammill – In Disequilibrium (2021)
Isildurs Bane & Peter Hammill – In Amazonia (2019

Peter Hammill. Noem de naam en je hebt in progressieve kringen meteen een controverse in het leven geroepen. Deze laatste plaat, die samen is gemaakt met het Zweedse Isildurs Bane, zal hier ook niets aan veranderen. Over de eerste samenwerking, “In Amazonia”, had ik een hoop positiefs te melden. Die woestijnbloem van een plaat had me vanaf het eerste moment gegrepen en heeft me nooit meer losgelaten. De liefde voor dit nieuwe “Disequilibrium” uit 2021 heeft anders mogen bloeien.

Het begon al met de levering van de elpee, welke ik in pre-order had. Het album kwam uit op 24 september 2021, maar uiteindelijk kwam het vinyl binnen begin juli 2022. Ondertussen was Engeland effectief uit de EU gestapt en mocht ik zelfs invoerrechten betalen vanwege de trage levering! Het heeft allemaal te maken met de achterstand van de vinylperserijen, waar artiesten verder niets aan kunnen doen.




Het gaat bij In Disequilibrium nog steeds om een frontier-type progressieve rock vol met invloeden van avant-garde en psychedelica, maar ditmaal lijkt het allemaal wat minder catchy. De eerste zeven minuten van de plaat zijn ronduit chaotisch, luid en zelfs een beetje vaag. De sound is minder ‘open’ dan bij de spacey jungle-klanken van zijn voorganger, maar juist meer claustrofobisch, elektronisch en mechanisch. Kant 1, het titelnummer in drie delen, is echter een stuk taaier dan het tweede deel, Gently (Step by Step).

Om nog even bij het stuk In Disequilibrium te beginnen; wat me een beetje blijft tegenstaan is de notenbrij en onsamenhangende zang van het eerste deel. Het lijkt nog het meeste op This is Where? van “In Amazonia”. Vanaf het tweede deel komt er geleidelijk aan steeds meer melodie en sfeer; al blijft het bijzonder complex zonder dat altijd duidelijk wordt wat voor nut dat dient. De vele retro-synths blijven echter wel boeien en als je herhaaldelijk blijft luisteren krijg je steeds meer het gevoel dat hier tóch ergens een schat begraven ligt onder deze rommelige stapel muzikale ideeën. Een tikkeltje masochistisch – iets wat waarschijnlijk elke Peter Hammill fan wel is – blijf je dan toch de plaat omdraaien. En weer omdraaien. En dan begint het te dagen; ik ben wel degelijk gegrepen door dit album. Ook al vind je het voor nu even nog niet écht mooi. Hoe dan ook, eenmaal over de helft van het stuk is er steeds meer tijd voor bezinning en komt de muziek ook tot interessante interactie met de tekst.

Tekstueel ging “In Amazonia” over hoe je levenspad je maar een beetje meesleept en je eigenlijk geleefd wordt. Bij dit vervolg gaat het juist over de onzekerheden van het leven, de onvoorspelbaarheid en hoe je als mens geconfronteerd wordt met de gevolgen van keuzes die je misschien niet eens zo bewust gemaakt hebt. Een parel van een tekstuele vondst uit het titelnummer wil ik dan toch even delen hier, welke de zoektocht naar houvast mooi linkt aan de liefde voor een ander.

I’ve forgotten more then you’ll ever know
I’ve remembered more, all’s forgiven now

And whatever happens now it’s true:
there’s a pattern that we’re working through
all my happiness depends on you

Op kant twee, Step By Step, gaat de plaat in een lagere versnelling en krijgt de muziek tijd om te broeien en te boeien. De toon is in eerste instantie donkerder en het klankenpalet breder. De arrangementen met vibrafoon en blazers komen beter uit de verf. De psychedelische, doch warme zangstem van Hammill is meteen pakkend. Het stuk blijft sferische passages aanvoeren met kamerorkest arrangementen en zo lijkt het brein achter Isildurs Bane, Mats Johansson, weer volledig in zijn kracht te staan.

Part4 pakt sterk door en introduceert na het filmische klankbad van Part 3 een majestueus thema, zoals alleen Peter Hammill dat lijkt te kunnen opdienen. Door dit thema op allerlei manieren te bewerken en te verstoren houd je als luisteraar hunkerend als een junkie op Utrecht Centraal vast aan die schoonheid die je zo graag wilt ervaren. De avant-garde ligt echter continu op de loer. Een prachtige conclusie van deze plaat, die echter in zijn totaal sterker was geweest als ook de opening van het album een soortgelijk pakkend moment had gehad.

Conclusie. Ja wat nu. Dit album van Isildurs Bane en Peter Hammill is eigenlijk ontvangen met weinig enthousiasme vanuit de muziekpers. Daarvoor alle begrip; maar tevens beklijft het idee dat fans van Hammill toch zouden moeten wéten dat het wel eens wat taai kan zijn om je tanden in zijn nieuwste werk te zetten. Tegelijkertijd moet ik bekennen dat de klasse van “In Amazonia”, dat toch wel een topfavoriet van de afgelopen twintig jaar is voor mij, hier niet altijd aanwezig is. Dat gezegd hebbende; de geoefende progluisteraar die op zijn minst Step by Step, oftewel kant twee van de elpee, niet heeft omarmd is ook maar een sufferd.

Epiloog. Het begint me ineens te dagen; misschien is het wel de diepere betekenis achter deze plaat. Dat hij je initieel laat verdwalen in de woestijn, uit balans brengt, je in vertwijfeling achterlaat. Dat je eigenlijk een vrij lange periode niet precies weet wat je er mee aan moet. Zo ontpopt zich het leven namelijk ook. Laat dat nu nét de boodschap van het concept zijn!

Send this to a friend