Drie jaar na het verschijnen van het uitstekende “Crush Of Night” ligt hier dan ineens toch vrij plotseling de nieuwe cd van de Amerikaanse band IZZ op mijn bureau. Het eerste wat opvalt is dat niet het vertrouwde label 10T Records de plaat uitbrengt, maar dat het verschijnt op Doone Records, waarop eerder ook al bassist en zanger John Galgano’s soloplaat verscheen. Dat is toch wel opvallend, want IZZ was één van de paradepaardjes van 10T, een groep die de erfenis van Iluvatar (waar blijft toch die lang aangekondigde serie remasters?) op een juiste manier vervolg gaf.
Na een aantal luisterbeurten is het tweede dat opvalt dat “Everlasting Instant” weigert ook maar enige indruk achter te laten. Het gaat allemaal wat tam voorbij. Ik veer enigszins op als ik de band tachtig keer ‘Illuminata’ hoor zingen in Illuminata, en ik herken ineens een passage uit “The Darkened Room” (2009) en merk dan dat de band een vierde deel heeft gecomponeerd in hun doorlopende saga Can’t Feel The Earth.
Het is een raar verschijnsel in de progressieve rock dat een band, na verdieping te hebben aangebracht in hun muziek, dan na verloop van tijd weer een hang naar eenvoud krijgen. Dat kan soms tot uitstekende resultaten leiden (“Magnolia” van The Pineapple Thief bijvoorbeeld), maar soms ook duidelijk een verkeerde richting (“March Of Ghosts” van Gazpacho bijvoorbeeld). Ook in de jaren ’70 zijn hiervan voorbeelden zat aan te halen, met soms uitstekende (“And Then There Were Three” van Genesis bijvoorbeeld) en soms desastreuze (“Tormato” van Yes) resultaten als gevolg.
“Everlasting Instant” is zeker geen debacle, maar ook bepaald geen goede keuze. Start Again is een goed voorbeeld. Het is nog het meest ambitieuze nummer van de plaat, en de twee dames hebben een mooi stukje aan het einde, doch mooie stukjes maken nog geen goede compositie, en zeer zeker geen goede plaat. Sowieso, de plaat opent met het redelijk lekker in het gehoor liggende Own The Mystery, maar het blijkt later één van de hoogtepunten te zijn. Met name het slaapliedje Three Seers is erg matig, en neigt zelfs naar kitsch. Het titelnummer dient zich aan als klassiek Izz, maar het ontbeert een goede melodie.
Nu is het ook goed voor te stellen dat lezers van deze recensie, fans van de band, de leden van de groep zelf na het lezen van deze recensie via Google Translate, menen dat ik doof ben, of nog erger – niet onderken wat een enorme arbeid de band heeft verzet voor deze in eigen beheer uitgebrachte plaat. Het zij zo. Ongetwijfeld zijn er ook Gazpacho-fans die mij verfoeien voor bovenstaande vergelijking. Ik ben zelfs soms ook zo. Ik beschouw “The Single Factor” van Camel als een waar meesterwerk, en ik vind ook “The Present” één van de beste platen van The Moody Blues. Voor de IZZ-fans echter, beluister nog eens het epische Deafening Silence, of welk ander nummer dan ook van “My River Flows” van tien jaar terug, en durf dan met droge ogen te beweren dat “Everlasting Instant” niet een duidelijke stap terug is.
Had men deze cd uitgebracht als een verzamelaar van oud materiaal en overgebleven b-kantjes, dan had ik wellicht “Everlasting Instant” in een gunstiger daglicht gezet, en wellicht zelfs toegegeven dat sommige nummers ‘best op een normale IZZ-plaat hadden gekund’ (Own The Mystery, Illuminata, misschien Sincerest Life). Maar het betreft de zesde officiële plaat van IZZ, de band met twee drummers, twee zingende broers, twee zingende vrouwen, een fantastische gitarist, en het proghart op de juiste plaats. Wat dat betreft is “Everlasting Instant” IZZ-onwaardig, en zie ik met spanning uit naar het vervolg.