King CrimsonAlbum

Verzamelalbums zijn altijd echte hebbedingen voor de fans van een band. Zo’n album geeft een fijn overzicht van de muzikale hoogtepunten en brengt de nostalgische gevoelens van de luisteraar naar een toppunt. De fans van King Crimson hebben het dan ook maar goed. Al eerder werden er twee luxe 4-cd-boxen uitgebracht, die een uitgebreid verslag gaven van het gehele werk van King Crimson. Van dit achttal cd’s zijn de beste studiotracks geplukt en geplaatst op “The Condensed 21st Century Guide”; een dubbel-cd die in 2 ½ uur een redelijk compact overzicht geeft van 13 albums, gemaakt door 20 muzikanten in 6 verschillende line-ups.

Nostalgie is bij mij echter een volkomen vreemd woord als ik luister naar King Crimson. Mijn ouders besmeurden de straten nog met stoepkrijt toen de eerste Crimson-nummers verschenen. De muziek is van ver voor mijn tijd, maar dankzij grootmoeders appeltaart ben ik erachter gekomen dat ‘de dingen van vroeger’ ook erg goed, al dan niet beter, kunnen zijn. Lovende woorden over King Crimson hebben mijn interesse voor de band aangewakkerd en gelukkig komen verzamelalbums ook dan goed van pas. Omdat ik niet zou weten welk album ik het beste als eerst kan beluisteren uit het overgrote oeuvre van de band, is een compilatiealbum een handige eerste kennismaking. Vol goede moed heb ik mezelf voor mijn cd-speler geïnstalleerd en ben ik Operatie King Crimson aangegaan. Het heeft heel veel luisterbeurten nodig gehad, maar uiteindelijk heb ik kunnen concluderen dat de muziek, hoewel het een stuk minder gemakkelijk weg hapt, qua lekkerheidsgraad de appeltaart van oma toch wel evenaart.

Cd nummer één van deze dubbelaar laat mij het King Crimson van 1969 (“In The Court Of The Crimson King”) tot 1974 (“Red”) horen. Het eerste nummer dat uit mijn speakers schalt, is 21st Century Schizoid Man. En schallen doet het nummer zeker, want de zachte achtergrondgeluiden, die de eerste halve minuut nauwelijks hoorbaar zijn, hebben ervoor gezorgd dat ik mijn volumeknop een aantal tandjes te hoog heb gezet. Dit is niet erg, want de trompetklanken die mijn kamer vullen klinken verre van verkeerd. 21st Century Schizoid Man is een soort hardjazzrock nummer, waarin de zang sterk vervormd is. Dit elektrische stemgeluid doet me een beetje aan de zang van Ozzy Osbourne denken, maar daarmee houdt elke verdere vergelijking ook op. Het nummer klinkt wat psychedelisch, bevat snelle drums, gitaarloopjes die alle kanten op lijken te gaan en de blaasinstrumenten zorgen voor aangename verrassingen. Tegen het einde van het nummer gaan alle instrumenten chaotisch door elkaar heen, maar gelukkig geven de volgende nummers de gelegenheid om weer tot adem te komen. Epitaph en The Court Of The Crimson King laten namelijk een heel andere kant van de band zien. Hier droom ik weg bij gevoelige, dramatische zang, akoestische gitaar, subtiel fluitspel en Mellotronstrijkers.

Via het komische Catfood met jazzy pianowerk, het rustige Cadence And Cascade en vele experimentele nummers met daarin muzikaal gepriegel en jazzinvloeden, komen we langzaam aan bij het stevigere gitaarwerk. Het instrumentale nummer Red is een heerlijk zwaar nummer, met een simpele gitaarrif, een distortion basgitaar en afwisselende drums. Heerlijk!

Het tweede schijfje gaat verder met het jaar 1981; het jaar waarin het eerste album uit een drieluik verscheen. De muziek op de albums “Discipline”, “Beat” en “Three Of A Perfect Pair” klinkt wat moderner. Ik hoor onwezenlijke drumritmes, complexe gitaarloopjes en onnavolgbare teksten en vocalen. Neem het nummer Elephant Talk. In dit nummer worden losse woorden over de drukke muziek heen geroepen en soms worden zij een aantal keer herhaald. Vreemde woorden à la ‘brouhaha’ schieten voorbij en op de achtergrond lijkt een olifant zijn slurf te snuiten. Ik begrijp helemaal niets van de tekst, maar omdat het geheel toch wel lekker klinkt, maak ik daar maar geen euh… olifant van. Vreemde teksten komen we ook in volgende nummers tegen. Zo vormen de woorden uit de titel van Sex Sleep Eat Drink Dream de gehele tekst en lijkt de zanger in Wait(-wait-wait-wait)ing Man af en toe te blijven haken.

De laatste werken van King Crimson klinken modern, duisterder, killer en meer rockgeoriënteerd. Het lied Happy With What You Have To Be Happy With neigt zelfs naar nu-metal. Het nummer The Power To Believe is in vier delen geknipt en doet soms futuristisch aan. Deel één start met een hoge, alien-achtige stem, die ook in de andere delen te horen is. In het derde deel wisselen prachtige, lang uitgesponnen geluidslandschappen zich af met felle drumslagen. Deze drums en de elektrische gitaar spelen naarmate het nummer vordert een dominantere rol. Hard en zacht wordt evenwichtig afgewisseld op de delen. Het geheel klinkt atmosferisch en zweverig, maar toch ook wat afstandelijk.

Het moge duidelijk zijn dat de enige constante factor in de muziek van King Crimson de aanwezigheid van gitarist Robert Fripp is. Door de jaren heen heeft de muziek zich steeds ontwikkeld en is het grondleggend geweest voor de hedendaagse progressieve rock. Elementen van King Crimson leven nog steeds voort in de muziek van bijvoorbeeld Anekdoten, Tool, Guapo, Areknamés en Liquid Scarlet. Het boekje dat bij de verzamelaar zit geeft een goede en duidelijke uitleg van de ontwikkeling van die de band en zijn muziek heeft doorgemaakt.

De muziek van King Crimson is complex en gevarieerd. Het is niet geschikt als achtergrondmuziek bij een romantisch diner voor twee en je zult het mij, gelukkig voor velen, ook nooit horen zingen onder de douche. Het is echte luistermuziek die de aandacht verdient. Sommige nummers zijn erg experimenteel en kunnen op het eerste gehoor chaotisch overkomen. Na meerdere luisterbeurten viel bij mij echter het eurokwartje: hoewel ik bij sommige stukken in bijvoorbeeld Sailor’s Tail of Neurotica nog steeds geneigd ben tot doorspoelen, zie ik de drukke, instrumentale passages niet meer als zenuwachtig geneuzel. De muziek is doordacht en zit erg goed in elkaar. King Crimson toont zich een ware koning in het maken van muziek en deze dubbelaar is dan ook de moeite waard voor zowel liefhebbers van de band als voor ontdekkingsreizigers zoals ik.

Shireen Bekker