Wat doe je als je laatste album vol lof besproken is ? Blijf je als band dan stilstaan, ga je verder op het ingeslagen pad of kies je voor een onbekend kronkelweggetje? Anders Nyström, gitarist van de progmetalband Katatonia, bleef steken op een kruispunt, zonder kompas of plattegrond op zak. Welke richting hij ook insloeg, telkens liep hij tegen zijn writer’s block op. De Zweden moesten tot twee keer toe de opnamestudio afzeggen. De bandleden wilden namelijk pas beginnen met opnemen, als zeker was dat ze het voorgaande album zouden overtreffen. Dat is de derde keer gelukt. Met het achtste studioalbum “Night Is The New Day” is Katatonia naar een bergtop gewandeld. Mikael Åkerfeldt, zanger van Opeth, sprak zelfs van het beste heavy record van de afgelopen tien jaar.
Nu is het oordeel van Åkerfeldt niet zo objectief. Als vriend en voormalig zanger van Katatonia riekt zijn opmerking een beetje naar vriendjespolitiek. Of heeft hij soms opgemerkt dat de muziek van Katatonia steeds meer Opethiaanse trekjes krijgt? De groep begon in 1991 als death metalband, maar al snel slikte zanger Jonas Renkse zijn grunts in. De muziek bleef zwart en zwaarmoedig, maar er kwam op elk album meer ruimte voor rustige tussenstukjes en progressieve toetsenpartijen. Op “Night Is The New Day” speelt het keyboard een nog grotere rol. Dit keer staat gitarist Nyström dan ook niet meer achter het instrument, maar gasttoetsenist Frank Default. Al eerder speelde hij keyboards op het nummer Unfurl van de ep “July”. De muziek op “Night Is The New Day” bestaat uit nog meer lagen dan voorheen en klinkt daardoor erg dynamisch. “Als je ons vorige album tweedimensionaal kunt noemen, moet je hier zeker van 3D spreken!”, meent Nyström in een interview.
Op het openingsnummer Forsaker zijn de veranderingen nog niet heel duidelijk te horen. Met het duistere sfeertje, de gruizige gitaren en de dromerige zangpartijen lijkt het alsof de band de lijn van het vorige album “The Great Cold Distance” heeft voortgezet. Toch hoor je hier en daar op de achtergrond al de verrassende, elektronische toetspartijen van Default. Deze komen meer naar voren in het tweede nummer The Longest Year. Tussen het gitaargeweld hoor je de hypnotiserende zang van Renkse over een rustige beat heen. Idle Blood is haast een luisterliedje, dat zo op het wegdroomalbum “Damnation” van Opeth had kunnen staan. Katatonia gebruikt hier voor het eerst een akoestische gitaar, Mellotron en strijkers.
Maar naast alle dromerige passages komen ook de headbangers aan hun trekken met dit album. Liberation is een nummer ‘in oude stijl’ met zware riffs, drummokerslagen en tegen het einde een duistere, bezwerende gitaarsolo. De single Day And Than The Shade heeft dezelfde krachtexplosies, maar is daarbij doordrenkt met elektronica. Lekker log is het doommetalnummer Nephilim, dat sleept en tergt en je vervolgens meesleurt naar een diep, donker dal.
“Night Is The New Day” is een stuk rustiger dan zijn voorgangers, maar komt daardoor juist krachtiger over. Het album is erg gevarieerd, maar in elk nummer hangt het oude, vertrouwde spookhuissfeertje van Katatonia. Dit album gaat over kommer en kwel, de muziek is mistroostig en grimmig en de lichtvervormde zang klinkt zowel emotioneel als afstandelijk. De wanhoopsuithalen van gastzanger Krister Linder (Enter The Hunt) in het slotnummer raken je in het hart. Als zijn stem uiteindelijk langzaam vervaagt, vervliegt ook het laatste sprankje hoop op een zonnige toekomst. De dagen zullen voortaan kort, koud en donker zijn. Nachtblauw is het nieuwe zwart. Zo erg is dat niet. Als het op straat stil en ijzig is, duik ik onder een warm dekbed en zet ik dit album op. Pluk de nacht!
Shireen Bekker